Noam Chomsky
Ni Avram Noam Chomsky (/ˈnoʊm ˈtʃɒmski/; nayanak idi Disiembre 7, 1928) ket maysa nga Amerikano a linguistiko, pilosopo,[6][7] ti kognitibo a sientista, lohiko,[8][9] historiador, politikal a kritiko, ken aktibista. Isu ket maysa a Propesor ti Instituto ken Propesor (Emeritus) iti Departamento ti Lingguistika ken Pilosopia idiay MIT, nga idiay ket nagtrabtrabaho iti sumurok a 50 a tawtawen.[10] Iti maipatinayon kadagiti obran ti lingguistika, isu ket nagsursurat kadagiti maipanggep ti gubat, politika, ken masa a midia, ken isu ti nagsursurat kadagiti 100 a liblibro.[11] Segun ti Pangsurotan ti Dakamat Dagiti Arte ken Dagiti Kinataon idi 1992, ni Chomsky ket nadakamatan idi a kas maysa a kaaduan a taudan ngem ti sinoman a sibibiag nga eskolar manipud idi 1980 aginggana idi 1992, ken isu idi ti maikawalo a kaaduan a nadakamatan a taudan para iti amin.[12][13][14][15] Isu ket naipalpalawagan idi a kas maysa a prominente a pigura ti kultura, ken nabutosan idi a kas ti "kalaingan a publiko nga intelektual iti lubong" idi 2005 a panagbutos.[16][17]
| Noam Chomsky | |
|---|---|
 Ni Chomsky, a nagbisbisita ti Vancouver, Kanada idi Marso2004 | |
| Nayanak | Disiembre 7, 1928 Philadelphia, Pennsylvania |
| Nagnagan | Avram Noam Chomsky |
| Alma mater | Unibersidad ti Pennsylvania (BA 1949, MA 1951, PhD 1955) |
| Panawen | Maika-20 / Maika-21 a siglo a pilosopia |
| Rehion | Lumaud a pilosopia |
| Pagadalan | Heheratibo a lingguistika, Analitiko a pilosopia |
Kangrunaan a pagirayan | Lingguistika · Sikolohia Pilosopia ti pagsasao Pilosopia ti isip Politika · Etika |
Nalatak a kapanunotan | Heneratibo a gramatika, unibersal a gramatika, pangdaliasatan a gramatika, gobierno ken pangbedbedan, X-bar a teoria, pagsasarunuan a Chomsky, nawaya a testo ti gramatika, Dihital nga awan inggana, dagiti pamunganayan ken dagiti parametro, Minimalista a programa, ramit a panagala ti pagsasao, panglaw ti panagparugso, Chomsky–Schützenberger a teorama, Chomsky a Kadawyana porma, propaganda a modelo[1] |
Nakaimpluensiaan
| |
Naimpluensiaan
| |
Ni Chomsky ket naibagbaga idi a kas ti "ama ti moderno a lingguistika"[18][19] ken maysa a nangruna a pigura iti analitiko a pilosopia.[6] Ti obrana ket naka-impluensia kadagiti pagobraan a kas ti siensia ti kompiuter, matematika, ken sikolohia.[20][21] Isu ket naipammadayawan a kas ti nangpartuat wenno kimmaduaan a nagpartuat ti Chomsky a pagsasarunuan, ti teoria ti unibersal a gramatika, ken ti Chomsky–Schützenberger a teorama.
Kalpasan ti pannakaipablaak ti immuna a librona iti lingguistika, ni Chomsky ket nagbain a prominente a kritiko ti Gubat ti Bietnam, ken manipud idin ket nagtutuloy a nagipabpablaak kadagiti libro iti panagdillaw ti politiko. Isu ket naindayegan a naamammuan para kadagiti panagdillawna iti Ganganaet nga annuroten ti Estados Unidos,[22] estado a kapitalismo[23][24] ken ti kaaduan anaamammuan a midia ti damdamag. Ti bukodna a panagdillaw ti midia ket nangiraman ti Panagpataud ti Konsepto: Ti Politikal nga Ekonomia ti Masa a Midia (1988), a kimmaduaanna a sinurat kenni Edward S. Herman, ti maysa a panagusig a nangipalpalawag ti teoria ti propaganda a modelo para iti panagusig ti midia. Nangipalpalawag kadagiti paniriganna a kas ti "tradisonal nga anarkista, nga adda dagiti taudan iti Panangilawlawag ken klasiko a liberalismo",[25] ken kankanayon a mangikadkadua iti anarko-sidikalismo ken libertariano a sosialismo.
Dagiti nagibasaran
Paammo
Bibliograpia
- Barsky, Robert F. (1997). Noam Chomsky: Ti Biag a Simmuppiatan. Cambridge, MAS ken Londres: The MIT Press. ISBN 978-0-262-02418-1.
- Chomsky, Noam (1996). Dagiti Perspektibo iti Bileg. Montréal: Black Rose. ISBN 978-1-55164-048-8.
- Kreisler, Harry (Marso 22, 2002). "Aktibismo, Anarkismo, ken Bileg: Pannakisinnnarita kenni Noam Chomsky". Dagiti Pakisinnnarita iti Pakasaritaan. Instituto ti Internasional a Panagadadal, UC Berkeley. Naiyarkibo manipud iti kasisigud idi 2017-10-10. Naala idi Septiembre 3, 2007.
Dagiti akinruar a silpo
Dagiti midia a mainaig ken ni Noam Chomsky iti Wikimedia Commons
Dagiti inadaw a sasao a mainaig ken ni Noam Chomsky iti Wikiquote (iti Ingles)
Dagiti obra a mainaig ken ni Noam Chomsky iti Wikisource (iti Ingles)