ബംഗാളി ഭാഷ

ബംഗാളിയുടെ ആദ്യത്തെ പ്രാദേശിക നാമം 16-ആം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഗൗഡ-ഭാസ എന്നാണ്. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിൽ ഇതിനെ വംഗ-ഭാസ അല്ലെങ്കിൽ ബംഗാള-ഭാസ എന്ന് വിളിച്ചിരുന്നു. നിലവിൽ ഇത് ബംഗ്ലാ-ഭാസ എന്നാണ് അറിയപ്പെടുന്നത്.^[19]

പുരാതനം

ബിസി ഒന്നാം സഹസ്രാബ്ദം മുതൽ ബംഗാളിൽ ഹിന്ദു ബ്രാഹ്മണർ സംസ്കൃതം ഉപയോഗിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും, പ്രാദേശിക ബുദ്ധമതക്കാർ ചിലതരം പ്രാകൃത ഭാഷകളിൽ സംസാരിക്കുകയായിരുന്നു. ബംഗാൾ മഗധ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്ന ആദ്യ സഹസ്രാബ്ദങ്ങളിൽ മധ്യ ഇന്തോ-ആര്യൻ ഭാഷകൾ സ്വാധീനിച്ചതിനാൽ, ഈ ഇനങ്ങളെ സാധാരണയായി "കിഴക്കൻ മഗധി പ്രാകൃതം" എന്ന് വിളിക്കുന്നു, ഈ പദം ഭാഷാശാസ്ത്രജ്ഞനായ സുനിതി കുമാർ ചാറ്റർജി സൃഷ്ടിച്ചു.^[20] ഗുപ്ത സാമ്രാജ്യകാലത്ത് പ്രാദേശിക ഇനങ്ങൾക്ക് ഔദ്യോഗിക പദവി ഉണ്ടായിരുന്നില്ല, കൂടാതെ ഹിന്ദു പുരോഹിതരുടെ സംസ്കൃത സാഹിത്യത്തിന്റെ കേന്ദ്രമായി ബംഗാൾ വർദ്ധിച്ചതോടെ, ബംഗാളിലെ പ്രാദേശിക ഭാഷ സംസ്കൃതത്തിൽ നിന്ന് വളരെയധികം സ്വാധീനം നേടി.^[21] ആധുനിക ബീഹാറിലും ആസാമിലും മഗധി പ്രാകൃതം സംസാരിക്കപ്പെട്ടു, ഈ പ്രാദേശിക ഭാഷ ഒടുവിൽ അർദ്ധ മഗധിയായി പരിണമിച്ചു. ആദ്യ സഹസ്രാബ്ദത്തിന്റെ അവസാനത്തോടെ അർദ്ധ മഗധി അപഭ്രംശത്തിന് വഴിമാറാൻ തുടങ്ങി.^[22][23] കാലക്രമേണ ബംഗാളി ഭാഷ ഒരു പ്രത്യേക ഭാഷയായി പരിണമിച്ചു.^[24]

ആദ്യകാലം

10-ആം നൂറ്റാണ്ടിലെ ചില പാഠങ്ങൾ ബംഗാളിയിലായിരുന്നുവെന്ന് ചിലർ അവകാശപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, അവ ഒരു വ്യത്യസ്ത ഭാഷയെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നുണ്ടോ അല്ലെങ്കിൽ കിഴക്കൻ ഇന്തോ-ആര്യൻ ഭാഷകൾ വ്യത്യാസപ്പെട്ടിരുന്ന ഒരു ഘട്ടത്തെ പ്രതിനിധാനം ചെയ്യുന്നുണ്ടോ എന്ന് ഉറപ്പില്ല.^[25] കിഴക്കൻ ഉപഭൂഖണ്ഡത്തിലെ പ്രാദേശിക അപഭ്രംശ, പൂർബി അപഭ്രംശ അല്ലെങ്കിൽ അബഹട്ട ("അർത്ഥമില്ലാത്ത ശബ്ദങ്ങൾ") ഒടുവിൽ പ്രാദേശിക ഭാഷകളായി പരിണമിച്ചു, അത് മൂന്ന് ഇനങ്ങൾ രൂപപ്പെട്ടു: ബംഗാളി -ആസാമീസ് ഭാഷകൾ, ബിഹാരി ഭാഷകൾ, ഒഡിയ ഭാഷ. 500 ക്രി.വ. ന് മുമ്പുതന്നെ, ഭിന്നതയുടെ സംഭവം വളരെ നേരത്തെ സംഭവിച്ചുവെന്ന് ചിലർ വാദിക്കുന്നു;^[26] എന്നിരുന്നാലും ഭാഷ ചലനാത്മകമായിരുന്നു: വ്യത്യസ്ത ഇനങ്ങൾ സഹവസിക്കുകയും രചയിതാക്കൾ പലപ്പോഴും ഈ കാലഘട്ടത്തിൽ ഒന്നിലധികം ഭാഷകളിൽ എഴുതുകയും ചെയ്തു. ഉദാഹരണത്തിന്, ആറാം നൂറ്റാണ്ടിൽ അർദ്ധമഗാദി അബഹട്ടയായി പരിണമിച്ചുവെന്ന് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നു, ഇത് ബംഗാളിയുടെ പൂർവ്വികരുമായി കുറച്ച് കാലം മത്സരിച്ചു.^[27] പാല സാമ്രാജ്യത്തിന്റെയും സേന രാജവംശത്തിന്റെയും ഭാഷയായിരുന്നു പ്രോട്ടോ-ബംഗാളി.^[28][29]

മധ്യകാലം

മധ്യകാലഘട്ടത്തിൽ, অ പദം അവസാനം ഇല്ലാതാക്കൽ, സംയുക്ത ക്രിയകളുടെ വ്യാപനം, അറബി, പേർഷ്യൻ, തുർക്കിക് ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ള സ്വാധീനം എന്നിവയാണ് മധ്യ ബംഗാളിയുടെ സവിശേഷത. ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽത്തന്നെ, ബുദ്ധമത ഭരണമുള്ള പാല സാമ്രാജ്യത്തിലേക്ക് മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യയിൽ നിന്നും തുർക്കെസ്താനിൽ നിന്നും വ്യാപാരികളുടെ വരവ് ഈ പ്രദേശത്ത് ഇസ്ലാമിക സ്വാധീനത്തിന് ജന്മം നൽകി. പതിമൂന്നാം നൂറ്റാണ്ടിൽ, ബംഗാളിലേക്കുള്ള മുസ്ലീം പര്യവേഷണങ്ങൾ അറബ് മുസ്ലീങ്ങളുടെയും തുർക്കോ-പേർഷ്യക്കാരുടെയും കുടിയേറ്റ പ്രസ്ഥാനങ്ങളെ വളരെയധികം പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചു, അവർ പ്രാദേശിക ജനസംഖ്യയിൽ സ്ഥിരതാമസമാക്കി പ്രാദേശിക ഭാഷയെ വളരെയധികം സ്വാധീനിച്ചു. ജലാലുദ്ദീൻ മുഹമ്മദ് ഷായുടെ കയറ്റത്തോടെ ബംഗാൾ സുൽത്താൻമാരുടെ കൊട്ടാരത്തിൽ പേർഷ്യൻ ഭാഷയെക്കാൾ ബംഗാളി പ്രാധാന്യം നേടി.^[31] തുടർന്നുള്ള മുസ്ലീം ഭരണാധികാരികൾ ബംഗാളിയുടെ സാഹിത്യ വികാസത്തെ സജീവമായി പ്രോത്സാഹിപ്പിക്കുകയും സൽത്തനത്തിൽ ഏറ്റവും കൂടുതൽ സംസാരിക്കുന്ന പ്രാദേശിക ഭാഷയാകാൻ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്തു.^[32] അറബിയിൽ നിന്നും പേർഷ്യനിൽ നിന്നും ബംഗാളിക്ക് ധാരാളം പദസമ്പത്ത് ലഭിച്ചു, അത് ഭാഷയിൽ ഇസ്ലാമിക സംസ്കാരത്തിന്റെ ഒരു പ്രകടനം വളർത്തിയെടുത്തു. മധ്യ ബംഗാളിയുടെ (1400-1800) പ്രധാന ഗ്രന്ഥങ്ങളിൽ ഷാ മുഹമ്മദ് സാഗിറിന്റെ യൂസഫ്-സുലേഖയും ചണ്ഡിദാസ് കവിയുടെ ശ്രീകൃഷ്ണ കീർത്തനയും ഉൾപ്പെടുന്നു.16 -ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ അവസാനത്തിലും 17 -ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലും മുഗൾ സാമ്രാജ്യം ബംഗാൾ പിടിച്ചടക്കിയപ്പോൾ ബംഗാളി സംസ്കാരത്തിനും ഭാഷയ്ക്കും രാജകൊട്ടാരത്തിന്റെ പിന്തുണ കുറഞ്ഞു.^[33]

ആധുനിക കാലം

ബംഗാളിയുടെ ആധുനിക സാഹിത്യ രൂപം 19-ആം നൂറ്റാണ്ടിലും 20-ആം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലും പടിഞ്ഞാറൻ-മധ്യ ബംഗാളി ഭാഷയായ നാദിയ മേഖലയിൽ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷയുടെ അടിസ്ഥാനത്തിലാണ് വികസിപ്പിച്ചത്. ഭാഷ സംസാരിക്കുന്ന പ്രദേശങ്ങളിലെ സംഭാഷണത്തിൽ നിന്ന് വളരെ വ്യത്യസ്തമായ സാഹിത്യവും നിലവാരമുള്ള രൂപവും ഉള്ള ഭാഷാപരമായ ദ്വൈതതയുടെ ശക്തമായ ഉദാഹരണമാണ് ബംഗാളി.^[34] ആധുനിക ബംഗാളി പദാവലിയിൽ മഗധി പ്രാകൃതത്തിൽ നിന്നും പാലിയിൽ നിന്നും പദാവലി, സംസ്കൃതത്തിൽ നിന്നുള്ള തത്സമകൾ, പുനർനിർമ്മാണങ്ങൾ, പേർഷ്യൻ, അറബി, ആസ്ട്രോ-ഏഷ്യാറ്റിക് ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ള മറ്റ് പ്രധാന വായ്പകൾ എന്നിവ അടങ്ങിയിരിക്കുന്നു.ഈ കാലയളവിൽ, എഴുതപ്പെട്ട ബംഗാളിയുടെ രണ്ട് പ്രധാന രൂപങ്ങൾ ഉണ്ടായിരുന്നു:

• চলিতভাষা ചലിതഭാഷ; ലളിതവൽക്കരിച്ച വ്യതിയാനങ്ങൾ ഉപയോഗിച്ചുള്ള ബംഗാളിയുടെ സംഭാഷണ രൂപം.
• সাধুভাষা സാധുഭാഷ; ബംഗാളിയുടെ സംസ്കൃതവൽക്കരിച്ച പതിപ്പ്.^[35]

1948 -ൽ പാക്കിസ്ഥാൻ സർക്കാർ ഉർദു പാകിസ്ഥാനിലെ ഏക ദേശീയ ഭാഷയായി അടിച്ചേൽപ്പിക്കാൻ ശ്രമിച്ചു, ഇത് ബംഗാളി ഭാഷാ പ്രസ്ഥാനത്തിന് തുടക്കമിട്ടു.^[36] മുൻ കിഴക്കൻ ബംഗാളിലെ (ഇന്നത്തെ ബംഗ്ലാദേശ്) ഒരു ജനപ്രിയ വംശീയ-ഭാഷാ പ്രസ്ഥാനമായിരുന്നു ബംഗാളി ഭാഷാ പ്രസ്ഥാനം. പാകിസ്താൻ അധിരാജ്യത്തിലെ ഒരു സംസ്ഥാന ഭാഷ എന്ന നിലയിൽ ബംഗാളിയുടെ അംഗീകാരം നേടുന്നതിനും സംരക്ഷിക്കുന്നതിനുമായി ബംഗാളി ജനതയുടെ ശക്തമായ ഭാഷാബോധത്തിന്റെ ഫലമായാണ് ഇത് ആരംഭിച്ചത്. അതിന്റെ പിരിമുറുക്കത്തിൽ, 1952 ഫെബ്രുവരി 21 ന്, ധാക്ക സർവകലാശാല പരിസരത്തിന് സമീപം നടന്ന പ്രതിഷേധത്തിനിടെ അഞ്ച് വിദ്യാർത്ഥികളും രാഷ്ട്രീയ പ്രവർത്തകരും കൊല്ലപ്പെട്ടു. പേർഷ്യൻ-അറബി ലിപിയിൽ ബംഗാളി എഴുതാനുള്ള അനുരഞ്ജന നിർദ്ദേശത്തെ എതിർത്തതാണ് 1952-ന്റെ തുടക്കത്തിലെ പ്രതിഷേധങ്ങൾക്ക് പിന്നിലെ പ്രധാന പ്രചോദനം. ഈ ദിവസം ബംഗ്ലാദേശിൽ ഭാഷാ പ്രസ്ഥാന ദിനമായി ആചരിക്കുകയും 2000 മുതൽ എല്ലാ വർഷവും യുനെസ്കോ ലോക മാതൃഭാഷാദിനമായി ആചരിക്കുകയും ചെയ്യുന്നത്. 1956 -ൽ ബംഗാളിനെ പാകിസ്ഥാനിലെ ഒരു സംസ്ഥാന ഭാഷയാക്കിയപ്പോൾ ഈ പ്രസ്ഥാനം വിജയിച്ചു.^[36] 2010 -ൽ ബംഗ്ലാദേശ് ജനപതിനിധിസഭയും പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ നിയമസഭയും ബംഗാളിനെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാക്കണമെന്ന് നിർദ്ദേശിച്ചു, എന്നിരുന്നാലും ഇക്കാര്യത്തിൽ തുടർനടപടികൾ ഉണ്ടായില്ല.

ബംഗാളി ഭാഷയുടെ ജന്മദേശം ബംഗാൾ ആണ്, അതിൽ ബംഗ്ലാദേശ് രാഷ്ട്രവും ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമായ പശ്ചിമ ബംഗാളും ഉൾപ്പെടുന്നു.മാതൃഭൂമിക്ക് പുറമേ, ത്രിപുരയിലും തെക്കൻ അസമിലും താമസിക്കുന്ന ബംഗാളികളും ആന്തമാൻ നിക്കോബാർ ദ്വീപുകൾ കേന്ദ്രഭരണപ്രദേശത്തുള്ള ബംഗാളി ജനതയും ഇത് സംസാരിക്കുന്നു. ഒഡിഷ, ബീഹാർ, ജാർഖണ്ഡ് എന്നീ അയൽ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്നു; ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്നവരിൽ ഗണ്യമായ ന്യൂനപക്ഷങ്ങൾ ഡൽഹി,മുംബൈ, താനെ, വാരാണസി, വൃന്ദാവനം എന്നിവയുൾപ്പെടെ ബംഗാളിന് പുറത്തുള്ള ഇന്ത്യൻ നഗരങ്ങളിൽ താമസിക്കുന്നു. മദ്ധ്യപൂർവേഷ്യ^[37][38][39] , അമെരിക്ക^[40], സിംഗപ്പൂർ^[41], മലേഷ്യ, ഓസ്‌ട്രേലിയ, കാനഡ, ബ്രിട്ടൻ, ഇറ്റലി എന്നിവിടങ്ങളിൽ ഗണ്യമായ ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്ന സമൂഹങ്ങളുണ്ട്.

ഔദ്യോഗിക പദവി

ബംഗ്ലാദേശിന്റെ ഭരണഘടനയുടെ മൂന്നാമത്തെ ലേഖനത്തിൽ ബംഗ്ലാദേശിന്റെ ഏക ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി ബംഗാളിയെ പ്രഖ്യാപിക്കുന്നു.^[11] ബംഗ്ലാദേശിലെ എല്ലാ ന്യായാലയങ്ങളിലും സർക്കാർ അല്ലെങ്കിൽ അർദ്ധ സർക്കാർ കാരാലയങ്ങളിലും സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലും എല്ലാ രേഖകളിലും കത്തിടപാടുകളിലും നിയമങ്ങളിലും ന്യായാലയ നടപടികളിലും മറ്റ് നിയമനടപടികളിലും ബംഗാളി നിർബന്ധമായും ഉപയോഗിക്കണമെന്ന് ബംഗാളി ഭാഷാ നടപ്പാക്കൽ നിയമം, 1987 പ്രഖ്യാപിച്ചു.^[9] ഇത് രാജ്യത്തിന്റെ യഥാർത്ഥ ദേശീയ ഭാഷ കൂടിയാണ്.

ഇന്ത്യയിൽ, 23 ഔദ്യോഗിക ഭാഷകളിൽ ഒന്നാണ് ബംഗാളി.^[42] ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനങ്ങളായ പശ്ചിമ ബംഗാൾ, ത്രിപുര, അസമിലെ ബരാക് താഴ്വര എന്നിവിടങ്ങളിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാണിത്.^[43][44] സെപ്റ്റംബർ 2011 മുതൽ ഇന്ത്യൻ സംസ്ഥാനമായ ഝാർഖണ്ഡിലെ രണ്ടാമത്തെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാണ് ബംഗാളി. പാകിസ്ഥാനിലെ കറാച്ചി നഗരത്തിലെ അംഗീകൃത ദ്വിതീയ ഭാഷ കൂടിയാണിത്.^[45][46][47] കറാച്ചി സർവകലാശാലയിലെ ബംഗാളി വിഭാഗം ബിരുദ, ബിരുദാനന്തര തലങ്ങളിലും ബംഗാളി സാഹിത്യത്തിനുള്ള പതിവായി പഠന പരിപാടികൾ വാഗ്ദാനം ചെയ്യുന്നു.^[48]

ബംഗ്ലാദേശ് (ആമാർ ഷോനാ ബംഗ്ലാ), ഇന്ത്യ (ജനഗണമന) എന്നിവയുടെ ദേശീയ ഗാനങ്ങൾ ബംഗാളിയിൽ എഴുതിയത് ബംഗാളി നോബൽ സമ്മാന ജേതാവ് രബീന്ദ്രനാഥ് ടാഗോറാണ്.^[49] കൂടാതെ, ബങ്കിം ചന്ദ്ര ചാറ്റർജി ബംഗാളിയിൽ എഴുതിയ ദേശഭക്തിഗാനമായ വന്ദേമാതരത്തിന്റെ ആദ്യ രണ്ട് ചരണങ്ങൾ ബ്രിട്ടീഷ് രാജ് കാലഘട്ടത്തിലും പിന്നീട് 1950 ൽ സ്വതന്ത്ര ഇന്ത്യയിലും ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയ ഗാനമായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടു. കൂടാതെ, ശ്രീലങ്കയുടെ ദേശീയ ഗാനം (ശ്രീ ലങ്കാ മാതാ) രബീന്ദ്രനാഥ് ടാഗോർ എഴുതിയ ഒരു ബംഗാളി കവിതയിൽ നിന്ന് പ്രചോദനം ഉൾക്കൊണ്ടതാണെന്ന് പലരും വിശ്വസിക്കുന്നു,^{[50][51][52][53]} അതേസമയം ചിലർ വിശ്വസിക്കുന്നത് ഈ ഗാനം ആദ്യം ബംഗാളിയിൽ എഴുതുകയും പിന്നീട് സിംഹളയിലേക്ക് വിവർത്തനം ചെയ്യുകയും ചെയ്തു എന്നാണ്.^{[54][55][56][57]}

സീറാ ലിയോൺ ആഭ്യന്തരയുദ്ധത്തിൽ അവിടുത്തെ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ദൗത്യത്തിന്റെ കീഴിലുള്ള ബംഗ്ലാദേശ് ഐക്യരാഷ്ട്ര സമാധാനം പാലിക്കൽ സേന നൽകിയ സംഭാവനയ്ക്ക് ശേഷം, അഹ്മദ് തേജാൻ കബ്ബയുടെ സർക്കാർ 2002 ഡിസംബറിൽ ബംഗാളിയെ ഒരു ബഹുമാനസൂചകമായ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയായി പ്രഖ്യാപിച്ചു.^{[58][59][60][61]}2009 -ൽ ബംഗ്ലാദേശിലും പശ്ചിമ ബംഗാളിലും തിരഞ്ഞെടുക്കപ്പെട്ട പ്രതിനിധികൾ ബംഗാളി ഭാഷ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷയാക്കണമെന്ന് ആവശ്യപ്പെട്ടു.^[62]

ഉപഭാഷകൾ

സംസാരിക്കുന്ന ബംഗാളിയിലെ പ്രാദേശിക വ്യതിയാനം ഒരു ഉപഭാഷാതുടർച്ചയാണ്. ഭാഷാ പണ്ഡിതനായ സുനിതി കുമാർ ചാത്തോപാധ്യായ കിഴക്കൻ മഗധ ഭാഷകളുടെ (അസ്സാമീസ്, ഒറിയ എന്നിവയുൾപ്പെടെ) പ്രാദേശിക ഭാഷകളെ നാല് വലിയ കൂട്ടങ്ങളായി തരംതിരിച്ചു - രർഹി, വംഗിയ, കമ്രുപി, വരേന്ദ്രി.^[1][63] എന്നാൽ നിരവധി ഇതര വർഗ്ഗീകരണ വ്യവസ്ഥകളും നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ട്.^[64] തെക്ക്-പടിഞ്ഞാറൻ ഭാഷാതരങ്ങൾ (രർഹി അല്ലെങ്കിൽ നാദിയ ഭാഷ) ആധുനിക ഗുണനിലവാര സംഭാഷണ ബംഗാളിയുടെ അടിസ്ഥാനമാണ്.

പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിലും ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിലും ബംഗാളിന്റെ ക്രമീകൃതമാക്കൽ സമയത്ത്, ബംഗാളിന്റെ സാംസ്കാരിക കേന്ദ്രം ബ്രിട്ടീഷുകാർ സ്ഥാപിച്ച കൊൽക്കത്തയിലായിരുന്നു. ഇന്ന് ബംഗാളിയുടെ സ്വീകാര്യമായ ഗുണനിലവാര രൂപം പടിഞ്ഞാറൻ-മധ്യ ഉപഭാഷയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ്, ഇത് നാദിയ ജില്ലയിൽ സംസാരിക്കപ്പെടുന്നു.^[65] പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ഗുണനിലവാര ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്നവർ പലപ്പോഴും ബംഗ്ലാദേശിലെ ഗുണനിലവാര ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്നവരിൽ നിന്ന് വ്യത്യസ്ത പദങ്ങൾ ഉപയോഗിക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും രണ്ട് വാക്കുകളും തദ്ദേശീയ ബംഗാളി വംശജരാണ്. ഉദാഹരണത്തിന്, ഉപ്പ് എന്ന വാക്ക് പടിഞ്ഞാറിൽ নুন നൂൺ ആണ്, അത് കിഴക്കിൽ লবণ ലോബോൺ നോട് യോജിക്കുന്നു.^[66]

ഭാഷയുടെ ലിഖിതവും സംസാരിക്കുന്നതുമായ രൂപങ്ങൾക്കിടയിൽ ചില പണ്ഡിതന്മാർ ഭാഷാബഹുത്വത നിർദ്ദേശിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും^[34] ബംഗാളി ഭാഷാ ദ്വൈതത പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു. വ്യത്യസ്ത രീതിയിലുള്ള പദാവലികളും വാക്യഘടനയും ഉൾപ്പെടുന്ന രണ്ട് രചനാ ശൈലികൾ ഉയർന്നുവന്നിട്ടുണ്ട്:^[65][67]

1. സാധുഭാഷ (সাধু ভাষা "ഉയർത്തിപ്പിടിച്ച ഭാഷ") എഴുതപ്പെട്ട ഭാഷയായിരുന്നു, ദീർഘമായ ക്രിയാ വ്യതിയാനങ്ങളും പാലിയും സംസ്കൃതത്തിൽ നിന്ന് ഉത്ഭവിച്ച തത്സമ പദസമ്പത്തും കൂടുതലാണ്. ഇന്ത്യയുടെ ദേശീയഗാനമായ ജനഗണമന (രബീന്ദ്രനാഥ് ടാഗോറിന്റെ) പോലുള്ള ഗാനങ്ങൾ ഈ രീതിയിൽ രചിക്കപ്പെട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, ആധുനിക എഴുത്തിൽ അതിന്റെ ഉപയോഗം അസാധാരണമാണ്, ബംഗ്ലാദേശിലെ ചില ഔദ്യോഗിക അടയാളങ്ങൾക്കും രേഖകൾക്കും പ്രത്യേക സാഹിത്യ ഫലങ്ങൾ കൈവരിക്കുന്നതിനും ഇത് പരിമിതപ്പെടുത്തിയിരിക്കുന്നു.
2. ഭാഷാശാസ്ത്രജ്ഞർക്ക് നിലവാരമുള്ള സംഭാഷണ ബംഗാളി എന്ന് അറിയപ്പെടുന്ന ചലിത-ഭാഷ (চলিত ভাষা "പ്രവർത്തിക്കുന്ന ഭാഷ"), എഴുതപ്പെട്ട ബംഗാളി ശൈലിയാണ്, ഇത് സംഭാഷണ ശൈലിയും ചുരുക്കിയ ക്രിയാ രൂപങ്ങളും പ്രദർശിപ്പിക്കുന്നു, ഇതിനൊപ്പം ഇപ്പോൾ എഴുതപ്പെട്ട ബംഗാളിയുടെ നിലവാരമാണ്. പത്തൊൻപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ ഈ രൂപം പ്രചാരത്തിലായി, പിയറി ചന്ദ് മിത്ര (അലലർ ഘരർ ദുലാൽ, 1857),^[68] പ്രമതാ ചൗധരി (സാബുജ്പത്ര, 1914) എന്നിവരുടെ രചനകളും രവീന്ദ്രനാഥ ടാഗോറിന്റെ പിന്നീടുള്ള രചനകളും ഇതിനെ പ്രൊത്സാഹിപ്പിച്ചു. പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ നാദിയ ജില്ലയിലെ ശാന്തിപൂർ മേഖലയിൽ സംസാരിക്കുന്ന ഭാഷയുടെ മാതൃകയിലാണ് ഇത് നിർമ്മിച്ചിരിക്കുന്നത്. ബംഗാളിയുടെ ഈ രൂപത്തെ "നാദിയ നിലവാരം", "നാദിയ ഭാഷ", "തെക്കുപടിഞ്ഞാറൻ/പടിഞ്ഞാറ്-മധ്യ ഭാഷ" അല്ലെങ്കിൽ "ശാന്തിപുരി ബംഗ്ലാ" എന്ന് വിളിക്കാറുണ്ട്.^[64]

ബംഗാളിയിൽ 100,000 വേറിട്ട വാക്കുകളുണ്ട്, അതിൽ 50,000 തദ്ഭവങ്ങളായി കണക്കാക്കപ്പെടുന്നു, 21,100 തത്സമകളാണ്, ബാക്കി വായ്പകൾ ഓസ്ട്രോ-ഏഷ്യാറ്റിക്, മറ്റ് വിദേശ ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ളതാണ്.

എന്നിരുന്നാലും, ഈ കണക്കുകൾ വളരെ അപൂർവ്വമായി ഉപയോഗിക്കുന്ന പുരാതന അല്ലെങ്കിൽ ഉയർന്ന സാങ്കേതിക പദങ്ങളുടെ വലിയ അനുപാതം കണക്കിലെടുക്കുന്നില്ല. കൂടാതെ, വിവിധ ഉപഭാഷകൾ, പ്രത്യേകിച്ച് ബംഗ്ലാദേശിലെ വിവിധ പ്രദേശങ്ങളിലും പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ മുസ്ലീം ഭൂരിപക്ഷ പ്രദേശങ്ങളിലും കൂടുതൽ പേർഷ്യൻ, അറബി പദാവലി ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഹിന്ദുക്കളാകട്ടെ, മുസ്ലീങ്ങളെക്കാൾ കൂടുതൽ സംസ്കൃത പദാവലി ഉപയോഗിക്കുന്നു. ഹിന്ദു ഭൂരിപക്ഷ സംസ്ഥാനമായ പശ്ചിമ ബംഗാളിലും ബംഗ്ലാദേശിലെ ഖുൽനയുടെ ചില ഭാഗങ്ങളിലും സംസാരിക്കുന്ന നാദിയ ഭാഷയെ അടിസ്ഥാനമാക്കിയുള്ളതാണ് നിലവാരമായ ബംഗാളി. ബംഗ്ലാദേശിലെ 90% ബംഗാളികളും (ഏകദേശം 14.8 കോടി) പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ 27% ബംഗാളികളും അസമിൽ 10% (ഏകദേശം 3.6 കോടി) മുസ്ലീങ്ങളാണ്. ബംഗ്ലാദേശി മുസ്ലീങ്ങളും ചില ഇന്ത്യൻ ബംഗാളി മുസ്ലീങ്ങളും കൂടുതൽ സംസ്കൃതത്തെ സ്വാധീനിച്ച നിലവാരമായ നാദിയ ഉപഭാഷയ്ക്ക് പകരം ബംഗാളിയുടെ കൂടുതൽ പേർഷ്യൻ-അറബി പതിപ്പ് സംസാരിക്കുന്നു. എന്നിരുന്നാലും, പശ്ചിമ ബംഗാളിലെ ഭൂരിഭാഗം ഇന്ത്യൻ ബംഗാളികളും മതഭേദമില്ലാതെ രർഹി ഭാഷയിലാണ് സംസാരിക്കുന്നത്. ആധുനിക സാഹിത്യ കൃതികളിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ഉൽപാദനപരമായ പദാവലി, വാസ്തവത്തിൽ, തദ്ഭവങ്ങളിൽ കൂടുതലും (67%) ആണ്, അതേസമയം തത്സമത്തിൽ ആകെ 25% മാത്രമേ ഉൾപ്പെടുന്നുള്ളൂ.^[69][70] ആധുനിക ബംഗാളി സാഹിത്യത്തിൽ ഉപയോഗിക്കുന്ന ബാക്കി പദങ്ങളുടെ 8% ഇന്ത്യൻ ഇതര ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ള വായ്പകളാണ്.

സുനിതി കുമാർ ചാറ്റർജിയുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ, ഇരുപതാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽനിന്നുള്ള നിഘണ്ടുക്കൾ ബംഗാളി പദാവലിയുടെ 50% തദ്ദേശീയമായ വാക്കുകളാണ് (അതായത്, സ്വാഭാവികമായി പരിഷ്കരിച്ച പ്രാകൃത പദങ്ങൾ, ആര്യൻ പദങ്ങളുടെ കേടായ രൂപങ്ങൾ, ഇന്തോ-യൂറോപ്യൻ ഇതര ഭാഷകൾ). ബംഗാളി വാക്കുകളിൽ 45 ശതമാനവും പരിഷ്കരിക്കപ്പെടാത്ത സംസ്കൃതമാണ്, ബാക്കി വാക്കുകൾ വിദേശ ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ളതാണ്.^[71] അവസാന വിഭാഗത്തിലെ പ്രധാന ഭാഷ പേർഷ്യൻ ആയിരുന്നു, അത് ചില വ്യാകരണ രൂപങ്ങളുടെ ഉറവിടം കൂടിയായിരുന്നു. സമീപകാല പഠനങ്ങൾ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് പ്രാദേശികവും വിദേശവുമായ പദങ്ങളുടെ ഉപയോഗം വർദ്ധിച്ചുവരികയാണ്, ഇത് പ്രധാനമായും സംഭവിക്കുന്നത് ബംഗാളി സംസാരിക്കുന്നവരുടെ സംഭാഷണ ശൈലിക്ക് മുൻഗണന നൽകുന്നതിനാലാണ്.^[71] യൂറോപ്യന്മാർ, തുർക്കിക് ആളുകൾ, പേർഷ്യക്കാർ എന്നിവരുമായുള്ള നൂറ്റാണ്ടുകളുടെ സമ്പർക്കം കാരണം, ബംഗാളി വിദേശ ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ള നിരവധി വാക്കുകൾ ആഗിരണം ചെയ്തു, ഇത് പലപ്പോഴും ഈ വായ്പകളെ അടിസ്ഥാന പദാവലിയിൽ പൂർണ്ണമായും സംയോജിപ്പിച്ചു.

വിദേശ ഭാഷകളിൽ നിന്നുള്ള ഏറ്റവും സാധാരണമായ വായ്പകൾ മൂന്ന് വ്യത്യസ്ത തരത്തിലുള്ള സമ്പർക്കങ്ങളിൽ നിന്നാണ്. ഒന്നാമതായി, നിരവധി തദ്ദേശീയ ഓസ്‌ട്രോ-ഏഷ്യാറ്റിക് ഭാഷകളുമായി അവരുമായുള്ള അടുത്ത സമ്പർക്കം കാരണം നിരവധി വാക്കുകൾ കടമെടുത്തു.^{[72][73][74][75]} രണ്ടാമതായി, മുഗൾ അധിനിവേശത്തിനു ശേഷം, മുഗൾ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ പേർഷ്യൻ രാജകീയ ഭാഷയായിരുന്നതിനാൽ, നിരവധി ചഗതായ്, അറബിക്, പേർഷ്യൻ പദങ്ങൾ നിഘണ്ടുവിൽ ലയിച്ചു.^[36] പിന്നീട്, കിഴക്കൻ ഏഷ്യൻ സഞ്ചാരികളും ഈയിടെ യൂറോപ്യൻ സാമ്രാജ്യത്വവും അധിനിവേശ കാലഘട്ടത്തിൽ പോർച്ചുഗീസ്, ഫ്രഞ്ച്, ഡച്ച്, ഇംഗ്ലീഷ് എന്നിവയിൽ നിന്ന് വാക്കുകൾ കൊണ്ടുവന്നു.

അന്താരാഷ്ട്ര മനുഷ്യാവകാശ പ്രഖ്യാപനത്തിന്റെ ലേഖനം 1 -ന്റെ ബംഗാളിയിലെ ഒരു ഉദാഹരണ വാചകമാണ് താഴെ കൊടുത്തിരിക്കുന്നത്:

সমস্ত মানুষ স্বাধীনভাবে সমান মর্যাদা এবং অধিকার নিয়ে জন্মগ্রহণ করে। তাঁদের বিবেক এবং বুদ্ধি আছে; সুতরাং সকলেরই একে অপরের প্রতি ভ্রাতৃত্বসুলভ মনোভাব নিয়ে আচরণ করা উচিত।

മനുഷ്യരെല്ലാവരും തുല്യാവകാശങ്ങളോടും അന്തസ്സോടും സ്വാതന്ത്ര്യത്തോടുംകൂടി ജനിച്ചിട്ടുള്ളവരാണ്‌. അന്യോന്യം ഭ്രാതൃഭാവത്തോടെ പെരുമാറുവാനാണ്‌ മനുഷ്യന്നു വിവേകബുദ്ധിയും മനസാക്ഷിയും സിദ്ധമായിരിക്കുന്നത്‌.

വിക്കിപീഡിയ സ്വതന്ത്ര സർവ്വവിജ്ഞാനകോശത്തിന്റെ ബംഗാളി ഭാഷ പതിപ്പ്

Bengali എന്ന വാക്കിനർത്ഥം മലയാളം വിക്കി നിഘണ്ടുവിൽ കാണുക

വിക്കിവൊയേജിൽ നിന്നുള്ള ബംഗാളി ഭാഷ യാത്രാ സഹായി

• Biswas, Sailendra. Samsada Bangala abhidhana. 7th ed. Calcutta, Sahitya Samsad, 2004. Requires unicode enabled browser.
• Biswas, Sailendra. Samsad Bengali-English dictionary. 3rd ed. Calcutta, Sahitya Samsad, 2000. Requires unicode enabled browser.
• Free Bengali Unicode Solutions.
• The South Asian Literary Recordings Project, The Library of Congress. Bengali Authors.
• Bengali computing resources at TDIL
• Bangla Language and Literary Society Archived 2014-03-02 at the Wayback Machine.
• All Bangla Newspaper link Archived 2013-04-24 at the Wayback Machine.
• Bengali - English Online Dictionary at Hablaa

ഭാഷകളുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക.

ഭാരതത്തിലെ ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ ക സ തി

ഫെഡറൽതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ

ഇംഗ്ലീഷ് • ഹിന്ദി

സംസ്ഥാനതല ഔദ്യോഗിക ഭാഷകൾ

ആസ്സാമീസ് • ബംഗാളി • ബോഡോ • ദോഗ്രി •ഗോണ്ടി • ഗുജറാത്തി• ഹിന്ദി • കന്നഡ • കശ്മീരി • കൊങ്കണി • മലയാളം • മൈഥിലി • മണിപ്പൂരി • മറാഠി• നേപ്പാളി • ഒറിയ • പഞ്ചാബി • സംസ്കൃതം • സന്താലി • സിന്ധി • തമിഴ് • തെലുങ്ക് • ഉർദു •