Maymunchechak epidemiyasi (2022)
2022-yil 6-mayda davom etayotgan maymunchechak epidemiyasi tasdiqlandi, u Nigeriyaga (kasallik endemik boʻlgan) sayohat qilgan Britaniya fuqarosidan boshlangan, u 2022-yil 29-aprelda maymunchechak kasalligiga mos keladigan alomatlarni koʻrsatgan. Fuqaro 4-mayda Buyuk Britaniyaga qaytgan[1].
| Maymunchechak epidemiyasi (2022) | |
|---|---|
 Gʻarbiy Afrikaning endemik qismi Endemik Kongo Basseyni (Markaziy Afrika). Ikkala shtamm ham qayd etilgan 2022-yilda Gʻarbiy Afrika shtamm epidemiyasi | |
| Kasallik | Maymunchechak |
| Joylashuv | 24 mamlakat (27-may 2022-yil maʼlumoti) |
| Birinchi holati | London, Angliya |
| Sana | 4 May 2022 – ongoing (1 yil, 11 oy, va 11 kun) |
| Tasdiqlangan holatlar | 336 |
| Ogʻir holatlar | 12 |
Oʻlimlar | 0 |
Maymunchechak - virusli infektsiya boʻlib, u isitma va boshqa oʻziga xos boʻlmagan alomatlar bilan taʻsirlanadi va keyin bir yoki ikki hafta oʻtgach namoyon boʻladi, keyin odatda tozalanguncha bir necha hafta davom etishi mumkin va badanda toshma hosil qiladi[1]. Bolalardagi holatlar ogʻirroq boʻladi[2].
Birlashgan Qirollikdagi bir qancha maymunchechak holatlarining kelib chiqishi nomaʼlum. Baʼzi kuzatuvchilar may oyining oʻrtalarida London hududida jamoat uzatish sodir boʻlayotganini koʻrishdi[3]. Virusning keyingi dastlabki holatlari Shimoliy-Sharqiy va Janubi-Sharqiy Angliya, Shotlandiya, Uels va Shimoliy Irlandiyada qayd etilgan[4] Scotland, Wales and Northern Ireland.[5][6][7]. 18-maydan boshlab, asosan Yevropada, shuningdek, Shimoliy va Janubiy Amerika, Yaqin Sharq va Avstraliyada koʻpayib borayotgan mamlakatlar va mintaqalarda kasallanish holatlari qayd etildi[8][9][10][11].
Oʻzbekistonda birorta ham maymunchechak kasalligi qayd etilmagan, SES rahbari oʻrinbosari Nurmat Otabekov xabar qildi. Unga koʻra, Oʻzbekiston aholisining 50 foizi immunitetga ega. Chunki 1980-yilgacha tugʻilganlar kasallikka qarshi emlangan. "Bunday vaziyatda kasallik epidemiya xarakterini olmaydi", dedi Otabekov 23-mayning 2022-yilida[12].
Kasallik
Maymunchechak - bu baʼzi hayvonlarda, shu jumladan odamlarda paydo boʻlishi mumkin boʻlgan maymunchechak virusi keltirib chiqaradigan yuqumli kasallik. Simptomlar isitma, bosh ogʻrigʻi, mushak ogʻrigʻi, shishgan limfa tugunlari va charchoq hissi bilan boshlanadi. Shundan soʻng pufakchalar va qobiqlar hosil qiluvchi toshma paydo boʻladi. Taʼsir qilishdan boshlab simptomlar paydo boʻlgunga qadar vaqt odatda 7dan 14 kungacha boʻladi. Simptomlarning davomiyligi odatda ikki haftadan toʻrt haftagacha. Kasalliklar, ayniqsa, bolalar, homilador ayollar yoki immuniteti zaif odamlarda ogʻir kechishi mumkin.
Maymunchechak buta goʻshti, hayvonlarning tishlashi yoki tirnalishi, tana suyuqliklari, ifloslangan narsalar yoki kasal odam bilan yaqin aloqada boʻlishi mumkin. Virus odatda ayrim kemiruvchilar orasida tarqaladi. Tashxisni virusning DNKsi uchun lezyonni tekshirish orqali tasdiqlash mumkin. Kasallik suvchechakka oʻxshab koʻrinishi mumkin.
Chechakka qarshi emlash 85% samaradorlik bilan infektsiyani oldini oladi. 2019-yilda Amerika Qoʻshma Shtatlarida kattalar uchun Jynneos maymunchechak vaksinasi tasdiqlangan. Davolashning hozirgi standarti tekovirimat boʻlib, virusga qarshi vosita boʻlib, u chechak va maymunchechak kabi ortopoksvirus infektsiyalarini davolash uchun moʻljallangan. Yevropa Ittifoqi va Qoʻshma Shtatlarda maymunchechakni davolash uchun tasdiqlangan. Sidofovir yoki brincidofovir ham foydali boʻlishi mumkin. Kongo Basseynida (Markaziy Afrikada) maymunchechak kasalligi davolanmasa, oʻlim xavfi 10% dan 11% gacha boʻlishi mumkin.
Mamlakatlarda qayd qilingan hodisalar
| Mamlakat | Qayd qilinganlar | Shubha qilinganlar | Jami | Maʼlumotning yangilashi | Birinchi qayd qilingani |
|---|---|---|---|---|---|
 Birlashgan Qirollik | 90 | — | 90 | 26 May 2022 | 6 May 2022[13] |
 Ispaniya | 84 | — | 84 | 26 May 2022[14] | 18 May 2022[15] |
 Portugaliya | 58 | — | 58 | 26 May 2022[16] | 18 May 2022 |
 Kanada | 26 | 5 | 31 | 26 May 2022[17][18] | 19 May 2022[19] |
 Italiya | 12 | 2 | 14 | 26 May 2022[20][21][22] | 19 May 2022[23] |
 Niderlandlar | 12 | — | 12 | 25 May 2022[24] | 20 May 2022 |
 Germaniya | 10 | — | 10 | 25 May 2022[25] | 20 May 2022 |
 AQSh | 10 | — | 10 | 26 May 2022[26] | 18 May 2022[27][28] |
 Fransiya | 7 | — | 7 | 25 May 2022[29] | 20 May 2022 |
 Belgiya | 6 | 1 | 7 | 25 May 2022[30] | 19 May 2022< |
 Chexiya | 5 | — | 5 | 26 May 2022[31] | 24 May 2022[32] |
 Shveysariya | 3 | — | 3 | 26 May 2022[33] | 21 May 2022[34] |
 Avstraliya | 2 | — | 2 | 20 May 2022[11] | 20 May 2022 |
 Daniya | 2 | — | 2 | 25 May 2022[35][36] | 23 May 2022[37] |
 Sloveniya | 2 | — | 2 | 25 May 2022[38] | 24 May 2022[39][40] |
 Shvetsiya | 2 | — | 2 | 25 May 2022[41] | 19 May 2022[42][43] |
 Argentina | 1 | — | 1 | 26 May 2022[8] | 26 May 2022[8] |
 Avstriya | 1 | — | 1 | 22 May 2022[44] | 22 May 2022 |
 Finlandiya | 1 | — | 1 | 27 May 2022 | 27 May 2022 |
 Isroil | 1 | — | 1 | 22 May 2022[45] | 21 May 2022[10] |
 BAA | 1 | — | 1 | 24 May 2022[9] | 24 May 2022[9][46] |
 Boliviya | — | 1 | 1 | 26 May 2022[47] | — |
 Morokko | — | 1 | 1 | 26 May 2022[48] | — |
 Sudan | — | 1 | 1 | 26 May 2022[48] | — |
| Jami | 336 | 12 | 348 | — | |
Havolalar
 | Vikiomborda Maymunchechak epidemiyasi (2022) haqida turkum mavjud |