Arizona
Arizona[1][2] é un estado dos Estados Unidos de América unido á Unión en 1912, só por diante de Hawai e Alasca, sendo o derradeiro dos estados contiguos estadounidenses en adxuntarse. Sitúase na rexión do suroeste e limita ó S con México, cunha fronteira de 626 km cos estados de Sonora e Baixa California. É un dos chamados "Estados das Catro Esquinas", limitando con Novo México, Utah, Nevada e California, tocando Colorado.[3]
State of Arizona (en)  | |||||
| |||||
| Himno | The Arizona March Song (en)  (1919) | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Lema | «Ditat Deus» | ||||
| Símbolo oficial | Corruíra-dos-cactos (pt) (aves) | ||||
| Alcume | The Grand Canyon State e Talaith y Grand Canyon | ||||
| Localización | |||||
| |||||
| Estado | Estados Unidos de América | ||||
| Capital | Phoenix | ||||
| Contén a división administrativa | Condado de Apache (pt) Condado de Cochise (pt) Condado de Coconino (pt) Condado de Gila (pt) Condado de Graham (pt) Condado de Greenlee (pt) Condado de La Paz (pt) Condado de Maricopa (pt) Condado de Mohave (pt) Condado de Navajo (pt) Condado de Pima (pt) Condado de Pinal (pt) Condado de Santa Cruz (pt) Condado de Yavapai (pt) Condado de Yuma (pt) | ||||
| Poboación | |||||
| Poboación | 7.151.502 (2020) (24,22 hab./km²) | ||||
| Número de fogares | 2.643.430 (2020) | ||||
| Lingua oficial | lingua inglesa | ||||
| Xeografía | |||||
| Parte de | |||||
| Superficie | 295.234 km² | ||||
| Auga | 0,35 % | ||||
| Bañado por | Río Colorado | ||||
| Altitude | 1.250 m | ||||
| Punto máis alto | Pico Humphreys (pt) (3.851 m) | ||||
| Punto máis baixo | Río Colorado | ||||
| Comparte fronteira con | |||||
| Datos históricos | |||||
| Precedido por | |||||
| Creación | 14 de febreiro de 1912 | ||||
| Organización política | |||||
| Órgano executivo | Government of Arizona (en) | ||||
| • Governador (pt) | Katie Hobbs (2023–) | ||||
| Órgano lexislativo | Cortes do Estado de Arizona , | ||||
| Máxima autoridade xudicial | Arizona Supreme Court (en) | ||||
| Identificador descritivo | |||||
| Fuso horario | |||||
| ISO 3166-2 | US-AZ | ||||
| Identificador GNIS | 1779777 | ||||
| Outro | |||||
| Irmandado con | |||||
| Páxina web | az.gov | ||||
A súa capital é Phoenix. Outro centro urbano importante é Tucson. Ten case 300.000 km² e máis de cinco millóns de habitantes (2000), estando a maioría do territorio escasamente habitado. O estado consta fundamentalmente de planicies a grande altura (de 1.500 a 2.700 metros), rotas por canóns como o Gran Canón ou o Canón de Chelly. O seu río máis importante é o río Colorado.
O alcume de Arizona é The Grand Canyon State, polo senlleiro Gran Canón. Outro alcume de Arizona é The Copper State (O Estado do Cobre), pois ten grandes depósitos de cobre, sendo tradicionalmente e incluso actualmente a minaría de cobre unha importante fonte de ingresos de Arizona.
Miles de anos antes da chegada dos primeiros europeos, nativos americanos vivían na rexión onde actualmente se acha Arizona. Aínda existe unha poboación importante estimándose que uns 280.000 nativos viven en Arizona,[4] repartidos por reservas indias do estado.
Nun principio, Arizona fora colonizada por España, e pasara a control mexicano en 1821, cando México se independizou de España. En 1848, coa fin da intervención estadounidense en México, a maior parte de Arizona (ao norte do río Gila) pasou a mans estadounidenses. O presidente Santa Anna de México vendeu parte do sur do Estado na Vena da Mesilla en 1853. O 14 de febreiro de 1912, Arizona adquiriu o estatuto de estado.[5]
Xeografía
Arizona está dividido en 15 condados: Apache, Cochise, Coconino, Gila, Graham, Greenlee, La Paz, Maricopa, Mohave, Navajo, Pima, Pinal, Santa Cruz, Yavapai e Yuma.