โนม ชอมสกี

ดร. แอฟราม โนม ชอมสกี (อังกฤษ: Avram Noam Chomsky, /æˈvrɑːm noʊm ˈtʃɒmski/ ( ฟังเสียง); เกิด 7 ธันวาคม ค.ศ. 1928) และยังมีชีวิตอยู่มาถึงทุกวันนี้เป็นนักภาษาศาสตร์ นักปรัชญา นักปริชานศาสตร์ และนักกิจกรรมทางการเมือง เป็นศาสตราจารย์เกียรติคุณประจำคณะภาษาศาสตร์และปรัชญา สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (เอ็มไอที) ชอมสกีได้รับการยกย่องจากการให้กำเนิดทฤษฎี Transformative-Generative Grammar หรือเรียกสั้น ๆ ว่า Generative Grammar (ไทย: ไวยากรณ์เพิ่มพูน) ซึ่งถือกันทั่วไปว่าเป็นงานชิ้นสำคัญที่สุดของวงการภาษาศาสตร์ทฤษฎีในคริสต์ศตวรรษที่ 20 ชอมสกียังมีส่วนช่วยจุดประกายการปฏิวัติองค์ความรู้ในวิชาจิตวิทยาเกี่ยวกับปริชานผ่านทางงานปริทัศน์หนังสือ Verbal Behavior ของบี. เอฟ. สกินเนอร์ อันเป็นการท้าทายวิธีแบบพฤติกรรมศาสตร์ที่เคยครอบงำการศึกษาเรื่องจิตและภาษาในคริสต์ทศวรรษ 1950 วิธีศึกษาภาษาโดยแนวทางธรรมชาติของชอมสกียังมีผลกระทบต่อวิชาปรัชญาภาษาและปรัชญาจิตอีกด้วย นอกจากนี้ ชอมสกียังได้รับการยกย่องจากการก่อตั้งลำดับชั้นชอมสกี (Chomsky hierarchy) ซึ่งเป็นการจำแนกภาษารูปนัยออกเป็นลำดับชั้น ตามพลังในการก่อกำเนิดของแต่ละระดับ

โนม ชอมสกี
โนม ชอมสกี ในปีค.ศ. 2017
เกิด	Avram Noam Chomsky (1928-12-07) ธันวาคม 7, 1928 (95 ปี) ฟิลาเดลเฟีย, รัฐเพนซิลเวเนีย, สหรัฐ
การศึกษา	มหาวิทยาลัยเพนซิลเวเนีย (BA, MA, PhD) Harvard Society of Fellows (1951–1955)
คู่สมรส	แครอล โดริส ชาตซ์ (สมรส 1949; เสียชีวิต 2008) Valeria Wasserman (สมรส 2014)
บุตร	3, รวมไปถึง Aviva
รางวัล	รางวัลกูเกนไฮม์เฟลโลวชิปส์ (1971) Member of the National Academy of Sciences (1972) APA Award for Distinguished Scientific Contributions to Psychology (1984) รางวัลออร์เวลล์ (1987, 1989) Kyoto Prize in Basic Sciences (1988) Helmholtz Medal (1996) Benjamin Franklin Medal in Computer and Cognitive Science (1999) Sydney Peace Prize (2011)
อาชีพทางวิทยาศาสตร์
สถาบันที่ทำงาน	มหาวิทยาลัยแอริโซนา (2017–ปัจจุบัน) สถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ (1955–ปัจจุบัน) Institute for Advanced Study (1958–1959)
วิทยานิพนธ์	Transformational Analysis (1955)
อาจารย์ที่ปรึกษาในระดับปริญญาเอก	เซลลิก ฮาร์ริส[1]
ลูกศิษย์ในระดับปริญญาเอก	มาร์ก เบเกอร์, เรย์ ซี. โดเฮอร์ตี, C.-T. James Huang, เรย์ แจ็คเคนดอฟฟ์, จอร์จ ลาคอฟฟ์, ฮาวเวิร์ด ลาสนิค, โรเบิร์ต ลีส์, อเล็ค มารานซ์, เจมส์ ดี. แมคคอวลีย์, บาร์บารา พาร์ตี, ทันยา ไรน์ฮาร์ต, จอห์น อาร์. รอสส์
มีอิทธิพลต่อ	วิชาการ จอห์น แบกคัส, เดเร็ค บิคเคอร์ตัน, จูเลียน ซี. บอยด์, ดาเนียล เด็นเน็ตต์,[2] ดาเนียล เอเวอเร็ตต์, เจอร์รี โฟดอร์, กิลเบิร์ต ฮาร์แมน, มาร์ค ฮาวเซอร์, นอร์เบิร์ด ฮอร์นสไตน์, Niels Kaj Jerne, โดนัลด์ คนูธ, Georges J. F. Köhler, ปีเตอร์ ลุดโลว์, โคลิน แมคกินน์,[3] César Milstein, สตีเวน พิงเกอร์,[4] จอห์น เซิร์ล,[5] นีล สมิธ, คริสพิน ไรท์[2] การเมือง ไมเคิล อัลเบิร์ต, จูเลียน อาสซานจ์, โบโน,[6] Jean Bricmont, อูโก ชาเบซ, แซค เดอ ลา โรชา, คลินตัน เฟอร์นันเดส, นอร์มัน ฟิงเกิลสไตน์, โรเบิร์ต ฟิสก์, เอมี กูดแมน, สตีเฟน เจย์ โกลด์,[7] เกล็นน์ กรีนวาลด์, คริสโตเฟอร์ ฮิตเชนส์,[6] นาโอมิ ไคลน์,[6] ไมเคิล มัวร์,[6] จอห์น นิโคลส์, แอน โนเซนตี,[8] จอห์น พิลเกอร์, แฮโรลด์ พินเทอร์,[6] Arundhati Roy, เอ็ดเวิร์ด เซด, แอรอน สวอตซ์[9]
ได้รับอิทธิพลจาก	วิชาการ เจ. แอล. ออสติน, วิลเลียม โชมสกี, ซี. เวสต์ เชิร์ชแมน, เรอเน เดการ์ต, กาลิเลโอ กาลิเลอี,[10] เนลสัน กูดแมน, Morris Halle, เซลลิก ฮาร์ริส, Wilhelm von Humboldt, เดวิด ฮูม,[11] โรมัน จากอบสัน, อิมมานูเอล คานต์,[12] จอร์จ อาร์มิเทจ มิลเลอร์, ปาณินิ, ฮิลารี พุตนัม,[13] วิลลาร์ด ฟาน ออร์แมน ไควน์, เบอร์ทรันด์ รัสเซลล์, แฟร์ดีน็อง เดอ โซซูร์, Marcel-Paul Schützenberger, แอลัน ทัวริง,[10] ลูทวิช วิทเกินชไตน์[14] การเมือง มีฮาอิล บาคูนิน, อเล็กซ์ แครี, วิลเลียม โชมสกี, จอห์น ดูอี,[15] เซลลิง แฮร์ริส, Wilhelm von Humboldt,[16] เดวิด ฮูม,[17] Karl Korsch, Peter Kropotkin,[17] คาร์ล ลีพคเน็ชท์, โรซา ลุคเซิมบวร์ค, จอห์น ล็อก, ดไวท์ แมคโดนัลด์, พอล แมตทิก,[17] จอห์น สจวต มิลล์, จอร์จ ออร์เวลล์, Anton Pannekoek, Pierre-Joseph Proudhon,[18] Rudolf Rocker, ฌ็อง-ฌัก รูโซ,[17] เบอร์ทรันด์ รัสเซลล์, Diego Abad de Santillán, อดัม สมิธ[17]
เว็บไซต์	https://chomsky.info
ลายมือชื่อ

ตั้งแต่คริสต์ทศวรรษ 1960 ชอมสกียังเป็นที่รู้จักในวงกว้างในฐานะผู้ไม่เห็นด้วยกับอำนาจรัฐและนักอนาธิปัตย์ จากการเคลื่อนไหวทางการเมือง และการวิพากษ์ที่เขามีต่อนโยบายต่างประเทศของทั้งสหรัฐอเมริกาและรัฐบาลอีกหลายประเทศ ชอมสกีเรียกตนเองว่าเป็นนักสังคมนิยมเสรี ผู้เห็นพ้องกับแนวคิดอนาธิปัตย์-สหภาพนิยม