Βολφράμιο

χημικό στοιχείο με σύμβολο W και ατομικό αριθμό 74

Το βολφράμιο ή τουνγκστένιο (λατινικά: wolframium, αγγλικά: tungsten) είναι το χημικό στοιχείο με χημικό σύμβολο W και ατομικό αριθμό 74.

Βολφράμιο
ΤαντάλιοΒολφράμιοΡήνιο
Μολυβδαίνιο

W

Σιμπόργκιο


Ράβδοι βολφραμίου με εξατμισμένους κρυστάλλους, μερικώς οξειδωμένους με πολύχρωμη αμαύρωση.

Ιστορία
Ανακαλύφθηκεαπό τον Τόρμπερν Μπέργκμαν (Torbern Bergman) το 1781
Πρώτη Απομόνωσηαπό τους Χουάν Χοσέ Ελουϊάρ (Juan José Elhuyar) και Φάουστο Ελουϊάρ (Fausto Elhuyar) το 1783
Ταυτότητα του στοιχείου
Όνομα, σύμβολοΒολφράμιο (W)
Ατομικός αριθμός (Ζ)74
ΚατηγορίαΣτοιχεία μετάπτωσης
ομάδα, περίοδος,
τομέας
6 ,6, d
Σχετική ατομική
μάζα (Ar)
183,84(1)
Ηλεκτρονική
διαμόρφωση
[ Xe ] 4f145d46s2
2 8 18 32 12 2
Αριθμός CAS7440-33-7
Ατομικές ιδιότητες
Ατομική ακτίνα139 pm (εμπειρικά)
Ομοιοπολική ακτίνα162±7 pm
Ηλεκτραρνητικότητα2,36
Κυριότεροι αριθμοί
οξείδωσης
6, 5, 4, 3, 2, 1, 0, −1, −2, −4
Ενέργειες ιονισμού770 kJ/mol
1.700 kJ/mol
Φυσικά χαρακτηριστικά
Κρυσταλλικό σύστημαΚυβικό επικεντρωμένο στο εσωτερικό
Σημείο τήξης3.422°C
Σημείο βρασμού5.930°C
Κρίσιμο σημείο13.892 K
Πυκνότητα19.250 kg/m³ (κοντά στη θερ. δωμ.)
Ενθαλπία τήξης35,3 kJ/mol
Ενθαλπία εξάτμισης774 kJ/mol
Ειδική θερμοχωρητικότητα24,27 J/(mol·K)
Σκληρότητα Mohs7,5
Σκληρότητα Vickers3.430–4.600 MPa
Σκληρότητα Brinell2.000–4.000 MPa
Λόγος Poison0,28
Η κατάσταση αναφοράς είναι η πρότυπη κατάσταση (25°C, 1 Atm)
εκτός αν σημειώνεται διαφορετικά

Έχει ατομική μάζα 183,85 amu. Ανήκει στην ομάδα της 3ης κύριας σειράς των στοιχείων μετάπτωσης. Στις κανονικές συνθήκες περιβάλλοντος είναι σκληρό και σπάνιο (στερεό) μέταλλο. Στη Γη βρίσκεται σχεδόν αποκλειστικά στη μορφή χημικών ενώσεων. Ταυτοποιήθηκε ως νέο (για τότε) χημικό στοιχείο το 1781 και πρωτοαπομονώθηκε ως (ελεύθερο) μέταλλο το 1783. Τα σημαντικά ορυκτά του συμπεριλαμβάνουν το βολφραμίτη και το σεελίτη. Στη στοιχειακή του μορφή είναι αξιοσημείωτο για την αντοχή του, αλλά ιδιαίτερα για το γεγονός ότι έχει την υψηλότερη θερμοκρασία τήξης (3410±20°C) από όλα τα χημικά στοιχεία. Έχει πολύ υψηλή πυκνότητα (19.300 kg/m³), που είναι συγκρίσιμη με τις αντίστοιχες του ουρανίου και του χρυσού, και πολύ υψηλότερη (κατά περίπου 1,7 φορές) από την πυκνότητα του μολύβδου.[1] Το πολυκρυσταλλικό βολφράμιο είναι εγγενώς εύθραυστο[2][3] και δυσκολόχρηστο σκληρό υλικό. Ωστόσο, το καθαρό μονοκρυσταλλικό βολφράμιο είναι πιο ελατό, και μπορεί να κοπεί με πριόνι σκληρού χάλυβα.

Το βολφράμιο σχηματίζει κράματα που έχουν πολλές εφαρμογές, που περιλαμβάνουν νήματα λαμπτήρων πυρακτώσεως, σωλήνες ακτίνων Χ, ηλεκτρόδια για συγκόλληση TIG, υπερκράματα και αντιραδιενεργή θωράκιση. Η υψηλή του σκληρότητα και πυκνότητα έκαναν το βολφράμιο χρήσιμο και για στρατιωτικές εφαρμογές, όπως τα διατρητικά βλήματα. Ακόμη, ενώσεις του βολφραμίου χρησιμοποιούνται συχνά ως βιομηχανικοί καταλύτες.

Το βολφράμιο είναι το μόνο μέταλλο της 3ης σειράς των στοιχείων μετάπτωσης που έχει βρεθεί σε βιομόρια, που χρησιμοποιούνται σε λίγα είδη βακτηρίων και αρχαίων. Συγκεκριμένα, είναι το βαρύτερο χημικό στοιχείο που είναι γνωστό ότι αποτελεί ιχνοστοιχείο για κάποιους ζωντανούς οργανισμούς.[4] Το βολφράμιο εμπλέκεται στο μεταβολισμό μολυβδαινίου και χαλκού και είναι κάπως τοξικό για τα ζώα.

Δακτυλίδι βολφραμίου

Αναφορές και σημειώσεις