ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย
ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย (อังกฤษ: Bosnian-Croatian-Montenegrin-Serbian, BCMS),[7] ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-เซอร์เบีย (อังกฤษ: Bosnian-Croatian-Serbian, BCS),[8] ภาษาเซิร์บ-โครแอต-บอสเนีย (อังกฤษ: Serbo-Croat-Bosnian, SCB),[9] ภาษาเซอร์เบีย-โครเอเชีย (อังกฤษ: Serbo-Croatian),[10] ภาษาโครเอเชีย-เซอร์เบีย (อังกฤษ: Croato-Serbian), ภาษาเซิร์บ-โครแอต (อังกฤษ: Serbo-Croat; บอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย: srpskohrvatski, српскохрватски) หรือ ภาษาโครแอต-เซิร์บ (อังกฤษ: Croato-Serb; บอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย: hrvatskosrpski, хрватскoсрпски) เป็นภาษาหนึ่งในกลุ่มสลาฟใต้และภาษาหลักของประเทศเซอร์เบีย, โครเอเชีย, บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา และมอนเตเนโกร เป็นภาษาพหุศูนย์ซึ่งมีวิธภาษามาตรฐานที่สามารถเข้าใจกันได้[11] สี่วิธภาษา[12]
| ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย- มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย | |
|---|---|
| |
| ประเทศที่มีการพูด | คอซอวอ,[a] โครเอเชีย, เซอร์เบีย, บอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา, มอนเตเนโกร |
| ชาติพันธุ์ | ชาวโครแอต, ชาวเซิร์บ, ชาวบอสนีแอก, ชาวมอนเตเนโกร |
| จำนวนผู้พูด | 21 ล้านคน (2011)[1] |
| ตระกูลภาษา | อินโด-ยูโรเปียน
|
| รูปแบบมาตรฐาน | |
| ภาษาถิ่น | ภาษาย่อยของภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบีย: ภาษาย่อยชทอคาเวียน (มาตรฐาน) ภาษาย่อยชาคาเวียน (อาจเป็นภาษาต่างหาก) ภาษาย่อยไคคาเวียน (ใกล้เคียงกับภาษาสโลวีเนียมากกว่า) ภาษาย่อยทอร์ลาเคียน |
| ระบบการเขียน |
|
| สถานภาพทางการ | |
| ภาษาทางการ |
|
| ภาษาชนกลุ่มน้อยที่รับรองใน |
|
| ผู้วางระเบียบ |
|
| รหัสภาษา | |
| ISO 639-1 | sh |
| ISO 639-2 | scr, scc |
| ISO 639-3 | hbs – รหัสรวม รหัสเอกเทศ: bos – ภาษาบอสเนียcnr – ภาษามอนเตเนโกรhrv – ภาษาโครเอเชียkjv – ภาษาย่อยไคคาเวียนsrp – ภาษาเซอร์เบียsvm – ภาษาย่อยสลาฟโมลีเซ |
| Linguasphere | 53-AAA-g |
 พื้นที่ที่มีการพูดภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียเป็นภาษาหลัก (ข้อมูลใน ค.ศ. 2005)[ต้องการการอัปเดต] หมายเหตุ: aเอกราชของคอซอวอยังเป็นที่โต้แย้ง | |
บรรดาภาษาย่อยในกลุ่มสลาฟใต้ในอดีตได้ก่อตัวเป็นแนวต่อเนื่องของภาษา ประวัติศาสตร์ที่ปั่นป่วนของภูมิภาคบอลข่าน (โดยเฉพาะอย่างยิ่งเนื่องจากการขยายตัวของจักรวรรดิออตโตมัน) ก่อให้เกิดความแตกต่างทางภาษาและศาสนา เนื่องจากการอพยพของประชากร ชทอคาเวียนจึงกลายเป็นภาษาย่อยที่แพร่หลายมากที่สุดในภาคตะวันตกของคาบสมุทรบอลข่าน โดยรุกเข้าไปทางทิศตะวันตกในพื้นที่ที่ก่อนหน้านี้ใช้ภาษาย่อยชาคาเวียนและไคคาเวียน (ซึ่งจะผสมกลมกลืนต่อไปเป็นภาษาสโลวีเนียในภาคตะวันตกเฉียงเหนือ) แม้ว่าชาวบอสนีแอก ชาวโครแอต และชาวเซิร์บจะมีความแตกต่างกันในด้านศาสนาและในอดีตมักเป็นส่วนหนึ่งของวงวัฒนธรรมที่แตกต่างกัน แต่ชนชาติเหล่านี้ส่วนใหญ่ก็อาศัยอยู่เคียงข้างกันภายใต้การปกครองจากมหาอำนาจภายนอก ในช่วงเวลานั้น ภาษาที่พวกเขาพูดได้รับการอ้างถึงด้วยชื่อที่หลากหลาย เช่น "ภาษาสลาฟ" ในภาพรวม หรือ "ภาษาเซอร์เบีย" "ภาษาโครเอเชีย" หรือ "ภาษาบอสเนีย" โดยเฉพาะเจาะจง และบางครั้งก็ถูกเรียกว่า "ภาษาอิลลิเรีย" ในเชิงคลาสสิก
กระบวนการสร้างมาตรฐานทางภาษาเซอร์เบีย-โครเอเชียเริ่มขึ้นตามข้อตกลงวรรณกรรมเวียนนาช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 19 โดยนักเขียนและนักปรัชญาชาวโครเอเชียและชาวเซอร์เบีย นับเป็นเวลาหลายทศวรรษก่อนที่รัฐยูโกสลาเวียจะได้รับการสถาปนา[13] จากจุดเริ่มต้นแรกสุด มาตรฐานวรรณกรรมเซอร์เบียและวรรณกรรมโครเอเชียมีความแตกต่างกันเล็กน้อย แม้ว่ามาตรฐานทั้งสองจะมีพื้นฐานร่วมกันจากสำเนียงเฮอร์เซโกวีนาตะวันออกซึ่งเป็นสำเนียงย่อยของชทอคาเวียนก็ตาม ในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ภาษาเซอร์เบีย-โครเอเชียเป็นภาษาราชการของราชอาณาจักรยูโกสลาเวีย (ในช่วงนั้นมีชื่อเรียกว่า "ภาษาเซิร์บ-โครแอต-สโลวีน")[14] และต่อมาเป็นหนึ่งในภาษาราชการของสหพันธ์สาธารณรัฐสังคมนิยมยูโกสลาเวีย การล่มสลายของยูโกสลาเวียส่งผลกระทบไปยังเจตคติต่อภาษา ดังนั้นแนวคิดของสังคมที่มีต่อภาษานี้จึงแบ่งแยกออกตามพรมแดนของกลุ่มชาติพันธุ์และทางการเมือง ในทำนองเดียวกัน นับตั้งแต่การล่มสลายของยูโกสลาเวีย "ภาษาบอสเนีย" ก็ได้รับการกำหนดเป็นมาตรฐานทางการในบอสเนียและเฮอร์เซโกวีนา และยังมีการเคลื่อนไหวอย่างต่อเนื่องเพื่อสร้างมาตรฐานของ "ภาษามอนเตเนโกร" แยกต่างหาก ดังนั้น โดยทั่วไปแล้ว ภาษาเซอร์เบีย-โครเอเชียหรือภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียจึงมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป ตั้งแต่ภาษาเซอร์เบีย ภาษาโครเอเชีย ภาษาบอสเนีย ไปจนถึงภาษามอนเตเนโกรและภาษาบูเญฟซีในบางครั้ง[15]
เช่นเดียวกับภาษาสลาฟใต้อื่น ๆ ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียมีระบบเสียงที่เรียบง่าย โดยมีเสียงสระห้าเสียงและเสียงพยัญชนะยี่สิบห้าเสียง ไวยากรณ์ของภาษามีวิวัฒนาการมาจากภาษาสลาฟร่วม โดยมีระบบการผันคำที่ซับซ้อนซึ่งยังคงรักษาการกทั้งเจ็ดในคำนาม คำสรรพนาม และคำคุณศัพท์ คำกริยาแสดงการณ์ไม่สมบูรณ์ (imperfective aspect) หรือการณ์สมบูรณ์ (perfective aspect) โดยมีระบบกาล (tense) ที่ซับซ้อนปานกลาง ภาษาบอสเนีย-โครเอเชีย-มอนเตเนโกร-เซอร์เบียยังเป็นภาษาละสรรพนามที่มีลำดับคำยืดหยุ่น แต่ใช้การเรียงลำดับประธาน–กริยา–กรรมเป็นค่าเริ่มต้น ภาษานี้สามารถเขียนด้วยอักษรซีริลลิกเซอร์เบียหรืออักษรละตินของกาย ทั้งสองระบบมีตัวอักษรสามสิบตัวที่เทียบกันได้แบบหนึ่งต่อหนึ่งและยังสอดคล้องกับหน่วยเสียงอย่างมากในทุกมาตรฐาน