ราชวงศ์ปาห์ลาวี

ราชวงศ์ปาห์ลาวี (เปอร์เซีย: دودمان پهلوی) เป็นราชวงศ์สุดท้ายของอิหร่าน โดยปกครองอิหร่านปกครองมาเกือบ 54 ปี ระหว่างปี ค.ศ. 1925 ถึง ค.ศ. 1979 โดยราชวงศ์นี้ก่อตั้งโดย พระเจ้าชาห์ เรซา ปาห์ลาวี ซึ่งในขณะนั้นพระองค์เป็นนายทหารในกองทัพเปอร์เซีย^[1] ราชวงศ์ปาห์ลาวีเข้ามาแทนที่ราชวงศ์กอญัรใน ค.ศ. 1925 หลังรัฐประหารในปี ค.ศ. 1921 เมื่อเรซา ข่าน ทหารวัย 42 ปี ได้รับการเลื่อนตำแหน่งโดยนายพลเอ็ดมันด์ ไอรอนไซด์ ของอังกฤษให้เป็นผู้นำกองพลน้อยคอซแซคเปอร์เซีย^[2] ประมาณหนึ่งเดือนต่อมาภายใต้การควบคุมของอังกฤษ กองกำลังจำนวน 3,000-4,000 นายของเรซา ข่านก็ไปถึงกรุงเตหะรานเพื่อทำรัฐประหารในปี ค.ศ. 1921^[3] และพื้นที่ส่วนที่เหลือของประเทศถูกยึดครองในปี ค.ศ. 1923 และภายในเดือนตุลาคม ค.ศ. 1925 พระเจ้าชาห์ อะห์หมัด ชาห์ กอญัร ได้ถูกบีบบังคับให้สละราชสมบัติอย่างเป็นทางการและ เรซา ปาห์ลาวี ได้ทรงขึ้นครองราชย์เป็นชาห์องค์ใหม่แห่งอิหร่านเมื่อวันที่ 12 ธันวาคม ค.ศ. 1925 ตามรัฐธรรมนูญเปอร์เซีย^[4] ในขั้นต้น ราชวงศ์ปาห์ลาวีวางแผนที่จะประกาศประเทศให้เป็นสาธารณรัฐ แต่จำต้องละทิ้งแนวคิดนี้เมื่อเผชิญกับฝ่ายค้านของอังกฤษและกลุ่มนักบวช^[5]

ปาห์ลาวี
ราชวงศ์
ประเทศ	รัฐจักรวรรดิอิหร่าน
ถิ่นกำเนิด	มาซันดารัน
ก่อตั้ง	15 ธันวาคม ค.ศ. 1925 (1925-12-15)
ต้นตระกูล	พระเจ้าชาห์ เรซา ปาห์ลาวี
ผู้นำคนปัจจุบัน	เรซา ปาห์ลาวี
ผู้ปกครองคนสุดท้าย	พระเจ้าชาห์ โมฮัมหมัด เรซา ปาห์ลาวี
ตระกูลที่เกี่ยวข้อง	ราชวงศ์มูฮัมหมัด อาลี (1941–1948)
สิ้นสุด	11 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1979 (1979-02-11)

ราชวงศ์นี้ปกครองอิหร่านเป็นเวลา 28 ปีในรูปแบบการปกครองเป็นระบอบราชาธิปไตยภายใต้รัฐธรรมนูญตั้งแต่ปี ค.ศ. 1925 ถึง ค.ศ. 1953 และต่อมาอีก 26 ปี พระมหากษัตริย์ทรงมีพระราชอำนาจในการปกครองประเทศมากขึ้นจนกระทั่งราชวงศ์ถูกโค่นล้มในปี ค.ศ. 1979