ქობულეთის მუნიციპალიტეტი

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი
ადმინისტრაციული ერთეული
	ქობულეთის მუნიციპალიტეტი;
დროშა	გერბი
ქვეყანა	საქართველო
ავტონომიური; რესპუბლიკა	აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკა
ადმ. ცენტრი	ქობულეთი
კოორდინატები	41°49′12″ ჩ. გ. 41°46′31″ ა. გ. / 41.82000° ჩ. გ. 41.77528° ა. გ.
მერი	ლევან ზოიძე
ფართობი	711.8 კმ²
ოფიციალური ენა	ქართული ენა
მოსახლეობა	74 794 (2014),; 99 800 (1994) ,; 96 725 (1995) ,; 92 988 (1996)
სიმჭიდროვე	105,08 კაცი/კმ²
ეროვნული შემადგენლობა	ქართველები 97,1 %; სომხები 0,9 %; რუსები 0,9 %; ბერძნები 0,4 %; ბოშები 0,2 %; უკრაინელები 0,2 %
სარწმუნოებრივი შემადგენლობა	მართლმადიდებლები 65,1 %; მუსლიმები 28,8 %
სასაათო სარტყელი	UTC+04:00
სატელეფონო კოდი	(426)
საფოსტო ინდექსი	6200
ოფიციალური საიტი	http://kobuleti.gov.ge/
	ქობულეთის მუნიციპალიტეტი ვიკისაწყობში

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი — მუნიციპალიტეტი საქართველოში, აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის შემადგენლობაში.

ისტორია

ქობულეთი განსაკუთრებით მდიდარია ქვის ხანის, ადრე ფეოდალური და ანტიკური ძეგლებით. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე აღმოჩენილია ქვის ხანის ორი არქეოლოგიური ძეგლი (ხუცუბნისა და ქობობულეთის არქეოლოგიური ძეგლები) და ერთი ბრინჯაოს ხანის არქეოლოგიური ძეგლი (ჩაისუბანი).

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის ტერიტორია წარმოადგენდა ისტორიულ-გეოგრაფიული მხარის, გურიის ნაწილს, ქვემო გურიას, ხოლო რელიგიური დაყოფით შედიოდა ხინოწმინდის საეპისკოპოსოში. ქვემო გურიაში იყო თავდგირიძეების, გუგუნავების და მანველიშვილების სათავადოები. XVIII საუკუნიდან ოსმალეთის იმპერიამ დაიწყო ქვემო გურიის თანდათანობითი დაპყრობა. 1703 წელს ოსმალეთმა დაიპყრო ბათუმისა და ჩაქვის მხარეები და უშუალოდ დაუმეზობლდა ქვემო გურიას, ხოლო 1768-1774 წლების რუსეთ-ოსმალეთის ომის შემდეგ საბოლოოდ მიისაკუთრა ქვემო გურია. ოსმალებმა ჯერ 1769 წელს აიღეს ციხისძირი და ქობულეთი, ხოლო 1772 წლის მაისში ხინოწმინდა.^[3]

საზღვარი ოსმალეთსა და გურიის სამთავროს შორის მდინარე ცხრაფონაზე გაივლო. დაიწყო ამ მხარის გამაჰმადიანების პროცესი, რომელიც ერთი საუკუნე გაგრძელდა. ოსმალეთის შემადგენლობაში აღნიშნული ტერიტორია ქმნიდა ჩურუქ-სუს კაზას (ოლქს), რომელიც ლაზისტანის სანჯაყში შედიოდა. რუსეთის იმპერიას ჩურუქ-სუს მიერთება შეეძლო 1829 წელს, მაგრამ ადრიანოპოლის ხელშეკრულებაში დაშვებული ტექნიკური ხარვეზის გამო პირიქით, საზღვარმა უფრო ჩრდილოეთით გადაიწია და მდინარე ჩოლოქზე გაიარა.^[4]

1865 წლის მონაცემებით ჩურუქ-სუს კაზაში 16 სოფელი შედიოდა, სადაც იდგა 1403 სახლი, მოქმედებდა 17 მეჩეთი, ათი მედრესე 18 წისქვილი, 145 დუქანი და 5 ყავახანა, ცხოვრობდა 3592 ქართველი მუსლიმი და 538 ჩერქეზი მუჰაჯირი. მოსახლეობა აწარმოებდა სიმინდსა და სამშენებლო ხე-ტყეს.^[5] 1873 წელს დიმიტრი ბაქრაძის ცნობით ადგილობრივ მოსახლეობას ჰქონდა თურქული გვარები, მაგრამ ახსოვდათ ქართული წარმომავლობა და იყენებდნენ ქართულ გვარებსაც.^[6]

ჩურუქ-სუს მითვისება რუსეთის იმპერიამ მოახერხა 1878 წელს რუსეთ-ოსმალეთის ომის შემდეგ. რუსეთმა ის ბათუმის ოლქის ბათუმის ოკრუგის შემადგენლობაში შეიყვანა კინტრიშის უბნის სახით. 1930 წელს შეიქმნა ქობულეთის რაიონი. 1962-64 წლებში შედიოდა ჩაქვის რაიონის შემადგენლობაში ცენტრით დაბა ჩაქვში. 1964 წლის 7 აპრილს ჩაქვის რაიონი გაუქმდა და ისევ აღდგა ქობულეთის რაიონი ცენტრით ქალაქ ქობულეთში. 2006 წლიდან ქობულეთის რაიონს ეწოდა ქობულეთის მუნიციპალიტეტი.^[7]

გეოგრაფია

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი მდებარეობს ზღვის დონიდან 10 მ. სიმაღლეზე, ფართობი — 711,8 კვ.კმ. საშუალო წლიური ტემპერატურა 13–15 °C. ნალექების საშუალო რაოდენობა წელიწადში 2500–3000 მმ, კლიმატი — სუბტროპიკული.

მუნიციპალიტეტი მდებარეობს საქართველოს სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში და აჭარის ავტონომიური რესპუბლიკის ჩრდილოეთ ნაწილში. ის მოქცეულია შავ ზღვას, მდინარე ჩოლოქსა და მესხეთის ქედს შორის. მუნიციპალიტეტს ჩრდილოეთიდან ესაზღვრება ოზურგეთის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 55 კმ.), სამხრეთ-დასავლეთით – ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 24 კმ.), სამხრეთით – ქედის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 33 კმ.), სამხრეთ–აღმოსავლეთით – შუახევის მუნიციპალიტეტი (საზღვრის სიგრძე 21 კმ.). ზღვისპირა ზოლის სიგრძეა 24 კმ. მუნიციპალიტეტს უჭირავს 711,8 კმ² ფართობი. მუნიციპალიტეტში სასოფლო-სამეურნეო და საცხოვრებელი დანიშნულებით გამოიყენება 21 170 ათასი კვადრატული მეტრი მიწის ნაკვეთი, რაც შეადგენს მთელი მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის 29,4 %-ს. მუნიციპალიტეტში დაცული ტერიტორიების ფართობი შეადგენს 30 252 ჰექტარს, მთელი მუნიციპალიტეტის ტერიტორიის 42 %-ს. დაცულ ტერიტორიებს მიეკუთვნება: კინტრიშის სახელმწიფო ნაკრძალი, თიკერის აღკვეთილი თავისი ფლორითა და ფაუნით. იშვიათი მცენარეებითაა სავსე ისპანის ჭაობი. ქობულეთის მუნიციპალიტეტში ტყის რესურსების საკმაო რაოდენობისაა და ტყიანობის კოეფიციენტი 65 %-ს აღემატება. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ტყის შემქმნელი მერქნიანი სახეობებიდან ყველაზე მეტად გავრცელებულია წიფელი, წაბლი და მურყანი.

რელიეფი

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის მთავარი ოროგრაფიული ერთეულებია: ქობულეთ-ჩაქვის ქედის ჩრდილო-დასავლეთი კალთა, შავიზღვისპირა ვაკე-დაბლობები და გორაკ-ბორცვიანი ზოლი. ქობულეთის მუნიციპალიტეტის უმაღლესი ადგილებია მწვერვალები ხინო (2599 მ) და პერანგა (2235 მ). არის აგრეთვე მწვერვალები: მორვილი (1728 მ), საყუდისთავი (1707 მ) და მტირალა (1381 მ).

რელიეფი აგებულია ინტენსიურად დანაოჭებული, ძირითადად, ეოცენური ვულკანური ქანებით: ანდეზიტურგანფენებიანი ტლანქშრეებრივი ტუფ-ბრექჩებით, ტუფ-ქვიშაქვებითა და ტუფ-კონგლომერატებით. ქედის კალთა დასერილია ხშირი მდინარული ქსელით. რელიეფში ჭარბობს ღრმად დანაწევრებული მთახეობათა ფორმები. ქობულეთ-ჩაქვის ქედის ქვემო ნაწილსა და მიმდებარე ვაკე-დაბლობის მიჯნაზე მკვეთრად დანაწევრებული, ალაგ-ალაგ ზღვიური და მდინარეული ტერასებიანი გორაკ-ბორცვებია, რომელიც სამხრეთ-დასავლეთ ნაწილში შავ ზღვამდე აღწევს და წარმოშობს ფლატეს. მუნიციპალიტეტის ჩრდილო-დასავლეთ ნაწილში უჭირავს მეოთხეული ნალექებით – თიხებით, ქვიშებითა და კონგლომერატებით აგებულ ჭაობიან ქობულეთის ვაკე-დაბლობებს, რომელიც ჩრდილოეთიდან სამხრეთით ვიწროვდება. მას ზღვის სანაპიროს გასწვრივ დიუნური სერები მიუყვება. მცირე ზომის ვაკე-დაბლობებია აგრეთვე დაბა ჩაქვთან და ჩაქვისწყლის შესართავთან.

მუნიციპალიტეტი მდიდარია სასარგებლო წიაღისეულებით: ტორფი, ცეცხლგამძე თიხები, მაგნეტიტური ქვიშები. დიდი რაოდენობით მოიპოვება სამშენებლო ქვა, ქვიშა და ხრეში.

ნიადაგები

ზღვისპირა ვაკე-დაბლობზე ძირითადად გავრცელებულია ალვიური, ეწერი და ჭაობის ტორფიანი ნიადაგები, გორაკ-ბორცვებზე კი წითელმიწები ჭარბობს, ზოგან ჩამოყალიბებულია ყვითელმიწები. ქობულეთ-ჩაქვის ქედის ქვემო ნაწილში გავრცელებულია ტყის ყომრალი ნიადაგები, ზემო ნაწილში – გაეწრებული ტყის ყომრალი ნიადაგი, მაღალმთიან ზონაში – კორდიანი (ალაგ-ალაგ კორდიან-ტორფიანი) მთის მდელოს ნიადაგები. ხევ-ხეობების ციცაბო უბნებზე კი საკმაოდ სუსტად განვითარებული ნიადაგებია.

სტიქიურ-გეოლოგიური მოვლენები

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ვულკანოგენური წარმონაქმნები უმეტეს შემთხვევაში ქიმიურად გამოფიტულია და ხასიათდება მკვეთრად დაქვეითებული ფიზიკურ-მექანიკური თვისებებით. ეს გარემოება ხელსაყრელ პირობას ქმნის სტიქიური გეოლოგიური პროცესების განვითარებისათვის. ამ პროცესების განვითარებაში დიდ როლს თამაშობს ასევე რელიეფის მორფოლოგია. გრავიტაციული პროცესები (ჩამოქცევა, მეწყერი, ჩამოშლა) უმეტესად ვითარდება ციცაბო რელიეფის პირობებში, რომლის დახრის კუთხე 25 %-ს აღემატება.

ფერდობების ამგები ქანების გაწყლიანება-გადამძიმებამ გამოიწვია ისედაც სუსტი სტატიკური წონასწორობის დარღვევა და გრავიტაციული პროცესების განვითარება. დაზიანებული ფართობების უმეტესობა გამოყენებულია სასოფლო-სამეურნეო სავარგულებად, რაც დიდ ზეგავლენას ახდენს მეწყრული პროცესების აქტივიზაციაზე. სადრენაჟო არხები არ არის გაყვანილი სასოფლო გზების გასწვრივაც, რის გამოც წარმოქმნილი ღვარცოფული ნაკადები უსისტემოდ მიედინება და ხელს უწყობს გეოლოგიური პროცესების აქტივიზაციას.

სტიქიური ბუნებრივი პროცესების განვითარებას ხელი შეუწყო XX საუკუნის 50-იანი წლებიდან მდინარეთა ხეობებიდან ინტენსიურად ქვებისა და ხრეშის ამოღებამ საცხოვრებელი სახლებისა და სამრეწველო ობიექტების მშენებლობისათვის, აგრეთვე საძირკვლისა და გზების მყარი გრუნტის შექმნისათვის. მთიან პირობებში, ტყეების გაჩეხვამ მშენებლობისა და შეშისათვის, აგრეთვე აფეთქებითა და მძიმეწონიანი ტრაქტორებით გზების გაყვანამ სოფლებში და ალპურ საძოვრებზე, ალპური საძოვრების გადატვირთვამ ჭარბი პირუტყვის ძოვებით.

ჰავა

მუნიციპალიტეტის ვაკე-დაბლობსა და გორაკ-ბორცვებზე ზღვის ნოტიო სუბტროპიკული ჰავაა. მთებში სიმაღლის მატების შესაბამისად ჰავა ჯერ ზომიერად ნოტიო ხდება, შემდეგ – გრილი. საშუალო წლიური ტემპერატურა იცვლება 13,50 °C-დან (ზღვისპირა ზოლში) - 30 °C-მდე (მთა ხინო). აბსოლუტური მინიმალური ტემპერატურა - 17 °C, ხოლო აბსოლუტური მაქსიმალური ტემპერატურა 42 °C. ნალექის საშუალო რაოდენობა წელიწადში 2500–3000 მმ-ს შეადგენს. უხვნალექიანობით გამოირჩევა შემოდგომა და ზამთარი. ვაკე-დაბლობ და გორაკ-ბორცვიან ნაწილებში იშვიათად იქმნება თოვლის საფარი. მთებში თოვლის საბურველის სიგრძე ზოგჯერ 5–6 მეტრსაც აღწევს და 6–7 თვის განმავლობაში ჩერდება. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ხშირია ნისლი.

შიგა წყლები

ქობულეთის მუნიციპალიტეტი მდიდარია მდინარეებითა და წყაროებით. მუნიციპალიტეტის მთავარი მდინარეებია: კინტრიში, ჩაქვისწყალი, ჩოლოქი, დეხვა, აჭყვა. ზემო და შუა დინებაში მთის ტიპის მდინარეებია. მდინარეებს ახასიათებს ღრმა და ვიწრო, ზოგან კანიონისებრი ხეობები. მდინარეები შერეული საზრდოობისაა და ძირითადად წვიმის, თოვლისა და მიწისქვეშა წყლებით საზრდოობენ. გაზაფხულსა და შემოდგომაზე ადგილი აქვს წყალდიდობას, წყალმოვარდნა მოსალოდნელია წლის ნებისმიერ სეზონში. ზღვისპირა დიუნების აღმოსავლეთით გადაჭიმულია ჭაობების ზოლი.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე 8 სოფელში (ხალა, შუაღელე, კვირიკე, ხუცუბანი, ჩაქვი, ქობულეთი, ჭახათი, ლეღვა) გამოვლენილია მინერალური და თერმული წყლები.

ტბები

კინტრიშის ნაკრძალში, ხინოს მთის მიდამოებში, ზღვის დონიდან 2050 მეტრზეა სარბიელის ტბა, ტბიყელის ტბა ზღვის დონიდან 1900-2000 მეტრზე მდებარეობს. ტბას გააჩნია ოვალური ფორმა, მისი მაქსიმალური სიღრმე 18-20 მეტრს აღწევს. ტბიყელის ტბა ატმოსფერული ნალექებით, გამდნარი თოვლითა და მიწისქვეშა წყლებით იკვებება. ტბის ჩრდილო-დასავლეთით მდებარე მიწისქვეშა არხის გავლით ტბიდან გამოედინება 4 წყარო და მათგან იქმნება პატარა მდინარე. ტბაში მცირე რაოდენობით არის წყლის ფლორისა და ფაუნის წარმომადგენლები. მასთან ახლოსაა ასევე ტბიყელისა და სიძერძალის ტბები. სოფელ ხინოწმინდაში მდებარეობს შავი ტბა, რომლის ფართობი 21 648 კვადრატული მეტრია, მაქსიმალური სიღრმე კი 7 მეტრი.

ფლორა და ფაუნა

ქობულეთის მუნიციპალიტეტში 1600-მდე სახეობის მცენარეა, მათ შორის 20 % რელიქტური და ენდემურია. ხელოვნურადაა გაშენებული ფიჭვი. ისპანის ჭაობი კი ტორფის შემქმნელი ხავსებით, ისლით, ჭილით, ლერწმითა და სხვა მცენარეებით არის დაფარული. გორაკ-ბორცვებსა და მთისწინებზე გაბატონებულია მარადმწვანე ქვეტყიანი კოლხური ტყეები, სადაც ჭარბობს მუხა, ცაცხვი, იფანი, ქვეტყეში – შქერი, წყავი, ბზა, მოცვი, იელი, თხილი, ლიანებიდან – სურო, სვია, კატაბალახა, გარეული ვაზი და სხვ. ტყეებში დიდი რაოდენობით იზრდება გარეული ხეხილი – მაჟალო, პანტა, ლეღვი, ზღმარტლი. 600-700 მ-დან 1500-1600 მ-მდე შერეული ფართოფოთლოვანი ტყის ზონაა, სადაც ძირითადად წიფელნარი ტყეები გვხვდება. აქ იზრდება აგრეთვე რცხილა, წაბლი, ცაცხვი, ბოყვი და ნეკერჩხალი. 1600-1700 მ-დან ტყეში წიფელთან ერთად გვხვდება ნაძვი, სოჭი და იშვიათად ფიჭვიც. ტყის ზემო საზღვართან ტანბრეცილა წიფლის, არყისა და ციცრელისაგან შექმნილი სუბალპური ტყეებია. 1900-2000 მ ზემოთ სუბალპური მდელოებია, სადაც გავრცელებულია: ბასრისპირა, ნემსიწვერა, გერანიუმი, შვრიელა, წივანა, დიყი, დეზურა, შროშანა და სხვ. ბუჩქოვნებიდან მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გავრცელებულია: დეკა, ისელი, მაჯაღვერი. მდელოებს მუნიციპალიტეტში იყენებენ საზაფხულო საძოვრებად.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ბინადრობს კურდღელი, შურთხი, მთის ტოროლა და სხვ. ტყის ზონაში გავრცელებულია ჭანური დათვი, მგელი, მელა, კვერნა, ტყის კატა, შველი და გარეული ღორი; ფრინველებიდან – ქორი, ძერა, ჯაფარა და შაშვი.

ბარში მცირე რაოდენობით არიან: ტურა, მაჩვი, ზღარბი. მდინარეებში ბევრია: წვერა, ღორჯო, კეფალი, კალმახი. ჭაობიანი უბნებისათვის დამახასიათებელია ჭაობის კუ, ბაყაყი, ტრიტონი, ტბორებში – ლიმეა.

დემოგრაფია

საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახურის მონაცემების მიხედვით ქობულეთის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობის რიცხოვნობა 2021 წლის 1 იანვრის მდგომარეობით შეადგენს 70,7 ათას ადამიანს. აქედან საქალაქო დასახლებაში ცხოვრობს 28,3 ათასი, ხოლო სასოფლო დასახლებაში 42,4 ათასი ადამიანი. საშუალო სიმჭიდროვე 1კმ² -ზე შეადგენს 126,5 ადამიანს.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ცხოვრობს 2173 იძულებით გადაადგილებული პირი. ცხრილში მოცემულია ქობულეთის მუნიციპალიტეტის მოსახლეობა. 1929 წლამდე ნაჩვენებია კინტრიშის უბნის მოსახლეობის მონაცემები.

აღწერის წელი	მოსახლეობა	კაცი	ქალი
1865	4130
1888^[8]	7257	3931	3326
1893^[9]	7464	4038	3426
1901^[10]	10 377	5664	4713
1910^[11]	17 174	9408	7766
1959	54 401
1970	70 717
1979	78 382
1989	88 107
2002	87 968
2014	74 794
2021^[12]	71 800

თვითმმართველობა

ადმინისტრაციული ერთეულები

მუნიციპალიტეტის თვითმმართველობის ორგანოებს წარმოადგენენ მუნიციპალიტეტის საკრებულო და მერია. ქობულეთის მუნიციპალიტეტის შემადგენლობაში შედის 21 ტერიტორიული ერთეული.

#	ადმინისტრაციული ერთეულის დასახელება	სოფლები და დასახლებები	მოსახლეობის რაოდენობა		ფართობი (კმ²)
1	ქალაქი ქობულეთი	ქალაქი ქობულეთი	16 546	16 546	14,99
2	დაბა ოჩხამური	ოჩხამური	5355	5355	25,25
		ცეცხლაური
		ჯიხანჯური
3	დაბა ჩაქვი	ჩაქვი	6720	8574	19,66
		სოფ. ბუკნარი	1166
		სოფ. სახალვაშო	688
4	ალამბარი	სოფ. ალამბარი	1837	2145	11,1
4	ალამბარი	სოფ. ზედა კონდიდი	308	2145	11,1
5	აჭყვისთავი	სოფ. აჭყვისთავი	1 057	1057	8,09
6	ბობოყვათი	სოფ. ბობოყვათი	2 282	2 817	9,05
6	ბობოყვათი	ქვედა დაგვა	545	2 817	9,05
7	გვარა	სოფ. გვარა	1089	1409	5,23
7	გვარა	სოფ. ქვედა კონდიდი	320	1409	5,23
8	დაგვა	სოფ. დაგვა	2032	2032	8,87
9	ზენითი	სოფ. ზენითი	764	764	3,76
10	კვირიკე	სოფ. კვირიკე	1921	4119	19,19
		სოფ. ზედა კვირიკე	490
		სოფ. ქვედა კვირიკე	1699
11	ლეღვა	სოფ. ლეღვა	2081	3182	15,09
		სოფ. სკურა	403
		სოფ. ცხრაფონა	698
12	მუხაესტატე	სოფ. მუხაესტატე	2045	2045	8,84
13	საჩინო	სოფ. საჩინო	758	2931	8,96
		სოფ. ზედა აჭყვა	1037
		სოფ. ქვედა აჭყვა	1136
14	ქაქუთი	სოფ. ქაქუთი	1211	1621	21,25
		სოფ. აჭი	253
		სოფ. გოგმაჩაური	53
		სოფ. ნაცხავატევი	104
15	ქობულეთი	სოფ. ციხისძირი	2 472	4 162	10,46
		სოფ. სტალინისუბანი	956
		სოფ. შუაღელე	734
16	ჩაისუბანი	სოფ. ჩაისუბანი	2 847	2 847	12,32
17	წყავროკა	სოფ. წყავროკა
18	ჭახათი	სოფ. ჭახათი	390	610	26,92
		სოფ. დიდვაკე	-
		სოფ. ვარჯანაული	-
		სოფ. კაკუჩა	0
		სოფ. კეჭიეთი	78
		სოფ. კობალაური	-
		სოფ. ოხტომი	121
		სოფ. ტყემაკარავი	-
		სოფ. ხინოწმინდა	-
19	ხალა	სოფ. ხალა	1503	2861	18,73
		სოფ. გორგაძეები	1298
		სოფ. ჩაქვისთავი	60
20	ხუცუბანი	სოფ. ხუცუბანი	3483	5084	16,87
		სოფ. ნაკაიძეები	672
		სოფ. ქვედა სამება	929

საკრებულო

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის წარმომადგენლობითი ორგანოა მუნიციპალიტეტის საკრებულო, რომელიც შედგება 39 წევრისაგან. არჩევნები ტარდება ყოველ 4 წელიწადში ერთხელ. ბოლო არჩევნები გაიმართა 2021 წლის ოქტომბერში.

პარტია		2017	2021
	ქართული ოცნება	29	24
	ნაციონალური მოძრაობა	6	13
	საქართველოსთვის		2
	პატრიოტთა ალიანსი	1
	ევროპული საქართველო	1
სულ		37	39

ეკონომიკა

წამყვანი ეკონომიკის დარგებია ტურიზმი და სოფლის მეურნეობა. განვითარების სტადიაშია სოფლად ტურიზმი. სოფლის მეურნეობის ძირითადი მიმართულებებია მეციტრუსეობა, მეჩაიეობა, მებაღეობა, ასევე განვითარებულია მეცხოველეობა. მუნიციპალიტეტში მოქმედებს გადამამუშავებელი და კვების მრეწველობის მცირე საწარმოები. ეკონომიკურად ყველაზე მეტად დაწინაურებულია მომსახურეობისა და ვაჭრობის სფერო.^[13]

ტრანსპორტი

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე გადის საერთაშორისო მნიშვნელობის გზა – საქართველოს საავტომობილო მაგისტრალი ს2, რომლის სიგრძე მუნიციპალიტეტის ფარგლებში შეადგენს 21 კილომეტრს. სახელმწიფო მნიშვნელობის გზების სიგრძეა 19 კმ, ხოლო ადგილობრივი მნიშვნელობის გზების სიგრძე – 240 კმ. საერთაშორისო და სახელმწიფო მნიშვნელობის გზები მთლიანად დაფარულია შავი საფარით, ხოლო ადგილობრივი მნიშვნელობის გზების მხოლოდ 67 კილომეტრია დაფარული შავი საფარით. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე სულ 87 ხიდია, მათ შორის 5 საერთაშორისო მნიშვნელობის გზებზე, 10 - სახელმწიფო მნიშვნელობის გზებზე და 72 - ადგილობრივი მნიშვნელობის გზებზე.

ტურიზმი

მუნიციპალიტეტში მდებარეობს ტურიზმის საინფორმაციო ცენტრი, რომელიც უცხოელ და ადგილობრივ ვიზიტორებს აწვდის საჭირო ინფორმაციას ღირსშესანიშნაობების, ტურისტული ინფრასტრუქტურის, არქიტექტურული და არქეოლოგიური ძეგლების, კულტურული ღონისძიებების, ფესტივალების, სახალხო დღესასწაულების, დაცული ტერიტორიების, ტრანსპორტის და სხვა საკითხების შესახებ. ცენტრი ასევე ეხმარება ვიზიტორებს სასურველი ტურების დაგეგმვაში.

ტურიზმის სახეობები მუნიციპალიტეტში

საზღვაო ტურიზმი
ეკოტურიზმი
სამკურნალო ტურიზმი
კულტურული ტურიზმი
სპორტული ტურიზმი
სასოფლო ტურიზმი
სამეცნიერო ტურიზმი
პილიგრიმული ტურიზმი
სათავგადასავლო ტურიზმი
კულინარიული ტურიზმი

განათლება

ქობულეთის მუნიციპალიტეტში მდებარეობს 29 საბავშვო ბაღი, 46 საჯარო და 3 კერძო სკოლა. 2022 წლის მდგომარეობით, საბავშვო ბაღებში 3300 აღსაზრდელი ირიცხება, ხოლო სკოლებში მოსწავლეთა რაოდენობა 12 500-ს შეადგენს.^[13]

მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს კულტურის ცენტრი, საბიბლიოთეკო განყოფილება, მოსწავლე ახალგაზრდობის სახლი და საზოგადოებრივი კოლეჯი.^[13]

კულტურა

ქობულეთის მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ქობულეთის მუზეუმი, რომელიც აერთიანებს განათლების ისტორიის, კულტურის ისტორიის, ქობულეთის ისტორიისა და არქეოლოგიის და ეთნოგრაფიულ ექსპოზიციებს. აქვეა გამოფენილი მხატვრისა და მოქანდაკის, ვაჟა ვერულიძის ნამუშევრები.^[14]

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ფუნქციონირებს:

სახალხო ფოლკლორული ანსამბლი „ქობულეთი“
ა (ა)იპ გურამ თამაზაშვილის სახელობის სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლი „მხედრული“
ბავშვთა ქორეოგრაფიული ანსამბლი „საუნჯე“
ხალხური ინსტრუმენტების შემსწავლელი ჯგუფი „ჩანგი“
რიტმული ცეკვების შემსწავლელი კლუბი „ახალი რიტმები“
სალოტბარო განყოფილება
ქაქუთის კულტურის სახლთან არსებული ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ქაქუთი“
ქაქუთის კულტურის სახლთან არსებული ს. მამულაიშვილის სახელობის ანსამბლი „სულიკო“
ლეღვას სასოფლო კლუბთან არსებული ვოკალური ჯგუფი „ალილო“
დაგვას კულტურის სახლთან არსებული ანსამბლი „ვახტანგური“
ალამბრის სასოფლო კლუბთან არსებული ვოკალური ჯგუფი „ადილო“
ხალას კულტურის სახლთან არსებული ვოკალური ანსამბლი „შევარდენი“
ციხისძირის კულტურის სახლთან არსებული ვოკალური ჯგუფი
ზედა აჭყვას სასოფლო კლუბთან არსებული ქორეოგრაფიული ანსამბლი „სიხარული“
ჩოლოქის სასოფლო კლუბთან არსებული ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ჩოლოქი“
სოფ. ქობულეთის სასოფლო კლუბთან არსებული ქორეოგრაფიული ანსამბლი „ჩაქურა“
ცეცხლაურის კულტურის სახლთან არსებული ქორეოგრაფიული ანსამბლი „თაიგული“^[15]

ქობულეთში ყოველწლიურად თებერვლის თვეში აღინიშნება წიგნის საჯაროდ კითხვის დღე.^[16]

ფესტივალები და სახალხო დღესასწაულები

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე წლის განმავლობაში სხვადასხვა ფესტივალი იმართება, რომელთაც მრავალი საერთაშორისო თუ ადგილობრივი ვიზიტორი სტუმრობს.

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის მნიშვნელოვანი ტრადიციული ღონისძიებები
დასახელება	თარიღი	აღწერა
„მზე სოფელში ანათებს“	ივლისი	სოფლის ტურიზმის პოპულარიზაციის მიზნით, ყოველი წლის ივლისში ქობულეთის მუნიციპალიტეტში საზაფხულო ფესტივალი იმართება. ფესტივალზე მისულ სტუმრებს შესაძლებლობა აქვს გაეცნოს ადგილობრივ კულტურასა და საგამოფენო ნივთებს. დააგემოვნოს ადგილობრივი სამზარეულოსათვის დამახასიათებელი კერძები, შეიძინოს აქ წარმოდგენილი პროდუქცია და სუვენირები.ფესტივალის ფარგლებში ტარდება სპორტული და კულინარული შეჯიბრებები და კონცერტები.^[17]
ზაფხულის ფესტივალი	ივლისი	ყოველი წლის ზაფხულის დასაწყისში ქობულეთი ზაფხულის ფესტივალს მასპინძლობს, რომლის მთავარი მიზანია ზაფხულის, ზღვაზე დასვენების და მხიარული განწყობის შექმნა. სპეციალურად ამ დღისთვის მოწყობილი სცენიდან ადგილობრივი და მოწვეული ბენდები თუ დიჯეები უწყვეტ რეჟიმში, მთელი დღის განმავლობაში ზრუნავენ ფესტივალის სტუმრების მუსიკალურ განწყობაზე. კონცერტის პარალელურად მიმდინარეობს სხვადასხვა საზაფხულო აქტივობა. სპეციალური კუთხეა განკუთვნილი ბავშვებისთვის, სადაც ანიმატორები თამაშსა და გასართობს უმზადებენ ფესტივალის პატარა სტუმრებს.სანაპიროზე ფუნქციონირებს სეზონური ღია ტიპის კაფე-ბარები, სადაც შესაძლებელია სხვადასხვა სახის ქართული და ევროპული, ასევე ქობულეთური ტრადიციული სამზარეულოს და ტკბილეულის დაგემოვნება.შოუ-პროგრამა ყოველწლიურად განახლებადი და განსხვავებულია, იმართება ცეცხლოვანი და ფრანების შოუ, საღამოს, პლაჟზე სხვადასხვა ადგილას ინთება კოცონი, ცაში ეშვება ათასობით ფერადი ჰელიუმის ბუშტი. ღონისძიებას ფოიერვერკი ასრულებს.^[18]
ფრინველებზე დაკვირვების საერთაშორისო ფესტივალი	სექტემბერი-ოქტომბერი	ფესტივალი აერთიანებს მსოფლიოს სხვადასხვა ქვეყნებიდან ჩამოსულ ორნითოლოგებსა და ფრინველებზე დამკვირვებლებს, რომელთაც საშუალება აქვთ დააკვირდნენ მსოფლიოში სიდიდით მესამე მიგრაციის კორიდორში გადამფრენ მილიონზე მეტ მტაცებელ ფრინველს. პარალელურად ფესტივალზე ადგილობრივი და მოწვეული სპეციალისტების მიერ ლექცია-სემინარები იმართება.^[19]
„ჩაქვისთავობა“	სექტემბერი	სახალხო ზეიმი „ჩაქვისთავობა“ სოფელ ჩაქვისთავში ყოველწლიურად აღინიშნება, სადაც იმართება კონცერტები, სპორტული შეჯიბრები ნარდსა და მკლავჭიდში და ეწყობა ხელნაკეთი ნივთების გამოფენა. ღონისძიებაში მონაწილეობენ ადგილობრივი ვოკალურ-ქორეოგრაფიული ანსამბლები, ინდივიდუალური შემსრულებლები, ადგილობრივი მეწარმეები და სპორტსმენები.^[20]
„მანდარინობა“	ნოემბერი	ყოველი წლის ნოემბერში იმართება ფესტივალი მანდარინობა, რომელიც აერთიანებს ციტრუსის მოსავლის აღების ტრადიციასა და სტუმარ-მასპინძლობის სფეროს. ფესტივალზე სტუმრებს შეუძლიათ დაკრიფონ მანდარინი ციტრუსის ბაღში, დაამზადონ ლიმონათი, დაესწრონ ქართული კერძების მასტერკლასებს და მოუსმინონ ცოცხალ მუსიკას.^[21]

სპორტი

ქობულეთის მუნიციპალიტეტში ფუნქციონირებს ა(ა)იპ „ ქობულეთის სასპორტო სკოლა“, რომელსაც გააჩნია შემდეგი სპორტული ინფრასტრუქტურა:

ხელოვნურსაფარიანი, ღია მინი ფეხბურთის მოედანი
ორი საჭიდაო დარბაზი ქალაქ ქობულეთში და სოფელ კვირიკეში
ორი ველო კაბინეტი
ჭადრაკის კაბინეტი

სასპორტო სკოლის ორგანიზებით ტარდება სამი ტურნირი:

ვასო გაროზაშვილის სახელობის რესპუბლიკური ტურნირი თავისუფალ ჭიდაობაში, ჭაბუკთა შორის.
როსტომ მელაშვილის სახელობის რესპუბლიკური ტურნირი თავისუფალ ჭიდაობაში, ჭაბუკთა შორის.
რეზო ბასილიას სახელობის რესპუბლიკური ტურნირი ძალოსნობაში, ჭაბუკთა შორის.

ღირსშესანიშნაობები

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე მდებარეობს კინტრიშის სახელმწიფო ნაკრძალი, რომელიც მდიდარია კოლხური ბზისა და უთხოვარის კორომებით, არის პატარა ტბები და ჩანჩქერები. მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე ასევე მდებარეობს ქობულეთის სახელმწიფო ნაკრძალი.

კინტრიშის ხეობაში შემორჩენილია თაღოვანი ხიდები. შუა საუკუნეების ხიდებია ვარჯანაულის ხიდი, ცხემვანის ხიდი, ტყემაკარავის ხიდი, თემარკოფის ხიდი, ასევე სოფელ ქობულეთის XIX საუკუნის ხიდი, რომელიც ამჟამად ფუნქციურად დატვირთულია.

მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე არსებული მნიშვნელოვანი ისტორიული ძეგლებია:

ციხეები

ელიას ციხე, პეტრას ციხე, მამუკას ციხე.

ეკლესიები

ჩეხედანას ეკლესია, ხინოწმინდა, ზედა აჭყვის წმინდა გიორგის ეკლესია

ჯამეები

კვირიკეს ჯამე, დაგვას ჯამე, ხუცუბნის ჯამე, ხალას ჯამე.

მუზეუმები

ქობულეთის მუზეუმი.

გამოჩენილი ადამიანები

ქობულეთის მუნიციპალიტეტის გამოჩენილი ადამიანები
სახელი და გვარი	წლები	აღწერა
დავით ხახუტაიშვილი	1924-1999	ქართველი ისტორიკოსი, არქეოლოგი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის წევრ-კორესპონდენტი
ზურაბ გორგილაძე	1937-2006	ქართველი პოეტი
გურამ თამაზაშვილი	1953-2009	ქართველი მომღერალი. ანსამბლ „ქართული ხმების“ სოლისტი
რევაზ ჩელებაძე	1955	ქართველი და საბჭოთა ფეხბურთელი, თავდამსხმელი
ნინო ქათამაძე	1972	ქართველი ჯაზის მომღერალი და სიმღერების ავტორი
ირაკლი თურმანიძე	1984	ძალოსანი. 2016 წლის რიო-დე-ჟანეიროს ოლიმპიური თამაშების ბრინჯაოს პრიზიორი.
გიორგი თხილაიშვილი	1991	მორაგბე, საქართველოს მორაგბეთა ეროვნული ნაკრების ფორვარდი
ჯანო ანანიძე	1992	ფეხბურთელი, საქართველოს ნაკრების წევრი

დაძმობილებული ქალაქები

ქალაქი	სახელმწიფო	რეგიონი/რაიონი/ოლქი	ფართობი	მაცხოვრებელი	საფოსტო კოდი	ვებ-გვერდი
კელცე^[22]	პოლონეთი	სვიეტოკში	109,6 კმ²	199 475	25001-25900	http://www.um.kielce.pl დაარქივებული 2020-09-19 საიტზე Wayback Machine.
იუჟნი^[22]	უკრაინა	ოდესა	10,42 კმ²	32,745	65481—65489	https://www.yuzhny.info
პალანგა^[22]	ლიეტუვა	კლაიპედა	79 კმ²	17 632	00100-00103	https://palanga.lt/ დაარქივებული 2022-11-25 საიტზე Wayback Machine.
რივნე^[22]	უკრაინა	რივნე	63.00 კმ²	245,289	33000	city-adm.rv.ua
ალავერდი^[22]	სომხეთი	ლორე	18 კმ²	13,186	1701-1708	http://www.alaverdi.am/
ნარვა^[22]	ესტონეთი	იდა-ვირუმაა	84.54 კმ²	54,409	20001 to 21020	https://www.narva.ee
ვარნა^[22]	ბულგარეთი	ვარნა	238 კმ²	332,686	9000	https://www.varna.bg/
პრიეკულე^[22]	ლატვია	კურზემე	5.42 კმ²	1851	LV-3434	http://www.priekule.lv/
ტარტუ^[22]	ესტონეთი	ტარტუ	38.80 კმ²	91407	50050 to 51111	https://tartu.ee/en
ტერაჩინა^[22]	იტალია	ლატინა	136 კმ²	45,850	4019	https://comune.terracina.lt.it
პიეკარი შლონსკე^[22]	პოლონეთი	სილეზია	39.98 კმ²	54,226	41–940 to 41–949	http://www.piekary.pl/
ობორნიკი^[22]	პოლონეთი	ობორნიკი	14.08 კმ²	17,850	17,850	https://www.oborniki.pl
სელჩუკი^[22]	თურქეთი	იზმირი	279.85 კმ²	37,689	35920	https://www.selcuk.bel.tr/
გურჯაანი^[22]	საქართველო	კახეთი	846.0 კმ²	8024	1500	gurjaani.ge
დიმიტროვო^[22]	უკრაინა	დონეცკი	23 კმ²	55800	85320-85326	http://dimitrov-rada.gov.ua
ბობრუისკი^[22]	ბელარუსი	მოგილევი	83.86 კმ²	209,675	213801-213830	bobruisk.by
ახტალა^[22]	სომხეთი	ლორე	4.3 კმ²	2,092	1709-1711	www.akhtala.am დაარქივებული 2022-11-20 საიტზე Wayback Machine.