Абдул Гані Барадар

Барадар нарадзіўся ў 1968 годзе ў вёсцы Ветмак раёна Дэ-Рахвод у правінцыі Урузган.^[1] Ён Пуштун Дурані з племя Паплзаі.^[2] Ён ваяваў у 1980-я гады ў савецка-афганскай вайне ў Кандагары (пераважна ў раёне Панджвей) і служыў у афганскіх маджахедах супраць афганскага ўрада, які падтрымліваўся Савецкім Саюзам.^[3] Пазней ён кіраваў медрэсэ ў Майвандзе, правінцыя Кандагар, разам са сваім былым камандзірам Махамадам Амарам. Як паведамляюць заходнія СМІ, Амар і Барадар могуць быць швагерамі праз шлюб з дзвюма сёстрамі.^[4] У 1994 годзе ён дапамог Амару сфармаваць Талібан на поўдні Афганістана.^[5]

Падчас праўлення талібаў (1996—2001) Барадар займаў розныя пасады. Паведамляецца, што ён быў губернатарам правінцый Герат і Німруз^[6][7] і камандуючым корпусам на захадзе Афганістана.^[8] Несакрэтны дакумент Дзярждэпартамента ЗША абазначыў яго як былога намесніка начальніка штаба арміі і камандуючага цэнтральным армейскім корпусам Кабула^[9], у той час Інтэрпол заяўляе, што ён быў намеснікам міністра абароны Талібану.^[1]

Вайна ў Афганістане

Пасля тэрактаў 11 верасня 2001 года ЗША ўварваліся ў Афганістан і зрынулі Талібан з дапамогай афганскіх войскаў. Барадар ваяваў супраць Паўночнага альянсу, які падтрымліваўся ЗША, і, паводле Newsweek, «сеў на матацыкл і павёз свайго старога сябра [Амара] у бяспеку ў горы» ў лістападзе 2001 года, калі абарона Талібану разбуралася.^[10] Адна гісторыя сцвярджае, што звязаныя з ЗША афганскія сілы сапраўды захапілі Барадара і іншых дзеячаў Талібану дзесьці ў гэтым месяцы, але пакістанская выведка дамаглася іх вызвалення.^[11] Іншая гісторыя, пра якую паведамляла нідэрландская журналістка Бэт Дам, сцвярджае, што Барадар на самай справе выратаваў жыццё Хаміду Карзаю, калі той увайшоў у Афганістан, каб стварыць сілы супраць талібаў.^[12]

Новы ўрад Афганістана быў арганізаваны ў адпаведнасці з Бонскім пагадненнем у снежні 2001 года; Хамід Карзай займаў пасаду часовага лідара, а пазней — прэзідэнта Афганістана. Тады Барадар апынуўся ў баі з міжнароднымі сіламі і нядаўна створаным афганскім урадам. Шмат калег-талібаў былі забітыя на працягу многіх гадоў пасля першага ўварвання, у тым ліку канкурэнт Барадара, мула Дадула быў забіты ў правінцыі Гільменд у 2007 годзе. Барадар ў рэшце рэшт узначаліў Шура-е-Квета і стаў дэ-факта лідарам талібаў, накіроўваючы паўстанцаў з Пакістана. З пункту гледжання тэмпераменту ён апісваецца як «старамодны пуштунскі племянны кіраўнік» і прыхільнік кансенсусу.^[8]

Нягледзячы на сваю ваенную дзейнасць, Барадар, як паведамляецца, стаяў за некалькімі спробамі пачаць мірныя перамовы, у прыватнасці ў 2004 і 2009 гадах^[10] і шырока разглядаецца як патэнцыйна ключавая фігура мірнай дамовы.^[13][14]

8 лютага 2010 года ён быў захоплены пад Карачы падчас ранішняга рэйду^{[15][16][17][18][19]} і прадстаўнікі ЗША сцвярджалі, што захоп можа стаць «пераломным момантам» у барацьбе з талібамі.^[17] Пакістан пацвердзіў захоп толькі праз больш чым тыдзень, і не было ніякіх пацверджанняў ад пакістанскіх чыноўнікаў аб тым, што гэта была сумесная амерыканска-пакістанская аперацыя^[20], што міністр унутраных спраў Пакістана Рэхман Малік адмаўляў.^[21] Іншыя крыніцы выказалі здагадку, што захоп быў шчаслівай выпадковасцю, і Барадар быў затрыманы разам з іншымі ў рэйдзе, праведзеным на аснове выведкі, пададзенай ЗША.^[22] Акрамя газеты «Dawn», гісторыя ў асноўным пакідалася без увагі ў пакістанскай прэсе, калі яна першапачаткова з’явілася.^[23]

Нягледзячы на тое, што некаторыя аналітыкі бачылі захоп Барадара значным зрухам у пазіцыі Пакістана^[24], іншыя сцвярджалі, што Пакістан захапіў Барадара, каб спыніць перамовы з урадам Карзая, каб Пакістан атрымаў месца за сталом^[25] — таму што дамова паміж талібамі і ўрадам Карзая маглі пазбавіць Пакістан уплыву ў Афганістане.^[26]

Іншае меркаванне сцвярджае, што пакістанскі генерал Ашфак Парвез Каяні выкарыстоўваў серыю арыштаў талібаў, каб падоўжыць сваю кар’еру пасля запланаванай даты выхаду на пенсію ў лістападзе, тэарэтычна, гэта павысіла яго становішча сярод амерыканскіх палітыкаў і, такім чынам, прымусіла пакістанскі ўрад утрымліваць яго.^[27]

Наступствы

Паведамлялася, што афганскі ўрад вёў сакрэтныя перамовы з Барадарам, і яго арышт абурыў прэзідэнта Хаміда Карзая.^[28] Нягледзячы на неаднаразовыя заявы аб тым, што Пакістан даставіць Барадара ў Афганістан, калі яго афіцыйна папросяць, і што яго экстрадыцыя працягваецца^[29], бо ён быў выключаны са спісу лідараў талібаў, якіх планаваўся вызваліць Пакістан у лістападзе 2012 года. ^[30]

Мула Абдул Каюм Закір стаў военачальнікам талібаў пасля арышту Барадара. Дзевяць лідараў талібаў, уключаючы Барадара, былі вызваленыя 23 лістапада 2012 года^[31].

Вызваленне

25 кастрычніка 2018 года талібы пацвердзілі, што Пакістан вызваліў мулу Барадара.^[32] Пасля ён быў прызначаны кіраўніком дыпламатычнага офіса талібаў у Дохе, Катар.^[33] Спецпрадстаўнік Вашынгтона Залмай Халілзад сцвярджаў, што мула Барадар быў вызвалены па просьбе ЗША.^[34]

У лютым 2020 года Барадар ад імя талібаў падпісаў пагадненне аб вывадзе амерыканскіх войскаў з Афганістана.^[35] Аднак у сакавіку 2021 года прэзідэнт Байдэн заявіў, што вывад усіх амерыканскіх войскаў з Афганістана да 1 мая, як патрабуецца ў пагадненні, будзе «жорсткім».^[36]

Мяркуецца, што Барадар павінен стаць прэзідэнтам Афганістана пасля звяржэння ўрада Ашрафа Гані Талібанам у жніўні 2021 года.^[37][38]

• Мухамед Амар

• Заява 2009 года на афіцыйным сайце «Талібан»
• Інтэрв’ю афганскай ісламскай прэсе
• Інтэрв’ю з Newsweek