จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
นิลส์ รือแปร์ ฟินเซิน (เดนมาร์ก : Niels Ryberg Finsen ; 15 ธันวาคม ค.ศ. 1860 – 24 กันยายน ค.ศ. 1904) เป็นแพทย์ และนักวิทยาศาสตร์ ชาวไอซ์แลนด์ /หมู่เกาะแฟโร /เดนมาร์ก ใน ค.ศ. 1903 เขาได้รับรางวัลโนเบลสาขาสรีรวิทยาหรือการแพทย์ เนื่องจาก "ให้ไว้เพื่อความระลึกถึงการอุทิศตนของท่านในวิธีการรักษาโรค โดยเฉพาะโรค lupus vulgaris โดยการใช้รังสีแสงเข้มข้นอันเป็นการเปิดทางใหม่ในความรู้ด้านวิทยาศาสตร์การแพทย์"[1]
ประวัติ นิลส์ ฟินเซินเกิดที่ทอร์เชาน์ หมู่เกาะแฟโร เป็นบุตรคนที่ 2 จาก 4 คนของฮันเนส สไตน์กริม ฟินเซิน (Hannes Steingrim Finsen) ซึ่งเป็นสมาชิกตระกูลชาวไอซ์แลนด์ซึ่งย้อนประวัติได้ถึงคริสต์ศตวรรษที่ 10 และโยแฮเนอ โฟร์มัน (Johanne Formann) ซึ่งถือกำเนิดและเติบโตที่ไอซ์แลนด์[2] ครอบครัวของเขาได้ย้ายจากไอซ์แลนด์ไปยังทอร์เชาน์ใน ค.ศ. 1858 เพราะบิดาของเขาได้รับตำแหน่งที่หมู่เกาะแฟโร ใน ค.ศ. 1864 เมื่อนิลส์มีอายุได้ 4 ปี มารดาของเขาเสียชีวิต และบิดาของเขาแต่งงานใหม่กับลูกพี่ลูกน้องของโยแฮเนอชื่อ เปียร์กีเตอ เคียร์สตีเนอ โฟร์มัน (Birgitte Kirstine Formann) และมีลูกด้วยกัน 6 คน ใน ค.ศ. 1871 บิดาของนิลส์ได้เป็นข้าหลวง (Amtmand) ของหมู่เกาะแฟโร นิลส์ ฟินเซินได้รับการศึกษาชั้นต้นในเมืองทอร์เชาน์ จน ค.ศ. 1874 เขาได้ศึกษาที่โรงเรียนประจำ Herlufsholm ที่เดนมาร์ก ที่ซึ่งพี่ชายของเขา โอลาฟ ฟินเซิน กำลังศึกษาอยู่ นิลส์ปรับตัวเข้ากับโรงเรียนได้ยากตรงข้ามกับโอลาฟ ดังจะเห็นจากข้อความของครูใหญ่ที่กล่าวถึงนิลส์ว่าเป็น "เด็กชายที่จิตใจดีแต่ขาดทักษะและความกระตือรือร้น" อันตรงข้ามกับการทำงานและการวิจัยของนิลส์ในเวลาต่อมา เนื่องจากผลการเรียนของเขาไม่ดีจึงย้ายมาเรียนที่โรงเรียนเก่าของบิดาของเขา คือ Lærði skólinn ในเรคยาวิก ใน ค.ศ. 1876 ซึ่งผลการเรียนของเขาดีขึ้นอย่างมาก
ศึกษาด้านแพทยศาสตร์ ใน ค.ศ. 1882 นิลส์ ฟินเซินย้ายไปยังโคเปนเฮเกน เพื่อศึกษาวิชาแพทยศาสตร์ที่มหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน และสำเร็จการศึกษาใน ค.ศ. 1890 หลังจากเรียนจบเขาได้เป็นนักชำแหละ (prosector) ด้านกายวิภาคศาสตร์ ที่มหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน หลังจากนั้น 3 ปีเขาลาออกและอุทิศตนเพื่อการศึกษาทางด้านวิทยาศาสตร์ ใน ค.ศ. 1898 ฟินเซินได้รับตำแหน่งศาสตราจารย์และได้รับเครื่องราชอิสริยาภรณ์ Knight of the Order of Dannebrog ใน ค.ศ. 1899
สถาบันฟินเซิน (Finsen Institute) ก่อตั้งขึ้นใน ค.ศ. 1896 โดยนิลส์ ฟินเซินเป็นผู้อำนวยการ ซึ่งต่อมาได้รวมกับโรงพยาบาลมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกน และในปัจจุบันคือห้องปฏิบัติการวิจัยมะเร็งที่เชี่ยวชาญด้านการสลายโปรตีน
ฟินเซินเป็นที่รู้จักด้านทฤษฎีการบำบัดด้วยแสง (phototherapy) ซึ่งกล่าวว่าความยาวคลื่นของแสงมีผลดีทางด้านการแพทย์ งานเขียนที่สร้างชื่อเสียงคือ Finsen Om Lysets Indvirkninger paa Huden (ผลกระทบของแสงต่อผิวหนัง) ที่ตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1893 และ Om Anvendelse i Medicinen af koncentrerede kemiske Lysstraaler (การใช้รังสีแสงเคมีเข้มข้นในทางการแพทย์) ที่ตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1896 ผลงานดังกล่าวได้รับการแปลเป็นภาษาเยอรมัน และตีพิมพ์เป็นภาษาฝรั่งเศสในชื่อ La Photothérapie ผลงานในช่วงบั้นปลายชีวิตคืองานวิจัยผลของเกลือ โดยศึกษาผลของอาหารที่มีปริมาณโซเดียมต่ำซึ่งได้รับการตีพิมพ์ใน ค.ศ. 1904 ชื่อ En Ophobning af Salt i Organismen (การสะสมของเกลือในสิ่งมีชีวิต) [2]
ชีวิตส่วนตัว ใน ค.ศ. 1889 นิลส์ ฟินเซิน หมั้นกับอิงเงอบอร์ก บัลสเลฟ (Ingeborg Balslev; 1868–1963) และแต่งงานเมื่อวันที่ 29 ธันวาคม ค.ศ. 1892 ตั้งแต่ช่วงกลางคริสต์ทศวรรษ 1880 สุขภาพของเขาแย่ลงเรื่อย ๆ เขามีปัญหาด้านหัวใจและท้องมาน และอ่อนแรง แม้อาการเจ็บป่วยจะรบกวนร่างกายแต่จิตใจของเขายังคงเข้มแข็ง แม้บั้นปลายชีวิตเขาต้องนั่งรถเข็นเขาก็ยังอุทิศตนเพื่อการแพทย์อย่างมากมาย
อนุสรณ์ สถาบันฟินเซินที่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยโคเปนเฮเกนตั้งชื่อขึ้นเพื่อเป็นเกียรติแก่ท่าน และที่เมืองทอร์เชาน์ มีอนุสรณ์สถานเพื่อระลึกถึงฟินเซิน เช่น ถนนสายหลักสายหนึ่งของเมืองตั้งชื่อตามท่าน อนุสาวรีย์เพื่อระลึกถึงฟินเซินซึ่งออกแบบโดยรูดอล์ฟ เทกเนอร์ (Rudolph Tegner) สร้างขึ้นที่โคเปนเฮเกนใน ค.ศ. 1909 มีลักษณะเป็นผู้ชายและมีผู้หญิง 2 คนพิงอยู่กำลังเอื้อมขึ้นไปยังท้องฟ้า อนุสาวรีย์ดังกล่าวมีชื่อว่า Mod lyset (มุ่งสู่แสงสว่าง) ซึ่งเป็นสัญลักษณ์แสดงหลักทฤษฎีของฟินเซินว่าแสงสว่างสามารถรักษาโรคได้[3]
อ้างอิง แหล่งข้อมูลอื่น
พ.ศ. 2444-2468 (ค.ศ. 1901-1925) พ.ศ. 2469-2493 (ค.ศ. 1926-1950) พ.ศ. 2494-2518 (ค.ศ. 1951-1975) ไทเลอร์ (1951)
· แวกส์มัน (1952)
· เครพส์ /
ลิพมัน (1953)
· เอนเดอรส์ / เวลเลอร์ / รอบบินส์ (1954)
· ธีโอเรลล์ (1955)
· กูร์น็อง / ฟอร์สมัน / ริชาร์ด (1956)
· บอแว (1957)
· บีเดิล / ทาทัม / ลีเดอร์เบิร์ก (1958)
· โอโชอา / คอร์นเบิร์ก (1959)
· เบอร์เน็ท / เมดาวาร์ (1960)
· เบเคซี (1961)
· คริก /
วัตสัน /
วิลคินส์ (1962)
· เอคเคิลส์ / ฮอดจ์กิน / ฮักซ์เลย์ (1963)
· บล็อค / ลือเนิน (1964)
· ฌากอบ / ลว็อฟ / มอนอด (1965)
· เราส์ / ฮักกินส์ (1966)
· กรานีท / ฮาร์ทไลน์ / วอลด์ (1967)
· ฮอลลีย์ / โขรานา /
ไนเรนเบิร์ก (1968)
· เด็ลบรึค /
เฮอร์ชีย์ / ลูเรีย (1969)
· คัทซ์ / ออยเลอร์ / แอเซลรอด (1970)
· ซูเทอร์เลนด์ (1971)
· เอเดลแมน / พอร์เตอร์ (1972)
· ฟริช / โลเร็นทซ์ / ตินแบร์เคิน (1973)
· โกลด / ดูฟว์ /
ปาลาเด (1974)
· บัลติมอร์ / ดุลเบกโก / เทมิน (1975)
พ.ศ. 2519-2543 (ค.ศ. 1976-2000) บลุมเบิร์ก / กาชดูเซค (1976)
· กีย์แม็ง / ชัลลี / ยาโลว์ (1977)
· อาร์เบอร์ / นาธานส์ / สมิธ (1978)
· คอร์แมค / เฮาวน์ฟิลด์ (1979)
· เบนาเซอร์รัฟ / โดแซ / สเนลล์ (1980)
· สเปอร์รี / ฮูเบิล / วีเซล (1981)
· แบร์ยสเตริม / ซอมูเอิลซ็อน / เวน (1982)
· แมคคลินทอค (1983)
· แยร์เนอ / เคอเลอร์ / มิลสไตน์ (1984)
· บราวน์ / โกลด์ชไตน์ (1985)
· โคเฮน /
เลวี-มอนตัลชีนี (1986)
· โทเนงาวะ (1987)
· แบล็ก / เอลเลียน / ฮิทชิงส์ (1988)
· บิชอป / วาร์มุส (1989)
· เมอร์เรย์ / โธมัส (1990)
· เนเออร์ / ซัคมัน (1991)
· ฟิสเชอร์ / เครบส์ (1992)
· โรเบิร์ตส์ / ชาร์ป (1993)
· กิลแมน / รอดเบลล์ (1994)
· ลิวอิส / นึสไลน์-ฟ็อลฮาร์ท / ไวส์ชาวส์ (1995)
· โดเฮอร์ที / ซิงเคอร์นาเกิล (1996)
· พรุสซิเนอร์ (1997)
· เฟอร์ชกอทท์ / อิญาร์โร / มูราด (1998)
· โบลเบิล (1999)
· คาร์ลสัน / กรีนการ์ด / แคนเดล (2000)
พ.ศ. 2544-2568 (ค.ศ. 2001-2025) ฮาร์ทเวลล์ / ฮันท์ / เนิร์ส (2001)
· เบรนเนอร์ / ฮอร์วิทซ์ / ซุลสตัน (2002)
· ลอเทอร์เบอร์ / แมนสฟิลด์ (2003)
· แอกเซล / บัค (2004)
· มาร์แชลล์ / วอร์เรน (2005)
· ไฟร์ / เมลโล (2006)
· กาเปกกี / อีวานส์ / สมิธีส์ (2007)
· ซัวร์ เฮาเซิน / บาเร-ซีนูซี / มงตาญีเย (2008)
· แบล็กเบิร์น / ไกรเดอร์ / โซสตาก (2009)
· เอ็ดเวิร์ดส์ (2010)
· บิวท์เลอร์ / อ็อฟมาน / สไตน์มาน (2011)
· เกอร์ดอน / ยามานากะ (2012)
· รอธแมน / เช็กแมน / ซืทโฮฟ (2013)
· โอคีฟ / เมย์-บริตต์ โมเซอร์ / เอ็ดวาร์ด โมเซอร์ (2014)
· วิลเลียม ซี. แคมป์เบลล์ / ซาโตชิ โอมูระ /
ถู โยวโยว (2015)
· โยชิโนริ โอซูมิ (2016)
· เจฟฟรีย์ ซี ฮอลล์ / ไมเคิล รอสแบช / ไมเคิล ดับเบิลยู ยัง (2017)
· เจมส์ พี. แอลลิสัน / ฮนโจ ทาซูกุ (2018)
· วิลเลียม เคลิน จูเนียร์ / ปีเตอร์ เจ. แรตคลิฟฟ์ / เกร็ก แอล. เซเมนซา (2019)
· ฮาร์วีย์ เจ. ออลเทอร์ /
ไมเคิล ฮอว์ทัน /
ชาลส์ เอ็ม. ไรซ์ (2020)
· เดวิด จูเลียส /
อาร์แดม พาทาพูทิยัน (2021)
· สวันเตอ แพบู (2022)
· กอตอลิน กอริโก /
ดรูว์ ไวส์แมน (2023)