ภาษาเซอร์เบีย
ภาษาเซอร์เบีย (เซอร์เบีย: српски / srpski, ออกเสียง: [sr̩̂pskiː]; อังกฤษ: Serbian language) เป็นวิธภาษามาตรฐานของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียที่ส่วนใหญ่ใช้งานโดยชาวเซิร์บ[8][9][10][11][12] ถือเป็นภาษาราชการและภาษาประจำชาติของประเทศเซอร์เบีย หนึ่งใน 3 ภาษาราชการของประเทศบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา และภาษาราชการร่วมในประเทศมอนเตเนโกรและคอซอวอ ภาษานี้เป็นภาษาชนกลุ่มน้อยที่ได้รับการยอมรับในประเทศโครเอเชีย, มาซิโดเนียเหนือ, โรมาเนีย, ฮังการี, สโลวาเกีย และเช็กเกีย
ภาษาเซอร์เบีย | |
---|---|
српски језик / srpski jezik | |
ออกเสียง | [sr̩̂pskiː] |
ประเทศที่มีการพูด | เซอร์เบีย บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา มอนเตเนโกร คอซอวอ |
ภูมิภาค | ยุโรปตะวันออกเฉียงใต้ |
ชาติพันธุ์ | ชาวเซิร์บ |
จำนวนผู้พูด | ป. 12 ล้านคน (2009)[1] |
ตระกูลภาษา | อินโด-ยูโรเปียน
|
ระบบการเขียน |
|
สถานภาพทางการ | |
ภาษาทางการ |
|
ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน | |
ผู้วางระเบียบ | คณะกรรมาธิการมาตรฐานภาษาเซอร์เบีย |
รหัสภาษา | |
ISO 639-1 | sr |
ISO 639-2 | srp |
ISO 639-3 | srp |
Linguasphere | ส่วนหนึ่งของ 53-AAA-g |
ประเทศ/ภูมิภาคที่ภาษาเซอร์เบียเป็นภาษาราชการ ประเทศ/ภูมิภาคที่ภาษาเซอร์เบียเป็นภาษาชนกลุ่มน้อย | |
ภาษาเซอร์เบียมาตรฐานอิงจากภาษาย่อยชโตกาเวีย (เฉพาะเจาะจงที่ภาษาย่อยชูมาดียา-วอยวอดีนาและเฮอร์เซโกวีนาตะวันออก) ภาษาย่อยบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียที่แพร่หลายที่สุด[13] ซึ่งภาษาย่อยนี้ก็อิงจากวิธภาษาโครเอเชีย, บอสเนีย และมอนเตเนโกรมาตรฐาน[14] และดังนั้น จึงมีการตีพิมพ์ปฏิญญาว่าด้วยภาษากลางของชาวโครแอต บอสนีแอก เซิร์บ และมอนเตเนโกรใน ค.ศ. 2017[15][16] ภาษาย่อยอื่นที่ชาวเซิร์บพูดด้วยคือตอร์ลาเกียในเซอร์เบียตะวันออกเฉียงใต้
ภาษาเซอร์เบียเป็นภาษามาตรฐานในยุโรปภาษาเดียวที่ผู้พูดใช้งานรูปเขียนสองแบบ (digraphic)[17] โดยใช้ทั้งอักษรซีริลลิก และอักษรละติน ชุดตัวอักษรซีริลลิกเซอร์เบียได้รับการประดิษฐ์ใน ค.ศ. 1814 โดยวูก คารัดฌิช (Vuk Karadžić) นักภาษาศาสตร์ชาวเซอร์เบียที่สร้างขึ้นตามหลักการเชิงหน่วยเสียง ส่วนชุดตัวอักษรละตินสำหรับภาษาเซอร์เบีย (latinica) ได้รับการออกแบบโดยลูเดวิต กาย (Ljudevit Gaj) นักภาษาศาสตร์ชาวโครแอตในคริสต์ทศวรรษ 1830 ตามระบบภาษาเช็กที่มีความสัมพันธ์ระหว่างหน่วยอักขระ-หน่วยเสียงหนึ่งต่อหนึ่งระหว่างอักขรวิธีซีริลลิกกับละติน ทำให้เกิดระบบคู่ขนาน[18]
ภาษาเซอร์เบียเป็นวิธภาษามาตรฐานของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย[19][20] ภาษาที่อยู่ในกลุ่มย่อยสลาฟใต้ในภาษากลุ่มสลาฟ (อินโด-ยูโรเปียน) ส่วนรูปมาตรฐานอื่นของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียได้แก่ภาษาบอสเนีย โครเอเชีย และมอนเตเนโกร "การตรวจสอบ 'ระดับ' ภาษาหลัก ๆ ทั้งหมดแสดงให้เห็นว่า ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-เซอร์เบีย (BCS) เป็นภาษาเดียวที่มีระบบไวยากรณ์เดียวอย่างชัดเจน"[21] ผู้พูดภาษาเซอร์เบียสามารถเข้าใจภาษาบัลแกเรียและภาษามาซิโดเนีย ภาษากลุ่มสลาฟใต้ฝั่งตะวันออก ได้น้อยกว่าภาษาสโลวีเนีย (ภาษาสโลวีเนียเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มย่อยสลาฟใต้ฝั่งตะวันตก แต่มีความแตกต่างทางคำศัพท์ ไวยากรณ์ และรูปสะกดต่างจากรูปมาตรฐานของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย แม้ว่าจะมีความใกล้ชิดกับภาษาย่อย Kajkavian และ Chakavian ของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียก็ตาม)[22]
ระบบการเขียน
ภาษาเซอร์เบียมาตรฐานใช้งานทั้งอักษรซีริลลิก (ћирилица, ćirilica) และอักษรละติน (latinica, латиница) สื่อและผู้จัดพิมพ์มักเลือกตัวอักษรตัวใดตัวหนึ่ง โดยทั่วไป จะมีการใช้งานอักษรใดก็ได้ ยกเว้นในขอบเขตทางกฎหมายที่ต้องใช้อักษรซีริลลิก ไม่มีบริบทที่อักษรใดมีอำนาจเหนือกว่า
ถึงแม้ว่าผู้วางระเบียบภาษาเซอร์เบียยอมรับสถานะทางการของอักษรทั้งสองในภาษาเซอร์เบียมาตรฐานร่วมสมัยเป็นเวลามากกว่าศตวรรษครึ่ง อักษรซีริลลิกได้รับการทำให้เป็นอักษรราชการในฝ่ายการปกครองของเซอร์เบียตามรัฐธรรมนูญฉบับ ค.ศ. 2006 ด้วยเหตุผลทางประวัติศาสตร์[23]
อักษรละตินยังคงใช้ในบริบทที่เป็นทางการ แม้ว่ารัฐบาลจะแสดงความปรารถนาที่จะยุติสิ่งนี้เนื่องจากทัศนคติของชาติ กระทรวงวัฒนธรรมเชื่อว่าอักษรซีริลลิกเป็น "อักษรอัตลักษณ์" ของประเทศเซอร์เบีย[24]
อย่างไรก็ตาม กฏหมายไม่ได้ควบคุมการใช้อักษรในภาษามาตรฐานหรือตัวภาษาเอง ทำให้การใช้งานอักษรนั้นเป็นเรื่องของความชอบส่วนบุคคลและมีเจตจำนงเสรีในทุกด้านของชีวิต (สิ่งพิมพ์ สื่อ การค้าและพาณิชย์ ฯลฯ) ยกเว้นการผลิตเอกสารของรัฐบาลและการสื่อสารเป็นลายลักษณ์อักษรอย่างเป็นทางการกับเจ้าหน้าที่ของรัฐ ซึ่งจำเป็นต้องใช้อักษรซีริลลิก[23]
การใช้งาน
สำหรับชาวเซอร์เบียส่วนใหญ่ อักษรละตินมีแนวโน้มที่จะสื่อถึงทัศนคติที่เป็นสากลหรือเป็นกลาง ในขณะที่อักษรซีริลลิกดึงดูดความรู้สึกแบบดั้งเดิมหรือแบบสมัยก่อนมากกว่า[25]
การสำรวจใน ค.ศ. 2014 แสดงให้เห็นว่าประชากรเซอร์เบียร้อยละ 47 นิยมอักษรละติน ส่วนร้อยละ 36 นิยมอักษรซีริลลิก[26]
อักษรซีริลลิกกลายเป็นที่นิยมในเซอร์เบียมากขึ้นเรื่อย ๆ เนื่องจากสามารถพิมพ์ลงในโทรศัพท์และคอมพิวเตอร์ได้ง่าย[27]
ลำดับอักษร
ลำดับอักษรสำหรับชุดตัวอักษร ćirilica (ћирилица):
- ลำดับอักษรซีริลลิกมีชื่อเรียกว่า Azbuka (азбука): А Б В Г Д Ђ Е Ж З И Ј К Л Љ М Н Њ О П Р С Т Ћ У Ф Х Ц Ч Џ Ш
ลำดับอักษรสำหรับชุดตัวอักษร latinica (латиница):
- ลำดับอักษรละตินมีชื่อเรียกว่า Abeceda (абецеда): A B C Č Ć D Dž Đ E F G H I J K L Lj M N Nj O P R S Š T U V Z Ž
ตัวอย่าง
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนข้อที่ 1 เขียนในภาษาเซอร์เบีย อักษรซีริลลิก:[28]
Сва људска бића рађају се слободна и једнака у достојанству и правима. Она су обдарена разумом и свешћу и треба једни према другима да поступају у духу братства.
ปฏิญญาสากลว่าด้วยสิทธิมนุษยชนข้อที่ 1 เขียนในภาษาเซอร์เบีย อักษรละติน:[29]
Sva ljudska bića rađaju se slobodna i jednaka u dostojanstvu i pravima. Ona su obdarena razumom i svešću i treba jedni prema drugima da postupaju u duhu bratstva.
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- Swadesh list of basic vocabulary words (from Wiktionary's Appendix:Swadesh lists)
- Standard language as an instrument of culture and the product of national history – an article by linguist Pavle Ivić at Project Rastko
- A Basic Serbian Phrasebook เก็บถาวร 2008-12-29 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน