Maria Victoria Uribe Lasso

María Victoria Angelita Uribe Lasso Bilbon jaio zen 1913ko azaroaren 17an. Fernando Uribe Echevarríaren alaba zen, 32 urtekoa, jornalaria, Bilbokoa eta Ángeles Laso Sanzena, 19 urtekoa, Basurtukoa. Bizkaiko herri horretan ezagutu zuen José Luis Basurco Arrieta senarra, eta harekin 4 seme-alaba izan zituen. Unibertsitate ikasketak Valladoliden egin zituen eta 1934an Zuzenbideko lizentziadun titulua lortu zuen, 1935ean emana.^[1]

1935eko abenduaren 27an, Bilboko Abokatuen Elkargoan sartzeko eskaera aurkeztu zuen (2018tik aurrera, Bizkaiko Abokatuen Elkargoaren izena aldatu zitzaion). Une hartan, Elkargoak ez zuen emakumeak kide onartzeko modurik eta beraz, ezinezkoa zen emakume bat abokatu moduan aritzea. Madrilen posiblea zen, 1920an Madrilgo Abokatuen Elkargoak emakumeak kide izateko eskubidea baimendu eta babestuko zuen bere estatutuetan.^[2]

Ordura arte, Alcalako Ordenamenduaz geroztik (1348. urtea), emakumeak abokatutzan aritzeko berariazko debekua zegoen. Orduan, beharrezkoa izan zen abokatuen elkargoek debeku hori kentzea eta betoa kentzeko estatutu partikularrak onartzea. Bi bide erabili ziren, azkenean, emakumeek elkargoko kide egiteko aukera izan zezaten. Bata, esan bezala, estatutu berriak egitea izan zen, eta bestea, gertaeren bidez. Azken horrek ahalbidetu zuen Victoria Uribe Lasso kolegiatzea.^[3]Bilboko Abokatuen Elkargoko Gobernu Batzordeak eskaera onartu zuen 1936ko urtarrilean. Beraz, Bizkaian lanean ari izan zen lehen emakume abokatua da.^[4]

Eusko Alderdi Jeltzaleari (EAJ/PNV) lotutako emakumea, gerra zibila hasi ondoren, Jesús María de Leizaola Justizia eta Kultura sailburuak izendatu zuen, José Antonio Aguirre Lendakaria buru duen Eusko Jaurlaritzako Aholku Batzorde Juridikoko idazkariak. Batzorde horretan, emakume bakarra izan zen, eta administrazio publiko nagusian ere lehen emakumea izan zen.^[5][6]

Kargu horretan lan egin zuen Bilbo 1937an tropa frankisten eskuetan erori arte. Orduan, Bilbotik alde egin behar izan zuen interino gisa, Requenako (Valentzia) Lehen Auzialdiko Epaitegian idazkari judizial izateko, Manuel de Irujo Ollo Justizia ministroak 1937ko abuztuaren 28ko ministro-aginduaren bidez izendatuta. Seguru asko, idazkari judiziala ziren lehen emakumeetako bat izan zen.^[7]

Urte horretan bertan, Abokatuen Elkargoko Gobernu Batzordeak Movimiento Nacional-aren aurkako jarrerei buruzko txostena egin zuen. Txosten horretan deskribatuta dago: “Partido Nazionalistakoa". "Aholku Batzorde Juridikoko idazkari izan da”. 1937ko irailean bota zuten Bilboko Abokatuen Elkargotik, Espainiako erregimenari uko egiteagatik. 1945ean itzuli zen, 1949an, bere eskariz, jardunik gabeko abokatu gisa onartu zuten arte. Bilboko Abokatuen Elkargoan baja eman zitzaion 1954ko abenduaren 15ean, elkargoko kuotak ez ordaintzeagatik, baita zorpeko egoeran zeuden beste 30 abokatu ere.^[8]

1947an, “Nazioarteko Abokatuen II. Konferentzia” egin zen Liman, eta aditu gisa parte hartu behar izan zuen. “La Historia del Ilustre Colegio del Abogados del Señorío de Vizcaya” liburuan azaltzen den bezala, “Biltzarreko lehendakariak gutun bat idatzi zion Bilboko Abokatuen Dekanoari, hark bere ordezkari izendatu zezan Mª Victoria Uribe, militantzia nazionalistarengatik 1937an Elkargotik kanporatua izan zen lehen kidea. Komunikazio horretan, honelaxe deskribatzen zen Uribe: “Espainiako legelari nabarmena eta borrokalari sutsua emakumearen eta haurraren kausagatik”. Hala ere, Gobernu Batzordeak proposamen horri modu negatiboan erantzutea erabaki zuen; izan ere, batetik, konferentzia Nazioarteko Abokatuen Federazioaren eratorpena zen, eta hari atxiki zitzaizkion banakako abokatuak eta ez elkargoetako ordezkariak”.^[9]

1951n, Victoria Uriberen senarrak, egoera ekonomiko zaila ikusita, gorabehera batzuen ondoren Venezuelara emigratzea erabaki zuen, Victoria bera 1956an joan zen Venezuelara. Caracasen, Unión Bankuaren idazkaritzan hasi zen lanean, Espainian lortutako titulu akademikoa baliozkotu gabe. 1977an erretiratu zen arte hantxe aritu zen lanean.^[8]

Bizkaiko Abokatuen Elkargoko Gobernu Batzordeak 1979ko otsailaren 14an egindako bilkuran, aho batez erabaki zuen indarrik gabe uztea 1937ko irailaren 29koa, Victoria Ángela Uribe Lasso “arrazoi politiko hutsengatik” kaleratzea erabaki zuena, beste 34 abokatu gehiagoren artean. María Victoria Uribe Lasso Caracasen hil zen 1990eko apirilaren 10ean.^[10]

• 2002an Bilboko kale bati eman zitzaion izena.^[11]

• Emakumea abokatutzan desberdintasunaren bilakaera
• Ascensión Chirivellari omenaldia, Espainiako lehen emakume abokatua
• Espainiako lehen epaile eta fiskalak (1931-1939)
• Euskal legezkotasunaren defendatzaileak.