เต้าเต๋อจิง
เต้าเต๋อจิง (จีนตัวย่อ: 道德经; จีนตัวเต็ม: 道德經; พินอิน: Dàodé Jīng; ฮกเกี้ยน: Tō-tek-keng, เต๋าเต็กเก็ง; อักษรโรมัน: Dao De Jing หรือ Tao Te Ching)[หมายเหตุ 1] เป็นคัมภีร์ภาษาจีนที่ไม่ปรากฏนามผู้แต่ง แม้จะเชื่อกันว่าเล่าจื๊อเป็นผู้แต่ง[5][6] แต่เนื้อหาบางส่วนมีมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช[7][8] และเนื้อหาส่วนอื่นเขียนหรือเรียบเรียงขึ้นหลังคัมภีร์จวงจื่อ[9]
เต้าเต๋อจิง | |
---|---|
เอกสารตัวเขียนคัมภีร์ "เต้าเต๋อจิง" สมัยศตวรรษที่ 2 ก่อนคริสต์ศักราช ขุดพบที่หม่าหวังตุย | |
ผู้ประพันธ์ | เล่าจื๊อ (ตามธรรมเนียม) |
ชื่อเรื่องต้นฉบับ | 道德經 |
ประเทศ | จีน (ราชวงศ์โจว) |
ภาษา | ภาษาจีนคลาสสิก |
ประเภท | ปรัชญา |
วันที่พิมพ์ | ศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์ศักราช |
พิมพ์ในภาษาอังกฤษ | ค.ศ. 1868 |
ข้อความต้นฉบับ | 道德經 ที่ ข้อผิดพลาดสคริปต์: ฟังก์ชัน "name_from_code" ไม่มีอยู่ วิกิซอร์ซ |
ฉบับแปล | เต้าเต๋อจิง ที่ วิกิซอร์ซ |
เต้าเต๋อจิง | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 道德經 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
อักษรจีนตัวย่อ | 道德经 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เวด-ไจลส์ | Tao4 Tê2 Ching1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ฮั่นยฺหวี่พินอิน | Dào Dé Jīng | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ความหมายตามตัวอักษร | "Classic of the Way and Virtue" | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เต้าเต๋อจิงของเล่าจื๊อ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 老子《道德經》 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวย่อ | 老子《道德经》 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เวด-ไจลส์ | Lao³ Tzŭ³ Tao⁴ Tê² Ching1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ฮั่นยฺหวี่พินอิน | Lǎozǐ Dàodé Jīng | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เต้าเต๋อเจินจิง | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวเต็ม | 道德真經 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
อักษรจีนตัวย่อ | 道德真经 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
เวด-ไจลส์ | Tao⁴ Tê² Chên1 Ching1 | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ฮั่นยฺหวี่พินอิน | Dàodé Zhēnjīng | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
ความหมายตามตัวอักษร | "Sutra of the Way and Its Power" | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
เต้าเต๋อจิงมีเนื้อหากล่าวถึงธรรมชาติและปรัชญา คำว่า "เต้า-เต๋อ-จิง" (Dao-De-Jing) เป็นปรัชญาในเรื่องโลกและชีวิต สามารถแยกเป็นเต้า 道 (ทาง) เต๋อ 德 (คุณธรรม; ความดี) และ จิง 经 (คัมภีร์; สูตร; วรรณคดีชั้นสูง) เมื่อนำทั้ง 3 คำมารวมกัน แปลว่า "คัมภีร์ที่ว่าด้วยคุณสมบัติของเต้า" "สูตรว่าด้วยเต้าและคุณธรรม" ระหว่าง "เต้า 道" กับ "เต๋อ 德" นั้น เต๋าปรากฏขึ้นมาก่อน และเต๋อก็ตามมา
คัมภีร์เต้าเต๋อจิงได้รับการแปลเป็นภาษาต่าง ๆ มากมาย มีแพร่หลายอยู่ในส่วนต่าง ๆ ของโลก[10]
ความหมายของ "เต้า"
คำว่า "เต้า" (จีน: 道) หมายถึง วิถีทางแห่งธรรมชาติ นอกจากนี้เต๋ามีนักปรัชญาให้ความหมายไว้มากมาย เช่น เต๋า หมายถึง หนทาง (มรรคา), กฎ, จารีต, พิธีการ, คุณสมบัติ, กฎแห่งการย้อนกลับ, ธรรมชาติ, กฎแห่งธรรมชาติ เป็นต้น[11]
รายละเอียด
ประกอบด้วยอักษรจีนประมาณ 5,000-5,500 ตัวอักษร แบ่งออกเป็นสองภาค นักปราชญ์รุ่นหลังได้แบ่งทั้งหมดออกเป็นรวม 81 บท [12] ได้แก่ ภาคต้น (บทที่ 1-37) และภาคปลาย (บทที่ 38-81 )[13] เดิมทีเรียกชื่อคัมภีร์นี้ว่าคัมภีร์เหลาจื่อตามชื่อผู้แต่ง ภายหลังจึงเรียกเต้าเต๋อจิง โดยเต้าเต๋อจิงเป็นการเรียกขานตำราตามแบบโบราณ โดยเรียกคำแรกในหน้าแรกที่พบในตำรา
- 道 (พินอิน:Dào เต้า) หมายถึง วิถี, มรรค, หนทาง
- 德 (พินอิน:Dé เต๋อ) หมายถึง ธรรม, คุณธรรม
- 经 (พินอิน:Jīng จิง) หมายถึง ตำรา, คัมภีร์
การเริ่มต้นเต้าเต๋อจิง เริ่มด้วยภาคเต้า (道) ตามด้วยภาคเต๋อ (德) การแบ่งออกเป็น 81 บทนี้ได้รับอิทธิพลมาจากนักปราชญ์(neotaoist) รุ่นหลังที่มีชื่อว่า “หวางปี้ (王弼)” (ค.ศ. 226-249) จนกระทั่งในปี ค.ศ. 1972 มีการขุดพบสุสานโบราณสมัยไซฮั่น หม่าหวังตุย (马王堆)ได้พบ "คัมภีร์เต้าเต๋อจิง (道德经)" ภายหลังมีผู้เสนอให้เปลี่ยนเป็น "เต๋อเต้าจิง" (道德经) เนื่องจากมีการค้นพบหลักฐานใหม่ที่สุสานหม่าหวังตุย (马王堆) ที่เริ่มด้วยภาค “เต๋อ” ก่อนภาค “เต้า” [14]
ประวัติผู้แต่ง
ประวัติของเหลาจื่อตามจดหมายเหตุ “สื่อจี้” (史记)ระบุว่า เหลาจื่อแซ่ “หลี่” (李)ชื่อ “เอ๋อร์” (耳) มีชีวิตอยู่ช่วงตอนปลายของราชวงศ์โจว (周朝)เป็นชาวแคว้นฉู่ (楚国) (ปัจจุบันอยู่ในมณฑลเหอหนาน(河南)) ทำหน้าที่ดูแลหอพระสมุดหลวงแห่งราชสำนักโจว ต่อมาราชสำนักเสื่อมโทรม จึงออกแสวงหาความวิเวก จดหมายเหตุ “จฺว่อจ้วน”(左传)ระบุว่า เหลาจื่อมีชีวิตอยู่ในช่วงพุทธทศวรรษที่ ๓ เป็นผู้สืบทอดเผ่า “เหล่าตัน” (老聃族) (ต้นเผ่า “เหล่าตัน” เป็น ๑ ใน ๘ พี่น้องร่วมมารดาของ “โจวอู่หวาง” (周武王) ก่อนพ.ศ. ๕๒๐ - ๔๘๓ ปี) โดยคำว่า “เหล่า” (老)นั้นมาจากคำเรียกคนในเผ่า “เหล่าตัน”, ส่วนคำว่า “จื่อ” (子)นั้นหมายถึง “นักคิดหรือนักปรัชญา” ฉะนั้นคำว่า “เหลาจื่อ” 老子 จึงแปลความได้ว่า “นักปรัชญาแห่งเผ่าเหล่าตัน”[15]
จุดกำเนิด
เมื่อเหลาจื่ออยู่ในนครหลวงเป็นราชวงศ์โจว (周朝) เมื่อสภาพสังคมที่เสื่อมโทรม จึงได้ตัดสินใจผละจากไป ขี่ควายมุ่งสู่ทะเลทรายชมพูทวีป ระหว่างทางผ่านด่านหานกู่ "อิ๋นสี่" ขุนนางดูแลด่าน เนื่องจากได้ยินชื่อเสียงของท่านมานานจึงต้อนรับท่านด้วยมิตรจิตมิตรใจอันอบอุ่น ก่อนจากไป อิ๋นสี่พูดกับท่านว่า "ท่านจะไปแล้ว โปรดเขียนหนังสือสักเล่มให้เราเถิด" ครั้นแล้ว ท่านเหลาจื่อจึงเขียนหนังสือไว้ 1 เล่ม[16]
การแปลเต้าเต๋อจิงในโลกตะวันตก
เต้าเต๋อจิงนอกจากจะมีการแปลเป็นภาษาไทยแล้วยังมีการแปลเป็นภาษาตะวันตกต่างๆ มากกว่า 250 ครั้ง ส่วนใหญ่เป็นภาษาอังกฤษ เยอรมัน และฝรั่งเศส[17] อ้างอิงจากคำกล่าวของ Holmes Welch ว่า “มันเป็นเกมปริศนาที่ทุกคนต่างก็ต้องการจะเป็นคนที่ไขมันสำเร็จ”[18]การแปลส่วนใหญ่มักแปลโดยคนที่มีพื้นฐานทางภาษาและปรัชญาและเป็นผู้ที่พยายามจะแปลความหมายให้ถูกต้องครบถ้วนและตรงตามต้นฉบับให้ได้มากที่สุด[19]
ฉบับแปลเต้าเต๋อจิงที่เป็นที่นิยมหลายฉบับถูกแปลออกมาโดยมีแง่มุมทางวิชาการอยู่น้อย และมักใส่การตีความส่วนบุคคลเข้าไปด้วย นักวิจารณ์ฉบับแปลที่มีการใส่การตีความส่วนบุคคลเข้าไป อาทิ นักวิชาการด้านเต๋า Eugene Eoyang อ้างว่านักแปล อย่างเช่น Stephen Mitchell แปลเต้าเต๋อจิงที่มีความหมายที่แผกแยกจากตัวต้นฉบับและยังไม่สอดคล้องกับประวัติศาสตร์ของปรัชญาจีน[20] Russell Kirkland ยังถกต่อไปอีกว่าฉบับแปลเหล่านี้อิงตามจินตนาการของผู้เชี่ยวชาญด้านตะวันออกศึกษาที่เป็นชาวตะวันตก และยังนำเสนอการหยิบยืมวัฒนธรรมจีนที่มาจากการยึดครองอาณานิคม[21][22] ในทางตรงกันข้าม Huston Smith นักวิชาการด้านศาสนาของโลกกล่าวว่าฉบับแปลของ Mitchell นั้น “ใกล้เคียงความสมบูรณ์แบบที่สุดในยุคของเราเท่าที่ข้าพเจ้าจะจินตนาการได้ มันรวมเอาคุณธรรมอันสูงส่งที่ผู้แปลยกย่องให้แก่ต้นฉบับภาษาจีน ความโปร่งใสแจ่มชัดราวกับอัญมณีที่เปล่งประกายไปด้วยอารมณ์ขันที่งามสง่า จิตใจที่กว้างขวาง และเชาวน์ปัญญาอันลึกซึ้งเอาไว้”
นักวิชาการด้านเต๋ารายอื่น อาทิ Michael LaFargue [23] และ Jonathan Herman [24] เห็นว่าถึงแม้ฉบับแปลดังกล่าวจะมีข้อด้อยทางด้านวิชาการแต่ก็บรรลุจุดประสงค์ของความต้องการทางจิตวิญญานของโลกตะวันตก ฉบับแปลเวอร์ชันที่ปรับให้เข้ากับโลกตะวันตกนี้พุ่งเป้าไปที่การทำให้ผู้อ่านยุคใหม่ที่ใช้ภาษาอังกฤษเข้าถึงเชาวน์ปัญญาของเต้าเต๋อจิงได้มากขึ้นโดยการใช้วัฒนธรรมที่คุ้นเคยและการอ้างอิงที่ใกล้ตัวผู้อ่าน
ฉบับแปลไทย
เต้าเต๋อจิงเริ่มมีการแปลตั้งแต่ พ.ศ. 2506-ปัจจุบัน มีการแปลไม่ต่ำกว่า 20 สำนวน ได้แก่
ลำดับ | ปีที่พิมพ์ | ผู้แปล | ชื่อหนังสือ | แปลจากภาษา |
---|---|---|---|---|
1 | 2506 | เสถียร โพธินันทะ | เมธีตะวันออก | จีน |
2 | 2510 | จำนงค์ ทองประเสริฐ | บ่อเกิดลัทธิประเพณีจีน | อังกฤษ |
3 | 2516 | จ่าง แซ่ตั้ง | เต้า | จีน |
4 | 2517 | เลียง เสถียรสุต | คัมภีร์เหลาจื้อ | จีน |
5 | 2521 | พจนา จันทรสันติ | วิถีเต๋า | อังกฤษ |
6 | 2527 | สมเกียรติ สุขโข, เนาวรัตน์ พงไพบูลณ์ | คัมภีร์คุณธรรม | อังกฤษ |
7 | ไม่ทราบ | สมภพ โรจนพันธุ์ | เต๋าที่เล่าแจ้ง | อังกฤษ |
8 | ไม่ทราบ | ฉัตรสุมาลย์ กบิลสิงห์ | คัมภีร์เต๋า ฉบับสมบูรณ์ พร้อมอรรถกถา | อังกฤษ |
9 | 2529 | ทองสด เมฆเมืองทอง | เต๋าคือเต๋า | จีน |
10 | 2530 | ทองแถม นาถจำนง | เหลาจื่อสอนว่า... | จีน |
11 | 2530 | จ่าง แซ่ตั้ง | ปรมัตถ์เต๋า | จีน |
12 | 2534 | บุญมาก พรหมพ้วย | เต๋าย่อมไร้นาม | อังกฤษ |
13 | 2536 | มงคล สีห์โสภณ | เต๋า | อังกฤษ |
14 | 2537 | โชติช่วง นาดอน (ทองแถม นาถจำนง) | เต๋าเต็กเก็ง | จีน |
15 | ไม่ทราบ | สุขสันต์ วิเวกเมธากร | ปรัชญาเหลาจื๊อ | จีน |
16 | 2538 | บัญชา ศิริไกร | คัมภีร์ ปรัชญาเหลาจื่อ | จีน |
17 | 2538 | บุญสิริ สุวรรณเพ็ชร์ | แสงสว่างแห่งสัจธรรมและคุณธรรมเต๋า | จีน |
18 | 2538 | ทองหล่อ วงษ์ธรรมา | ปรัชญาจีน | อังกฤษ |
19 | 2539 | ประยงศ สวรรณบุปผา | คัมภีร์ เต๋า เต้ จิง | อังกฤษ |
20 | 2541 | อาจารย์สัมปันโน | สามลัทธิศาสนาที่น่าสนใจ | อังกฤษ |
21 | 2543 | ชาตรี แซ่บ้าง | ศีกษาคัมภีร์เต้าเต๋อ | จีน |
22 | 2546 | กลิ่นสุคนธ์ อริยฉัตรกุล | เต้าเต๋อจิง | จีน |
23 | 2547 | ภาวิช ทองโรจน์ | วิถีเต๋าของท่านเล่าจื๊อ | อังกฤษ |
24 | 2547 | ปกรณ์ ลิมปนุสรณ์ | คัมภีร์เต๋าของเหลาจื๊อ | จีน |
25 | 2548 | ประชา หุตานุวัตร | ผู้นำที่แท้ : มรรควิธีของเล่าจื๊อ | อังกฤษ |
26 | 2548 | ชาตรี แซ่บ้าง | ปรัชญาเต๋า : วิถีแห่งธรรมชาติ วิถีคน วิถีใจ | จีน |
27 | 2549 | ทองหล้อ วงษ์ธรรมา | เต๋าทางแห่งธรรมชาติ | อังกฤษ |
28 | 2558 | สรวงอัปสร กสิกรานันท์ | เต้าเต๋อจิง : คัมภีร์เต๋า | ไม่ทราบ |
29 | 2565 | สุวรรณา โชคประจักษ์ชัด | เต๋า เต้อ จิง สำนักพิมพ์บ้านภายใน | อังกฤษม จีน |
30 | 2565 | สุวรรณา อุชุคตานนท์ | เต้า เต๋อ จิง ฉบับแปล จากจีนเป็นไทย | จีน |
หมายเหตุ
อ้างอิง
ข้อมูล
- Ariel, Yoav, and Gil Raz. "Anaphors or Cataphors? A Discussion of the Two qi 其 Graphs in the First Chapter of the Daodejing." PEW 60.3 (2010): 391–421
- Boltz, William (1993), "Lao tzu Tao-te-ching", Early Chinese Texts: A Bibliographical Guide, Berkeley, CA: University of California Press, pp. 269–92, ISBN 1-55729-043-1.
- Chan, Alan (2013), "Laozi", Stanford Encyclopedia of Philosophy, Stanford, CA: Stanford University.
- Cole, Alan, "Simplicity for the Sophisticated: ReReading the Daode Jing for the Polemics of Ease and Innocence," in History of Religions, August 2006, pp. 1–49
- Damascene, Hieromonk, Lou Shibai, and You-Shan Tang. Christ the Eternal Tao. Platina, CA: Saint Herman Press, 1999.
- Eliade, Mircea (1984), A History of Religious Ideas, vol. 2, แปลโดย Trask, Willard R., Chicago, IL: University of Chicago Press
- Kaltenmark, Max. Lao Tzu and Taoism. Translated by Roger Greaves. Stanford: Stanford University Press. 1969.
- Klaus, Hilmar Das Tao der Weisheit. Laozi-Daodejing. English + German introduction, 140 p. bibliogr., 3 German transl. Aachen: Mainz 2008, 548 p.
- Klaus, Hilmar The Tao of Wisdom. Laozi-Daodejing. Chinese-English-German. 2 verbatim + 2 analogous transl., 140 p. bibl., Aachen: Mainz 2009 600p.
- Kohn, Livia; และคณะ (1998), "Editors' Introduction", Lao-tzu and the Tao-te-ching, Albany, NY: State University of New York Press, pp. 1–22, ISBN 9780791436004.
- Komjathy, Louis. Handbooks for Daoist Practice. 10 vols. Hong Kong: Yuen Yuen Institute, 2008.
- LaFargue, Michael; และคณะ (1998), "On Translating the Tao-te-ching", Lao-tzu and the Tao-te-ching, Albany, NY: State University of New York Press, pp. 277–302, ISBN 9780791436004.
- Welch, Holmes (1965) [1957], Taoism: The Parting of the Way, Boston, MA: Beacon Press
แหล่งข้อมูลอื่น
- James Legge's translation of the Tao Te Ching ที่ Standard Ebooks
- Daodejing Wang Bi edition with English translation, Guodian text, and Mawangdui text – Chinese Text Project
- Tao Te Ching หนังสือเสียงสาธารณสมบัติที่ LibriVox
- Legge, Suzuki, and Goddard's translations side-by-side, along with the original text
- Dàodéjīng verbatim + analogous + poetic; Chinese + English + German by Hilmar Alquiros จีน: 老子 Lǎozǐ จีน: 道德經