Panamerikar Jokoak

Panamerikar Joko batzuk ospatzeko ideia 1920ko hamarkadatik ospatzen diren Erdialdeko Amerikako eta Karibeko Jokoetatik dator. 1932an lehen proposamen bat egin zen. Lehen edizioa 1942an ospatu behar zen Buenos Airesen, baina Bigarren Mundu Gerraren ondorioz bertan behera utzi behar zen, 1951raino atzeratuz eta egoitza mantenduz. Ordutik etenik gabe ospatu dira lau urtetik behin, kontinenteko alde guztietako hirietatik pasatuz.

Edizio bakoitzean, Panamerikar Jokoak tamainaz eta garrantziz handitzen joan ziren. Mende erdi baino gutxiagoan herrialde, kirolari eta modalitate kopurua bikoiztu zen, munduko kirol egutegiko lehiaketa nagusienetako bat bihurtu den arte, bere azken edizioan 42 herrialdek eta 5000 kirolarik parte hartzera iritsiz.

Zenbait erakundek Panamerikar Jokoak lacrossea edo ulama edo mesoamerikar pilota jokoa bezalako antzinako amerikar kirolak ez gehitzeagatik kritikatu dituzte. Hala, kontinenteko lehen biztanleak izan ziren Amerikako indigenen tradizioa baztertzen da.

Jarraian ikus daitekeena Panamerikar Jokoetako domina taula historikoa da. Dominak Olinpiar Batzorde Nazionalen arabera sailkatuak daude, eta gehiengotik gutxienekora sailkatzen dira lortutako urrezko dominen arabera. Berdinketa balego, berdin ordenatzen da zilarrezko domina kopuruaren arabera, eta, kasu honetan ere berdinketa balego, beste horrenbeste egingo litzateke brontzezko dominekin. Azkenik, bi herrialde edo gehiagoren artean urrezko, zilarrezko eta brontzezko dominen kopuruan berdinketa balego, herrialde guzti horiek postu berean zerrendaratuko lirateke eta alfabetikoki sailkatuko lirateke.

Postua	Estatua	Urrea	Zilarra	Brontzea	Guztira
1	Ameriketako Estatu Batuak	1.861	1.379	933	4.173
2	Kuba	839	566	527	1.932
3	Kanada	377	586	733	1.696
4	Brasil	287	319	460	1.066
5	Argentina	279	305	407	991
6	Mexiko	199	259	459	917
7	Venezuela	84	183	257	524
8	Kolonbia	82	134	195	411
9	Txile	39	85	133	257
10	Puerto Rico	27	79	121	227
11	Dominikar Errepublika	26	52	105	183
12	Jamaika	22	42	58	122
13	Ekuador	21	21	46	88
14	Guatemala	14	14	37	65
15	Uruguai	11	24	43	78
16	Trinidad eta Tobago	8	20	27	55
17	Bahamak	7	13	11	31
18	Peru	5	30	59	94
19	Holandarren Antillak	5	9	17	31
20	Costa Rica	5	6	8	19
21	Panama	3	23	31	57
22	Surinam	3	2	5	10
23	Guyana	2	4	12	18
24	El Salvador	1	7	12	20
25	Bermuda	1	4	3	8
26	Kaiman uharteak	1	4	1	6
27	Antigua eta Barbuda	1	0	3	4
28	Nikaragua	0	4	7	11
29	Birjina uharte amerikarrak	0	4	6	10
30	Barbados	0	3	9	12
31	Haiti	0	2	5	7
32	Saint Kitts eta Nevis	0	2	0	2
33	Paraguai	0	1	6	7
34	Bolivia	0	1	4	5
34	Honduras	0	1	4	5
36	Dominika	0	1	2	3
37	Grenada	0	1	2	3
38	Belize	0	0	2	2
	Santa Luzia	0	0	2	2
40	Saint Vincent eta Grenadinak	0	0	1	1
	Guztira	4.208	4.080	4.749	13.037

Neguko Panamerikar Jokoen edizio bakarra 1990eko irailak 16 eta 22 artean ospatu zen Argentinako Mendoza probintziako Las Leñas hirian. Jatorrian 1989rako programatua zegoen, baina elur eskasiak ospakizunaren data aldatzera behartu zuen. Alabaina, baldintza klimatikoengatik eta elur urriagatik, soilik neguko 4 kirol praktikatu ziren (Jaitsiera, Slaloma, Super Erraldoia eta Eslalom Erraldoia). 8 herrialdek eta 97 kirolarik parte hartu zuten.

Santiago Txilekoa aukeratu zen Neguko Panamerikar Jokoen II. edizioaren egoitza izateko, 1993an ospatu beharrekoak. Arazo administratibo batzuk eta AEBen ezezkoak neguko kirol guztiak egon ezean, bere ospakizuna atzeratu zuten. Ordutik ez dira data edo egoitza gehiago izendatu.

• Atletismoa Panamerikar Jokoetan
• Saskibaloia Panamerikar Jokoetan
• Eskubaloia Panamerikar Jokoetan
• Beisbola Panamerikar Jokoetan
• Eskrima Panamerikar Jokoetan
• Futbola Panamerikar Jokoetan
• Futbol sala Panamerikar Jokoetan
• Gimnasia artistikoa Panamerikar Jokoetan
• Belar hockeya Panamerikar Jokoetan
• Judoa Panamerikar Jokoetan
• Karatea Panamerikar Jokoetan
• Igeriketa Panamerikar Jokoetan
• Taekwondoa Panamerikar Jokoetan
• Errugbia Panamerikar Jokoetan
• Tenisa Panamerikar Jokoetan
• Mahai-tenisa Panamerikar Jokoetan

• Olinpiar Jokoak
• Hego Amerikako Jokoak
• Bolibartar Jokoak
• Frankofoniako Jokoak
• Iberoamerikako Jokoak
• Erdialdeko Amerikako eta Karibeko Jokoak
• Erdialdeko Amerikako Jokoak