Apirilaren 10

Euskal Herria

• 1976 – Guardia zibilak Felipe Suarez Correosko langilea hil zuen Zarautzko errepide kontrol batean.

Mundua

• 1998 – Ostiral santuko hitzarmena sinatu egin zen.
• 2006 – Romano Prodik Italiako hauteskundeak irabazi.
• 2010 –
  • Shanghaiko metroa munduko metrorik luzeena bihurtu zen, 147 urtez luzeena izan zen Londresko metroa gainditu ondoren.
  • Errusiako Katyn hirian Bigarren Mundu Gerra garaian Stalinek burututako Katyngo sarraskian hildako poloniarrak omentzera zihoala, Lech Kaczyński Poloniako presidentea eta beste 131 pertsona zihoazten hegazkinak istripua izan zuen. Ez zen inor bizirik irten.

Euskal Herria

Mundua

• 1987 – The Secret of My Success (Nire Arrakastaren Sekretua) filma estreinatu zen, Herbert Rossek zuzendu eta Michael J. Fox, Helen Slater, Richard Jordan eta Margaret Whitton aktoreek antzeztu zuten.

Euskal Herria

Mundua

• 2019 – Event Horizon Telescopek lehen zulo beltzaren irudia argitaratu zuen.

Euskal Herria

• 2010 –
  • Biarritz Olympique errugbi taldea 2010eko Heineken kopako finalerdietara pasatu zen.
  • Christopher Horner txirrindulari estatubatuarrak 2010eko Euskal Herriko Itzulia irabazi zen.

Mundua

• 2016 – Paris-Roubaix: Matthew Hayman australiar txirrindulariak irabazi zuen.

Euskal Herria

• 1783 – Francisco Longa, bizkatar militarra (h. 1831).
• 1844 – Jose Goikoa, gipuzkoar arkitektoa (h. 1911).
• 1864 –
  • Daniel Irujo, nafar abokatu abertzalea (h. 1911).
  • Vicente Larrinaga, euskal enpresaburu eta politikari abertzale eta jeltzalea.
• 1874 – Jose Frantzisko Erauskin, Patxi Errota, Erauskin Errotari, gipuzkoar bertsolaria (h. 1945).
• 1888 – Élie Lambert, lapurtar arte-historialaria (h. 1961).
• 1905 – Gillermo Larrañaga, gipuzkoar idazle eta itzultzailea (h. 1978).
• 1951 – Juan Ignacio Arrieta, arabar apezpikua, Opus Deiko kidea.
• 1953 – Filipe Bidart, Iparretarrak (IK) talde armatuko sortzaile eta buruzagi ohia.
• 1955 – Pierre Hurmic, baxenafar abokatu eta politikaria, Bordeleko alkatea.
• 1957 – Carlos Purroy, nafar futbolari ohia.
• 1962 – Iñaki Salvador, gipuzkoar pianista eta musikagilea.
• 1965 – Kepa Junkera, bizkaitar musikaria, munduko trikitilaririk ospetsuenetakoa.
• 1967 – Iñaki Zurimendi, bizkaitar futbolari ohia eta futbol entrenatzailea.
• 1968 – Josu Urrutia, Athleticeko futbolari ohia eta Athleticeko presidentea.
• 1973 – Patxi Gallego, gipuzkoar komikigilea.
• 1978 – Xabi Aburruzaga, bizkaitar trikitilaria.
• 1986 – Irati Goikoetxea Astaburuaga, gipuzkoar piraguista, eslalom modalitatean aditua.
• 1990 – Marta Tudanca, arabar saskibaloi jokalaria.
• 1992 –
  • Jon Arzamendi, gipuzkoar futbolaria.
  • Nerea Reparaz, nafar kazetaria.
  • Yoel Sola, nafar futbolaria.
• 1993 – Jon Aranda Goenaga, gipuzkoar futbolaria.
• 2000 – Oihane Valdezate, bizkaitar futbolaria.

Mundua

• 401 – Teodosio II.a, Ekialdeko Inperio Erromatarreko agintaria (h. 450).
• 1270 – Haakon V.a Norvegiakoa, Norvegiako erregea (h. 1319).
• 1512 – Jakue V.a Estuardo, Eskoziako Erresumako erregea (h. 1542).
• 1583 – Hugo Grotius, holandar legegizona eta diplomatikoa, nazioarteko legegintza modernoaren sortzailea (h. 1645).
• 1720 – Giambattista Piranesi, italiar arkitektoa eta grabatzailea (h. 1778).
• 1755 – Samuel Hahnemann, alemaniar medikua, homeopatiaren sortzailea (h. 1843).
• 1769 – Jean Lannes, frantziar mariskala (h. 1809).
• 1778 – William Hazlitt, ingeles saiakeragile eta literatura kritikaria (h. 1830).
• 1783 – Hortense de Beauharnais, Holandako erregina ezkontidea (h. 1837).
• 1789 – Leona Vicario, Mexikoko Independentzia Gerrako pertsonaia garrantzitsuenetako bat (h. 1842).
• 1794 –
  • George Merryweather, ingeles medikua eta asmatzailea (h. 1870).
  • Matthew Calbraith Perry, estatubatuar itsasgizona eta militarra (h. 1858).
• 1827 – Lew Wallace, estatubatuar abokatu, jeneral, gobernadore, politikari, diplomazialari eta idazlea (h. 1905).
• 1838 – Nicolás Salmerón, espainiar politikaria, irakaslea eta filosofoa (h. 1908).
• 1844 – Jules de Burlet, Belgikako lehen ministroa (h. 1897).
• 1847 – Joseph Pulitzer, hungariar jatorriko estatubatuar kazetaria (h. 1911).
• 1851 – Pauleta Pamies, bartzelonar dantzaria, irakaslea, zuzendaria eta koreografoa (h. 1937).
• 1857 – Lucien Lévy-Bruhl, frantziar filosofo, soziologo eta antropologoa (h. 1939).
• 1864 – Michael Mayr, Austriako kantzilerra (h. 1922).
• 1867 – Georges Dantu, frantziar margolari inpresionista (h. 1948).
• 1868 – George Arliss, britainiar aktorea (h. 1946).
• 1871 – Domitila de Carvalho, portugaldar medikua, irakaslea, idazlea eta politikaria, Coimbrako Unibertsitatera joan zen lehen emakumea (h. 1966).
• 1873 –
  • Kyösti Kallio, Finlandiako presidentea (h. 1940).
  • Frank Wild, Antartikako hainbat espedizioetan parte hartu zuen britainiar esploratzailea (h. 1939).
• 1877 – Alfred Kubin, austriar imprimatzaile, ilustratzaile eta idazlea (h. 1959).
• 1883 – Bogdan Filov, Bulgariako lehen ministroa (h. 1945).
• 1887 – Bernardo Houssay, argentinar medikua, 1947ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 1971).
• 1894 – Ben Nicholson, ingeles margolaria (h. 1982).
• 1897 – Bianca Ceva, italiar kritikari literarioa, itzultzailea eta irakaslea (h. 1982).
• 1900 – Jean Duvieusart, Belgikako lehen ministroa (h. 1977).
• 1901 – Consuelo de Saint Exupéry, salvadortar-frantziar idazle eta artista (h. 1979).
• 1907 –
  • Raymond Léopold Bruckberger, frantziar domingotarra (h. 1998).
  • Germán Suárez Flamerich, Venezuelako presidentea (h. 1990).
• 1910 – Helenio Herrera, argentinar futbol-jokalari eta entrenatzailea (h. 1997).
• 1911 – José Luis Sáenz de Heredia, espainiar zinema-zuzendaria (h. 1992).
• 1912 – Yusuf Lule, 4. Ugandako presidentea (h. 1985).
• 1913 – Stefan Heym, alemanezko eta ingelesezko alemaniar idazlea (h. 2001).
• 1917 – Robert Burns Woodward, estatubatuar kimikaria, 1965eko Kimikako Nobel Saria (h. 1979).
• 1919 – Cécile Rol-Tanguy, Frantziako Erresistentziako kidea, 1944ko abuztuan Parisen liberazioan parte hartu zuena (h. 2020).
• 1920 – Maria de Avila, kataluniar dantzari, koreografoa, zuzendaria eta balet irakaslea (h. 2014).
• 1921 – Chuck Connors, estatubatuar saskibaloi jokalari, beisbol jokalari eta aktorea (h. 1992).
• 1924 – Kenneth Noland, estatubatuar margolaria (h. 2010).
• 1927 – Marshall Warren Nirenberg, estatubatuar biokimikaria, 1968ko Medikuntzako Nobel Saria (h. 2010).
• 1929 –
  • Yozo Aoki, japoniar futbolaria (h. 2014).
  • Mike Hawthorn, britainiar auto gidaria (h. 1959).
  • Ann Sullivan, estatubatuar animatzailea (h. 2020).
  • Max von Sydow, suediar aktorea (h. 2020).
• 1930 – Dolores Huerta, estatubatuar buruzagi sindikal eta aktibista soziala.
• 1932 –
  • Delphine Seyrig, frantziar antzerki eta zinema antzezlea (h. 1990).
  • Omar Sharif, egiptoar aktorea (h. 2015).
• 1935 – Álvaro de Luna, espianiar aktorea (h. 2018).
• 1937 – Bella Akhmadulina, sobietar eta errusiar olerkari, idazle, itzultzaile, gidoilari eta aktorea (h. 2010).
• 1939 – Claudio Magris, italiar idazle, itzultzaile eta irakaslea.
• 1941 –
  • Krisostomos II.a Ziprekoa, Zipreko artzapezpiku ortodoxoa (h. 2022).
  • Pascoal Mocumbi, Mozambikeko lehen ministroa (h. 2023).
  • Paul Theroux, estatubatuar bidaiaria eta eleberrigilea.
  • Martin Waddell, Haur eta Gazte Literaturako ipar irlandar idazlea.
• 1947 –
  • Anna Ferrer, Anantapurreko (India) britainiar kooperantea, Vicente Ferrer Fundazioaren zuzendaria.
  • Bunny Wailer, jamaikar musikari, abeslari eta bateria-jotzailea, The Wailers taldeko kidea (h. 2021).
• 1950 – Víctor Alexandre, kataluniar idazle eta kazetaria.
• 1951 – Maria Ângela Carrascalão, timortar kazetari, idazle, irakasle eta politikaria.
• 1952 – Steven Seagal, estatubatuar aktore, ekoizle, zuzendari eta borroka-artista.
• 1956 – Masafumi Yokoyama, japoniar futbolari ohia.
• 1960 – Claudia Piñeiro, argentinar idazlea, telebistako gidoilaria, dramagilea eta kontalaria.
• 1963 – Eneko de las Heras, venezuelar ilustratzaile, karikaturagile eta umorista grafikoa.
• 1965 – Diébédo Francis Kéré, Burkina Fasoko arkitektoa.
• 1967 – Marie-Antoinette Maupertuis, korsikar ekonomialaria eta politikaria, Korsikako Asanbladako presidentea.
• 1971 – Silvia Abril, kataluniar aktore eta umorista.
• 1972 – Toni Acosta, espainiar aktorea eta umorista.
• 1973 –
  • Guillaume Canet, frantziar aktore eta zinema zuzendaria.
  • Roberto Carlos, brasildar futbolaria.
• 1974 –
  • Goce Sedloski, mazedoniar futbolari ohia.
  • Sabine Monauni, liechtensteindar politikari eta diplomazialaria.
• 1977 –
  • Sebastian Bea, estatubatuar arraunlari ohia.
  • Nina Xevtxuk, transnistriar politikari ohia.
• 1978 –
  • Sandra Douglass Morgan, estatubatuar abokatua, exekutiboa eta kirol zuzendaria.
  • Katja Kettu, finlandiar eleberrigilea eta animazio-zuzendaria.
• 1979 –
  • Shemekia Copeland, estatubatuar blues-abeslaria.
  • Rachel Corrie, Nazioarteko Elkartasuneko Mugimenduko estatubatuar kidea (h. 2003).
  • Sophie Ellis-Bextor, ingeles abeslaria eta modeloa.
  • Pavlos Fyssas, Killah P, greziar rap abeslaria eta faxismoaren aurkako militantea (h. 2013).
  • Sara Codina, kataluniar musika-irakasle eta pertsona autisten eskubideen aldeko ekintzailea.
• 1980 – Charlie Hunnam, ingeles aktorea.
• 1982 – Chyler Leigh, .estatubatuar aktorea
• 1983 – Marta Pascal i Capdevila, kataluniar historialari eta politologoa.
• 1987 –
  • Maya Gabeira, brasildar surflaria, olatu handiak harrapatzeagatik ezaguna.
  • Shay Mitchell, kanadar aktore, modelo, enpresari eta youtuberra.
  • Hayley Westenra, zeelandaberritar-irlandar sopranoa.
• 1988 – Haley Joel Osment, estatubatuar zinema eta telebistako aktorea.
• 1989 –
  • Rreze Abdullahu, albano-kosovoar idazlea.
  • Thomas Heurtel, frantziar saskibaloi jokalaria.
• 1991 – AJ Michalka, estatubatuar aktore, abeslari, konponsitore eta musikaria.
• 1992 –
  • Sadio Mané, senegaldar futbolaria.
  • Daisy Ridley, britainiar aktorea.
• 1995 – Marcela Ohio, brasildar emakumezko modelo transgeneroa.

Euskal Herria

• 1868 – Augier Alexandre Leremboure, lapurtar politikaria (j. 1799).
• 1906 – Juan Barroeta, euskal herritar margolaria (j. 1835).
• 1945 – Anjel Lekuona Beitia, bizkaitar gudaria, Hradisko kontzentrazio-esparruan eraila (j. 1913).
• 1979 – Mikel Zarate, lezamar idazlea eta apaiza (j. 1933).
• 1981 – Ignacio Untzeta, euskal herritar politikaria, EBBko presidentea.
• 1990 – Maria Victoria Uribe Lasso, Euskal Herrian kargu instituzional baterako proposatu zen lehen emakumea, Caracasen (j. 1913).
• 1992 – Antonio Gezuraga Besangitz, bizkaitar-estatubatuar ingeniaria, AEBtako Itsas Armadan eta NASAn aritutakoa, Floridan (j. 1919).
• 2003 –
  • Dionisio Blanco, bizkaitar margolaria (j. 1927).
  • Chumy Chúmez, gipuzkoar marrazkilari eta idazlea, Madrilen (j. 1927).
• 2020 – Enrique Múgica, PSOEko gipuzkoar politikaria, Madrilen (j. 1932).
• 2021 – Tomás Yerro, nafar poeta, filologo eta katedraduna (j. 1950).

Mundua

• 979 – Luis II.a Frantziakoa, Akitania eta Mendebaldeko Frantziako erregea (j. 846).
• 1533 – Frederiko I.a Danimarkakoa, Danimarkako eta Norvegiako erregea (j. 1471).
• 1548 – Gonzalo Pizarro, espainiar konkistatzailea (j. c. 965).
• 1577 – Juan de Juni, espainiar eskultorea.
• 1585 – Gregorio XIII.a, Aita santua (j. 1502).
• 1599 – Gabrielle d'Estrées, Henrike III.a Nafarroakoaren maitale eta aholkularia (j. 1573).
• 1728 – Nicodemus Tessin Gaztea, suediar arkitektoa (j. 1654).
• 1741 – Celia Fiennes, ingeles bidaiaria (j. 1662).
• 1742 – Amalia Gilemina Brunswick-Lüneburgekoa, Brunswick-Lüneburgeko dukesa eta Germaniako Erromatar Inperio Santuko enperatriz ezkontidea (j. 1673).
• 1756 – Giacomo Antonio Perti, italiar musikagile barrokoa (j. 1661).
• 1807 – Ana Amalia Brunswick-Wolfenbüttelekoa, Saxonia-Weimar-Eisenachko dukesa ezkontidea, mezenas eta musikagile alemaniarra (j. 1739).
• 1813 – Joseph Louis Lagrange, frantziar matematikari eta astronomoa (j. 1736).
• 1884 – Jean Baptiste Dumas, frantziar kimikaria (j. 1800).
• 1909 – Algernon Charles Swinburne, ingeles poeta eta kritikaria (j. 1837).
• 1911 – Mikalojus Konstantinas Čiurlionis, lituaniar margolari, musikagile eta idazlea (j. 1875).
• 1912 – Gabriel Monod, frantziar historialaria (j. 1844).
• 1917 – Jean-Pierre Calloc'h, bretainierazko eta frantsesezko idazlea (j. 1888).
• 1919 – Emiliano Zapata, Mexikoko Iraultzaren buruzagi nagusietakoa (j. 1879).
• 1923 – Liam Lynch, irlandar errepublikarra (j. 1893).
• 1924 – Rafael Yglesias Castro, Costa Ricako presidentea (j. 1861).
• 1931 – Khalil Gibran, libanoar poeta, margolari, elaberrigile eta entsegugilea (j. 1883).
• 1932 – Mikhail Pokrovski, errusiar historialaria eta politikaria (j. 1868).
• 1934 – Cecilia Grierson, irakaslea, filantropoa eta Argentinako lehen medikua (j. 1859).
• 1938 – King Oliver, estatubatuar afroamerikar konpositore eta jazzeko orkestra-zuzendaria (j. 1881).
• 1947 – Charles Nordhoff, estatubatuar eleberrigile eta bidaiaria (j. 1887).
• 1954 – Auguste Lumiere, frantziar zinemagilea (j. 1862).
• 1955 – Pierre Teilhard de Chardin, frantziar paleontologo, filosofo eta jesulaguna (j. 1881).
• 1962 –
  • Michael Curtiz, hungariar-estatubatuar zinema zuzendaria (j. 1886).
  • Stuart Sutcliffe, britainiar margolari, poeta eta The Beatles bandako hasierako baxu eta pianojolea (j. 1940).
• 1965 –
  • Linda Darnell, estatubatuar aktorea (j. 1923).
  • La Bella Otero, galiziar dantzari, abeslari eta aktorea (j. 1868).
• 1966 – Evelyn Waugh, britainiar idazle eta kazetaria (j. 1903).
• 1975 – Walker Evans, estatubatuar argazkilaria (j. 1903).
• 1976 – Ramón Otero Pedrayo, galiziar idazle eta politikaria (j. 1888).
• 1979 – Nino Rota, italiar konpositorea (j. 1911).
• 1985 – Cora Coralina, brasildar idazlea, XX. mendean portugesez idazten zuen poetarik onenetakotzat hartua (j. 1889).
• 1991 – Paul-Albert Février, frantziar historialaria (j. 1931).
• 1992 – Peter Dennis Mitchell, ingeles kimikaria, 1978ko Kimikako Nobel Saria (j. 1920).
• 1993 – Chris Hani, hegoafrikar politikari eta ekintzailea (j. 1942).
• 1995 –
  • Morarji Desai, Indiako lehen ministroa (j. 1896).
  • Günter Guillaume, Alemaniako Errepublika Demokratikoaren alde lan egin zuen espioia (j. 1927).
  • Aleksander Konjajev, errusiar-esloveniar agronomoa, esnekien mikrobiologian aditua (j. 1909).
• 1999 –
  • Mary Jane Rathbun, estatubatuar aktibista, kannabis sendagarriaren erabilera defendatzen zuena (j. 1922).
  • Fatafehi Tuʻipelehake, Tongako printzea (j. 1922).
• 2000 – Rabah Bitat, Aljeriako presidentea (j. 1925).
• 2007 –
  • Charles Philippe Leblond, kanadar biologoa (j. 1910).
  • Ida Ørskov, danimarkar bakteriologo medikua (j. 1922).
• 2010, hegazkin istripuan –
  • Lech Kaczyński, Poloniako presidentea (j. 1949).
  • Maria Kaczyńska, Poloniako lehen dama (j. 1943).
  • Dixie Carter, estatubatuar aktorea (j. 1939)
• 2013 –
  • Raymond Boudon, frantziar soziologoa, frantziako soziologo garrantzitsuenetakoa (j. 1934).
  • Robert Edwards, ingeles biologoa, In vitro ernalketa arloko aitzindaria eta 2010eko Medikuntzako Nobel Saria (j. 1925).
• 2014 – Richard Hoggart, britainiar soziologo eta pertsonai publiko ezaguna (j. 1918).
• 2015 –
  • Judith Malina, estatubatuar aktore, ekoizle eta zuzendaria (j. 1926).
  • Rose Francine Rogombé, Gabongo presidentea (j. 1942).
• 2018 – Valentí Huch, kataluniar atleta, Espainiako Atletismo Federazio kide zaharrena izatearengatik ospetsua (j. 1919).
• 2019 – Gonzalo Sobejano, espainiar poeta, kritiko literarioa eta Literatura irakaslea (j. 1928).
• 2021 – Juan Cruz Tello 'Soccoo', perutar unibertsitateko-irakaslea, kitxuaren prozesamendu automatikoan lan egin zuena.
• 2022 – Philippe Boesmans, belgikar musikagilea (j. 1936).
• 2023 –
  • Anne Perry, britainiar eleberrigilea (j. 1938).
  • Fernando Sánchez Dragó, espainiar idazlea (j. 1936).
• 2024 – O. J. Simpson, estatubatuar futbolaria eta aktorea, emazte ohiaren eta lagunaren hilketengatik espetxeratua (j. 1947).

• Sehaska egutegiko izendegia: Eritz/Eriz.