ยุทธการที่กัรบะลาอ์

ยุทธการที่กัรบะลาอ์ (อาหรับ: مَعْرَكَة كَرْبَلَاء, อักษรโรมัน: maʿraka Karbalāʾ) เป็นการสู้รบระหว่างกองทัพของยะซีดที่ 1 เคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์องค์ที่ 2 กับกองทัพขนาดเล็กที่นำโดยฮุซัยน์ อิบน์ อะลี หลานชายของศาสดามุฮัมมัด ยุทธการนี้เกิดขึ้นเมื่อวันที่ 10 ตุลาคม ค.ศ. 680 (10 มุฮัรร็อม ฮ.ศ. 61) สนามรบตั้งอยู่ที่เมืองกัรบะลาอ์ ซาวัด (ตอนใต้ของอิรักในปัจจุบัน)

ยุทธการที่กัรบะลาอ์
ส่วนหนึ่งของ ฟิตนะฮ์ครั้งที่สอง
ภาพวาด ยุทธการที่กัรบะลาอ์ โดยอับบาส อัลมูซาวี, พิพิธภัณฑ์บรุกลิน
วันที่ 10 ตุลาคม ค.ศ. 680 (10 มุฮัรร็อม ฮ.ศ. 61) สถานที่ กัรบะลาอ์, อิรัก 32°36′55″N 44°01′53″E / 32.61528°N 44.03139°E / 32.61528; 44.03139 ผล รัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์ชนะ ฮุซัยน์ อิบน์ อะลีเสียชีวิต สมาชิกในครอบครัวฮุซัยน์หลายคนตกเป็นเชลย ฟิตนะฮ์ครั้งที่สอง
คู่สงคราม
รัฐเคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์	ฮุซัยน์ อิบน์ อะลีและผู้ติดตาม
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
อุบัยด์ อัลลอฮ์ อิบน์ ซิยาด อุมัร อิบน์ ซะอด์ ชิมร์ อิบน์ ซีล-เญาชัน อัล-ฮูร์ อิบน์ ยะซีด อัล-ทามีมี (แปรพักตร์)	ฮุซัยน์ อิบน์ อะลี † อัล-อับบาส อิบน์ อะลี † ฮะบีบ อิบน์ มะซอฮิร † สุฮัยร อิบน์ อัล-เกย์น †
กำลัง
4,000–5,000 คน[1][2][3][4][5][a]	70–145 คน
ความสูญเสีย
88 คน	มากกว่า 72 คน
ที่ตั้งในประเทศอิรัก

มุอาวิยะฮ์ที่ 1 เคาะลีฟะฮ์อุมัยยะฮ์องค์แรก (ครองราชย์ ค.ศ. 661–680) เสนอยะซีด โอรสของตนเป็นผู้สืบทอดก่อนพระองค์จะสวรรคต การแต่งตั้งยะซีดได้รับการโต้แย้งจากบรรดาบุตรของเศาะฮาบะฮ์ (สหายของศาสดา) รวมถึงฮุซัยน์ บุตรของอะลี อิบน์ อะบี ฏอลิบ เคาะลีฟะฮ์รอชิดูนองค์ที่ 4 และอับดุลละฮ์ อิบน์ อัลสุบัยร บุตรของสุบัยร อิบน์ อัล-เอาวาม เมื่อมุอาวิยะฮ์สวรรคตในปี ค.ศ. 680 ยะซีดเรียกร้องความสวามิภักดิ์จากฮุซัยน์และผู้เห็นต่างคนอื่น ๆ แต่ฮุซัยน์ปฏิเสธและลี้ภัยจากนครอัลมะดีนะฮ์ไปยังนครมักกะฮ์^[6] อีกด้านหนึ่งชาวเมืองกูฟะฮ์อันเป็นศูนย์กลางของฝ่ายอะลีและเกลียดชังอุมัยยะฮ์^[7] ส่งคำเชิญให้ฮุซัยน์มาที่เมืองนี้เพื่อก่อการกบฏล้มล้างยะซีด ระหว่างที่ฮุซัยน์เดินทางไปที่กูฟะฮ์พร้อมผู้ติดตามราว 70 คน พวกเขาถูกขัดขวางโดยกองทัพอุมัยยะฮ์จำนวน 1,000 คน ฮุซัยน์จึงเดินทางขึ้นเหนือไปตั้งค่าย ณ ที่ราบกัรบะลาอ์ในวันที่ 2 ตุลาคม^[1][5] หลังจากนั้นกองทัพอุมัยยะฮ์มาสมทบอีก 4,000 คน^[8][a] การเจรจาระหว่างฮุซัยน์กับอุบัยด์ อัลลอฮ์ อิบน์ ซิยาด ข้าหลวงอุมัยยะฮ์ไม่เป็นผลเมื่อซิยาดไม่อนุญาตให้ฮุซัยน์เข้าเมืองกูฟะฮ์หรือกลับไปยังมะดีนะฮ์ ขณะที่ฮุซัยน์ปฏิเสธที่จะยอมรับอำนาจของยะซีด^[10] การสู้รบจึงเกิดขึ้นในวันที่ 10 ตุลาคม ฮุซัยน์และผู้ติดตามเกือบทั้งหมดถูกสังหาร ส่วนสมาชิกในครอบครัวของเขาถูกจับเป็นเชลย^[11] ยุทธการนี้ยังเป็นจุดเริ่มต้นของฟิตนะฮ์ครั้งที่สอง ซึ่งเป็นสงครามกลางเมืองหลายฝ่ายเพื่อล้มล้างยะซีด

ยุทธการที่กัรบะลาอ์กระตุ้นพัฒนาการของฝ่ายอะลี (ชีอะตุอะลี) ให้กลายเป็นนิกายที่มีพิธีกรรมและความทรงจำร่วมเป็นของตนเอง เหตุการณ์นี้เป็นเหตุการณ์สำคัญในประวัติศาสตร์ ประเพณีและเทววิทยาของชีอะฮ์ และมักถูกกล่าวถึงบ่อยครั้งในวรรณกรรมชีอะฮ์ ชีอะฮ์มองว่าความทุกข์ทรมานและความตายของฮุซัยน์เป็นการเสียสละเพื่อความถูกต้องและความยุติธรรม^[12] มุสลิมชีอะฮ์ระลึกถึงยุทธการนี้ทุกปีเป็นเวลา 10 วันในเดือนมุฮัรร็อม โดยวันที่สำคัญที่สุดคือวันที่ 10 ของเดือนหรือวันอาชูรออ์ ซึ่งมุสลิมชีอะฮ์จะจัดงานเพื่อไว้ทุกข์ สวดเพลงไว้อาลัยหรือเพลงโศก จำลองเหตุการณ์ เลี้ยงอาหารแก่ผู้ร่วมงานและทำร้ายตนเอง^[13] ขณะที่มุสลิมซุนนีถือเหตุการณ์นี้เป็นโศกนาฏกรรมเช่นกัน^[14] ทั้งมุสลิมชีอะฮ์และซุนนีต่างถือว่าฮุซัยน์และผู้ติดตามเป็นผู้พลีชีพเพื่อศาสนา^[15]