Tungsteno

Iste articlo ye en proceso de cambio enta la ortografía oficial de Biquipedia (la Ortografía de l'aragonés de l'Academia Aragonesa d'a Luenga). Puez aduyar a completar este proceso revisando l'articlo, fendo-ie los cambios ortograficos necesarios y sacando dimpués ista plantilla.
Tungsteno
TantalTungstenoRenio
Mo

W

Sg
Información cheneral
Nombre, simbolo, numeroTungsteno, W, 74
Serie quimicaMetal de transición
Grupo, periodo, bloque66, d
Colorblanco
Peso atomico183.84 g·mol−1
Configuración electronica[Xe] 4f14 5d4 6s2[1]
Electrons por capa2, 8, 18, 32, 12, 2
Propiedaz fisicas
Fasesolido
Densidat (a t.a.)19.25 g·cm−3
Densidat en liquido en o p.f.17.6 g·cm−3
Punto de fusión3695 K
(3422 °C, 6192 °F)
Punto d'ebullición5828 K
(5555 °C, 10031 °F)
Punto critico13892 K, MPa
Entalpía de fusión35.3 kJ·mol−1
Entalpía de vaporización806.7 kJ·mol−1
Calor especifica(25 °C) 24.27 J·mol−1·K−1
Presión de vapor
P/Pa1101001 k10 k100 k
at T/K347737734137457951275823
Propiedaz atomicas
Estructura cristalinacubico centrato en o cuerpo
Estatos d'oxidación6, 5, 4, 3, 2, 1, 0, −1, -2
(oxido liucherament acido)
Electronegatividat2.36 (escala de Pauling)
Enerchías d'ionización1ª: 770 kJ·mol−1
2ª: 1700 kJ·mol−1
Radio atomico139 pm
Radio covalent162±7 pm
Atra información
Ordenación magneticaparamagnetico[2]
Resistividat electrica(20 °C) 52.8 nΩ·m
Conductividat termal(300 K) 173 W·m−1·K−1
Dilatación(25 °C) 4.5 µm·m−1·K−1
Modulo d'elasticidat411 GPa
Mod. elast. transversal161 GPa
Modulo de compresión310 GPa
Coeficient de Poisson0.28
Dureza Mohs7.5
Dureza Vickers3430 MPa
Dureza Brinell2570 MPa
Numero CAS7440-33-7
Isotopos mas estables
isoANVidaMDED (MeV)PD
180W0.12%1.8×1018 aα2.516176Hf
181Wsin121.2 dε0.188181Ta
182W26.50%182W ye estable con 108 neutrons
183W14.31%183W ye estable con 109 neutrons
184W30.64%184W ye estable con 110 neutrons
185Wsin75.1 dβ0.433185Re
186W28.43%186W ye estable con 112 neutrons

O tungsteno,[3] tamién conoixito como wolframio[3] (prenunciato /bol.'fram/), ye un elemento quimico con o simbolo quimico W y o numero atomico 74. Ye un metal gris metalico baixo condicions estandars sin aleyar. O tungsteno nomás se troba en a Tierra combinato en compuestos quimicos. As menas mas importants son a wolframita y a scheelita. O elemento puro tien unas caracteristicas fisicas fuertes, mas que mas o feito de que tien o punto de fusión mas alto de toz os metals sin aleyar y o segundo mas alto de toz os elementos dimpués d'o carbonio. Tamién ye remarcable a suya alta densidat, 19,3 vegatas la de l'augua. Ista densitat ye licherament superior a la de l'uranio y un 71% mas que a d'o plomo.[4] O tungsteno gosa estar fráchil[5] y duro con chichotas cantidaz d'impurezas, fendo-lo dificil de treballar. Manimenos, o tungsteno muit puro ye mas dúctil, y se puet tallar amb una sierra d'arquet.[6]

A forma sin aleyar se fa servir prencipalment ta aplicacions electricas. Muitas d'as aliacions d'o tungsteno tienen a-saber-las aplicacions, mas notablement en filamentos de bombetas incandescents, tubos de rayos X, y superaliacions. A dureza d'o tungsteno y a suya alta densidat le dan aplicacions militars, ya que ye útil en prochectils de penetración. Os compuestos de tungsteno s'emplegan prou a sobén industrialment como catalizadors.

O tungsteno ye l'unico metal d'a tercera serie de transición que se troba en biomoleculas, y o elemento utilizato por sers vivos mas pesato conoixito.[7][8]

Historia

En 1779, Peter Woulfe, estudiando una muestra d'o mineral wolframita, (Mn, Fe)WO4, predició que heba de contener un nuevo elemento.

En 1781, Carl WilhelmScheele y Torbern Berman suchieren que se puet trobar un nuevo elemento reducindo un acido (dito "acido túngstico") obtenito a partir d'o mineral scheelita, CaWO4.

En 1783, en Espanya, os chirmans Juan José de Elhúyar y Fausto de Elhúyar y Zubice troban un acido a partir d'a wolframita identico a l'acido tungstico. Consiguen isolar o nuevo elemento por medio d'una reducción con carbón vechetal en o laboratorio d'a Sociedat Basca, en Vergara. Publican Analís quimico d'o wolframio y examen d'un nuevo metal que dentra en a suya composición describindo iste descubrimiento.

A parola tungsteno procede d'o sueco; tung que se traduz como "pesato" y sten, "piedra", ye decir, "piedra pesata". A parola wolframio procede d'as alemanas wolf y rahm, poden significar "poca valor".

Abundancia y obtención

Bi ha tungsteno mas que mas en Bolivia, Estaus Unius (en California y Colorado), China, Portugal, Rusia y Corea d'o Sud. Manimenos, en l'anyo 2002 o 75% d'o tungsteno procedeba de China.

Se veiga tamién

  • Acido fosfotúngstico.

Referencias

Vinclos externos