Нобелеўская прэмія па літаратуры

Нобелеўская прэмія ў галіне літаратуры — адна з пяці прэмій, якія ўручаюцца штогод Нобелеўскім камітэтам у Стакгольме за выдатныя дасягненні ў літаратурнай творчасці.

Патрабаванні статута камітэта

Намінаваць на Нобелеўскую прэмію па літаратуры могуць:

члены Шведскай акадэміі, іншых акадэмій, інстытутаў і арганізацый з падобнымі мэтамі,
прафесары гісторыі літаратуры і мовазнаўства ўніверсітэтаў,
лаўрэаты Нобелеўскай прэміі ў галіне літаратуры,
старшыні аўтарскіх саюзаў, якія прадстаўляюць літаратурную дзейнасць у адпаведных краінах.

Крытыка

Нобелеўская прэмія па літаратуры неаднаразова падвяргалася крытыцы. Пры гэтым крытыкі адзначалі наступныя акалічнасці:

Прэмію практычна ніколі не атрымліваюць аўтары «жанравай літаратуры», нават самыя знакамітыя^[1]. Так, класік навуковай фантастыкі Герберт Уэлс намінаваўся ў 1944 годзе, але быў адкінуты як «занадта папулярны»^[2], член Нобелеўскага камітэта Свен Гедын назваў Уэлса «нязначным журналістам»^[3]. Іншыя класікі жанру, такія як Жуль Верн, Рэй Брэдберы, Артур Кларк або Роберт Хайнлайн, нават не намінаваліся на гэтую прэмію. З класікаў дзіцячай літаратуры яе атрымала Сельма Лагерлёф у 1909 годзе, але ні Л. Фрэнк Баўм, ні Астрыд Ліндгрэн, ні Тувэ Янсан, ні Клайв С. Льюіс. У 1961 годзе Джону Р. Р. Толкіну адмовілі ў прэміі з фармулёўкай (ад сакратара акадэміі Андэрса Остэрлінга), што кнігі англічаніна «ні ў якім разе нельга назваць прозай вышэйшага класу»^[4]^[5]. Карэлу Чапеку адмовілі ў прэміі па палітычных матывах — яго раман «Вайна з саламандрамі» палічылі абразлівым для кіраўніцтва нацысцкай Германіі^[6]^[5].

Зноскі

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]