သေဒဏ်

ရာဇဝတ်သားများနှင့် နိုင်ငံရေးပြိုင်ဖက်များကို သတ်ပစ်ခြင်းကို လူမှုအဖွဲ့အစည်း အတော်များများတွင် ကျင့်သုံးခဲ့ကြပြီး ရာဇဝတ်မှု အတွက် အပြစ်ပေးရန်နှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ ဆန့်ကျင်မှုများကို ဖိနှိပ်ရန် ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖြစ်သည်။ သေဒဏ်ပေးခြင်း ကျင့်သုံးသော နိုင်ငံ အတော်များများတွင် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို လူသတ်မှု၊ သူလျှိုမှု၊ နိုင်ငံတော် သစ္စာဖောက်မှု များ နှင့် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တရားစီရင်မှုများတွင်သာ အသုံးပြုလေ့ ရှိသည်။ အချို့သော နိုင်ငံများတွင် မုဒိမ်းမှု၊ မယားခိုးမှု၊ မိသားစုဝင် အချင်းချင်း လိင်ဆက်ဆံမှု၊ သဘာဝနှင့် ဆန့်ကျင်၍ လိင်ဆက်ဆံမှု အစရှိသော လိင်ပိုင်းဆိုင်ရာ ရာဇဝတ်မှုများ အတွက် သေဒဏ်ပေးခြင်း ပြုလေ့ ရှိသည်။ အစ္စလာမ်နိုင်ငံများတွင် နိုင်ငံတော်ဘာသာကို တရားဝင်ကြေညာ စွန့်ပယ်ခြင်း အတွက် သေဒဏ်ပေးလေ့ ရှိသည်။ သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ကျင့်သုံးသော နိုင်ငံ အတော်များများတွင် မူးယစ်ဆေးဝါး မှောင်ခိုကုန်သွယ်ခြင်းသည်လည်း သေဒဏ်ပေးရလောက်အောင် ကြီးကျယ်သော ပြစ်မှု ဖြစ်သည်။ တရုတ်နိုင်ငံတွင် လူကုန်ကူးခြင်း နှင့် နိုင်ငံရေးဆိုင်ရာ အကြီးအကျယ် ခြစားခြင်းတို့ကိုလည်း သေဒဏ် အပြစ်ပေးလေ့ ရှိသည်။ နိုင်ငံတကာရှိ စစ်တပ်များတွင် သူရဲဘောကြောင်ခြင်း၊ တပ်ပြေးခြင်း၊ အမိန့်မနာခံခြင်း နှင့် တပ်တွင်း သူပုန်ထခြင်း ပြစ်မှုများတွင် စစ်ဘက်ဆိုင်ရာ တရားရုံးများမှ သေဒဏ်ချမှတ်လေ့ ရှိခဲ့ကြဖူးသည်။^[၁၂]

တရားဝင် သေဒဏ်ပေးခြင်းသည် သမိုင်းတင်သည့် ခေတ်ဦး အစကပင် ရှိခဲ့သည်။ သမိုင်းမှတ်တမ်းများအရ ရှေ့ဦး မျိုးနွယ်စု အဖွဲ့အစည်းအမျိုးမျိုးသည် သေဒဏ်ပေးခြင်းကို ၎င်းတို့၏ တရားစီရင်ရေး စနစ်၏ တစိတ်တစ်ပိုင်း အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့ကြသည်။ ထိုလူမှု အဖွဲ့အစည်းများတွင် အပြစ်ကျူးလွန်ခြင်း အတွက် ပေးတတ်သော အပြစ်ဒဏ်များမှာ အပြစ်ကျူးလွန်သူမှ လျော်ကြေးပေးစေခြင်း၊ နာကျင်စေအောင် အပြစ်ပေးခြင်း၊ ဝိုင်းကြဉ်ထားခြင်း၊ နယ်နှင်ဒဏ်ပေးခြင်းနှင့် သေဒဏ်ပေးခြင်းတို့ ဖြစ်ကြသည်။ လျော်ကြေးပေးခြင်းနှင့် ဝိုင်းကြဉ်ထားခြင်းတို့သည် များသောအားဖြင့် လုံလောက်သော ပြစ်ဒဏ်ပေးမှုများ ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ အနီးပတ်ဝန်းကျင်တွင် နေထိုင်သော မျိုးနွယ်စုများမှ ကျူးလွန်သော ပြစ်မှု အတွက်မူ တရားဝင် ဝန်ချတောင်းပန်ခြင်း၊ လျော်ကြေးပေးခြင်း နှင့် တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်း တို့ဖြင့် ဖြေရှင်းလေ့ ရှိကြသည်။

ပုံမှန်အားဖြင့် မိသားစု အချင်းချင်း သို့ မျိုးနွယ်စု အချင်းချင်း ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းရာ အဆင်မပြေသော အခါတွင် သို့မဟုတ် ညှိနှိုင်းဖြေရှင်းနိုင်မည့် စနစ်တစ်ခု မရှိသည့် အခါတွင် အချင်းချင်း တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပွားတော့သည်။ ထိုသို့သော ဖြေရှင်းမှုမှာ နိုင်ငံ သို့မဟုတ် ဘာသာရေး အပေါ်တွင် အခြေခံသော တရားစီရင်ရေး စနစ် မရှိသေးခင် အခါက အသုံးပြုကြသော နည်းလမ်းဖြစ်သည်။ ရာဇဝတ်မှု၊ မြေပိုင်ဆိုင်မှု အငြင်းပွားခြင်းများမှ အစပြု၍ တိုက်ခိုက်သတ်ဖြတ်ခြင်းများ ဖြစ်ပွားလေ့ ရှိကြသည်။ လက်တွေ့တွင် လက်စားချေ ဖြေရှင်းရန် တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲနှင့် အခြားသူအား အောင်နိုင်ရန် တိုက်ခိုက်သော စစ်ပွဲများကို ခွဲခြားရန် ခက်ခဲသည်။