Фулански јазик

Фуланскиот (Fulfulde, Pulaar, Pular) е нигер-конгоански јазик кој се зборува во Западна Африка. Јазикот е дел од подгрупата на сенегамбиски јазици, во која група се наоѓаат и серерскиот и волофскиот јазик. Јазикот е мајчин јазик на Фуланите, кои ја населуваат територијата од Сенегамбија до Судан. Јазикот е еден од најзборуваните јазици во Западна Африка, каде има голем број на луѓе кои го зборуваат како втор јазик.

Фулански јазик
Фуланиски јазик
Fulfulde, Pulaar, Pular'Fulaare
Застапен воМавританија, Сенегал, Мали, Гвинеја, Буркина Фасо, Нигер, Нигерија, Камерун, Гамбија, Чад, Сиера Леоне, Бенин, Гвинеја-Бисао, Судан, ЦАР, Брег на Слоновата Коска, Гана, Того, Либерија, Габон
НародФулани
Говорници24 милиони  (2007)[1]
Јазично семејство
Јазични кодови
ISO 639-1ff
ISO 639-2ful
ISO 639-3ful — опсежен код
Поединечни кодови:
fuc — пулаарски (Сенегамбија, Мавританија)
fuf — пуларски (Гвинеја, Сиера Леоне)
ffm — Масина Фулфулде (Мали)
fue — Боргу Фулфулде (Бенин, Того)
fuh — Западнонигерски (Буркина, Нигер)
fuq — Централноисточен нигерски (Нигер)
fuv — Нигерски фулфулде (Нигерија)
fub — Адамава Фулфулде (Камерун, Чад, Судан)
fui — Багирми Фулфулде (ЦАР)

Терминологија

Најчесто користено име за јазикот е „фулански“ („фула“). Фуланите го именуваат јазикот како Pulaar или Pular (во западните дијалекти) или Fulfulde (во централните и источните дијалекти). Името „фулани“ (кај нас навлезено најверојатно преку англискиот јазик) потекнува од мандинчкиот (мандинка). Во францускиот јазик овој јазик е познат како Peul и ова име потекнува од волофскиот јазик.

Писмо

Латиница

Фулански (пуларски) јазик
Писмолатиница
ПримерПрв член од „Декларацијата за човекови права“
ТекстInnama aadeeji fof poti, ndimɗidi e jibinannde to bannge hakkeeji. Eɓe ngoodi miijo e hakkilantaagal ete eɓe poti huufo ndirde e nder ɓ iynguyummaagu.
МакедонскиСите човечки суштествa се раѓaaт слободни и еднакви по достоинство и правa. Tиe се обдарени со разум и совест и требa да се однесувaaт еден кон друг во дуxот на општо човечкaтa припaдност.
Портал: Јазици

Најчесто фуланскиот јазик се запишува со латиница. Латиничната азбука за фуланскиот јазик има специјални букви со мали куки, и тие се:Ɓ/ɓ, Ɗ/ɗ, Ŋ/ŋ, Ñ/ñ, Ƴ/ƴ (односно имплозивна ’б’, имплозивна ’д’, веларна ’н’ (звучи како ’нг’), њ, ејективна ’y’). Апострофот се користи за грлениот глас. Во Нигерија ʼy ја заменува ƴ, а во Сенегал ñ се користи за ɲ. Азбуката е:

a, aa, b, mb, ɓ, c, d, nd, ɗ, e, ee, f, g, ng, h, i, ii, j, nj, k, l, m, n, ŋ, ny (или ñ или ɲ), o, oo, p, r, s, t, u, uu, w, y, ƴ

Арабица

Понекогаш фуланскиот користи и арапско писмо. Писмото се користело пред колонизацијата на Африка, кога била воведена латиницата.

Наводи

Литература

  • Arnott, David W. (1970). The nominal and verbal systems of Fula. Oxford: Clarendon Press.
  • Wilson, W. A. A. (1989). Atlantic. In John Bendor-Samuel (Ed.), The Niger–Congo Languages, pp. 81–104.

Поврзано

Надворешни врски

🔥 Top keywords: Главна страницаМакедонски претседателски избори (2024)Македонски парламентарни избори (2024)Специјална:БарајГордана Силјановска-ДавковаМакедонски парламентарни избори (2020)Карлес ПуџдемонСписок на македонски народни поговоркиОче нашСтево ПендаровскиСредоземно МореМакедонијаБилјана ВанковскаМочуриштеГоце ДелчевСпецијална:СкорешниПромениМасакр во СребреницаСкопјеМарија АнтоанетаЛокални избори во Македонија (2021)Министерство за животна средина и просторно планирањеСвети Кирил и МетодијЈане СанданскиКиро ГлигоровСвети Климент ОхридскиСкиентологијаБалканска приказна (ТВ-серија)Втора светска војнаБедија БеговскаДржавни празници во МакедонијаХемофилијаМакедонски претседателски избори (2019)Хороскопски знациГригор ПрличевПретседател на МакедонијаКонстантин МиладиновИзбори во МакедонијаМакедонска крвава свадбаНационален парк Галичица