Serie A
De Serie A (voluit Lega Calcio Serie A TIM) is de hoogste afdeling in het Italiaanse betaald voetbal. Tot op heden wist 28 keer een club uit de Serie A de finale van de UEFA Champions League (de hoogste trofee binnen het Europese internationale clubvoetbal) te bereiken, waarin er twaalfmaal werd gewonnen. Anno 2022 staat de competitie gerangschikt op de derde plaats van de UEFA-ranglijst voor Europese competities, gebaseerd op de prestaties van Italiaanse clubs in de UEFA Champions League, UEFA Europa League en UEFA Europa Conference League.[1] In 2021 werd de competitie door de IFFHS uitgeroepen tot nummer drie van sterkste nationale competities ter wereld en de tweede sterkste van Europa.[2]
| Serie A | ||||
|---|---|---|---|---|
 | ||||
| Land |  Italië | |||
| Bond | FIGC | |||
| Opgericht | 6 oktober 1929 | |||
| Systeem | Competitie | |||
| Degradatie naar | Serie B | |||
| Internationale kwalificatie | UEFA Champions League UEFA Europa League UEFA Europa Conference League | |||
| Aantal teams | 20 | |||
| Huidige kampioen | Internazionale (2023/24) | |||
| Recordkampioen | Juventus (36) | |||
| Website | Legaseriea.it | |||
| Huidig seizoen | Serie A 2023/24 | |||
| Laatst bijgewerkt op: 22-4-2024 | ||||
| ||||
Overzicht van clubs in het seizoen 2023/24
| Club | Stadion | Eindklassering 2022/23 |
|---|---|---|
| Atalanta Bergamo | Stadio Atleti Azzurri d'Italia | 5e plaats |
| Bologna FC | Stadio Renato Dall'Ara | 9e plaats |
| Cagliari Calcio | Sardegna Arena | 5e plaats (Serie B) |
| Empoli FC | Stadio Carlo Castellani | 14 plaats |
| ACF Fiorentina | Stadio Artemio Franchi | 8e plaats |
| Frosinone Calcio | Stadio Benito Stirpe | 1e plaats (Serie B) |
| Genoa CFC | Stadio Luigi Ferraris | 2e plaats (Serie B) |
| Hellas Verona | Stadio Marc'Antonio Bentegodi | 17e plaats |
| Internazionale | Stadio Giuseppe Meazza | 3e plaats |
| Juventus FC | Juventus Stadium | 7e plaats |
| SS Lazio | Stadio Olimpico | 2e plaats |
| US Lecce | Stadio Via del Mare | 16e plaats |
| AC Milan | San Siro | 4e plaats |
| AC Monza | Brianteo | 11e plaats |
| SSC Napoli | Stadio Diego Armando Maradona | 1e plaats |
| AS Roma | Stadio Olimpico | 6e plaats |
| US Salernitana | Stadio Arechi | 15e plaats |
| US Sassuolo | Mapei Stadium | 13e plaats |
| Torino FC | Stadio Olimpico Grande Torino | 10e plaats |
| Udinese | Stadio Friuli | 12e plaats |
De trofee
De winnaar krijgt het recht om het volgende seizoen met de scudetto (schildje), met de Italiaanse vlag, op het shirt te spelen. Enkele clubs hebben het gebruik aangenomen om per tiental kampioenschappen een gouden ster aan hun logo toe te voegen. Zodoende hebben AC Milan en Internazionale allebei 1 ster voor 19 scudetti en Juventus 3 sterren voor 34 schildjes.
Geschiedenis
De Serie A bestaat sinds het seizoen 1929-1930. Dit was het eerste seizoen met een enkele nationale professionele hoofdcompetitie. Hiervoor was er de Prima Categoria, die met regionale groepen en eindrondes werkte. Alleen in de seizoenen 1943/44 en 1944/45 werd de competitie vanwege de oorlog stilgelegd en werd er verder gevoetbald in regionale competities.In seizoen 1948/49 werd de scudetto toegekend aan Torino FC na een vliegtuigramp vlak voor het eind van de competitie, waarbij het gehele team van Torino omkwam.Er spelen 20 teams in de Serie A, die een complete competitie spelen. Aan het eind van het seizoen degraderen de drie laagst geklasseerde teams. De degradanten worden vervangen door de nummers 1, 2 en de winnaar van de play-offs van de Serie B.
Heel opvallend is ook de geografische verdeling van clubs in de Serie A. Tot voor kort speelden er bijna geen clubs uit de Mezzogiorno (ongeveer de zuidelijke helft van het land) in de Serie A.
Met enige regelmaat worden teams failliet verklaard, omdat ze financiën niet op orde hebben. De heropgerichte club, die dan onder de oude naam verdergaat, moest het volgende seizoen vanaf de hoogste amateursdivisie (Serie D) beginnen. Sinds het seizoen 2005/06 is er een nieuwe wet geïntroduceerd ("Lodo Petrucci") waardoor clubs met een belangrijke geschiedenis die in de laatste vijf jaar niet van deze regel gebruikgemaakt hebben, de mogelijkheid krijgen om vanaf de eerste lagere divisie (Serie B) te spelen. Voor aanvang van het seizoen 2005/06 werden de net gepromoveerde clubs Torino FC en Perugia Calcio niet tot de Serie A toegelaten vanwege de hierboven besproken financiële problemen.
In 2006 raakte de Serie A in het grootste schandaal uit haar geschiedenis. Duidelijk werd dat er een heel systeem bestond, waarin het aanstellen van scheidsrechters werd gemanipuleerd door verschillende hoofden van clubs. Spil in dit verband was de Turijnse voetbalclub Juventus, die door dit schandaal de titels gewonnen in 2005 en 2006 heeft verloren. (Lees verder).
Overzicht seizoenen
.svg){kind=small}
De schuingedrukte titels van 2005 en 2006 waren eerst voor Juventus, maar deze zijn afgepakt door het omkoopschandaal. De titel van 2006 ging naar Internazionale, de titel van 2005 werd niet opnieuw toegekend.
Landskampioenen
| Club | Stad | Titels | Seizoenen (1898-2022) |
|---|---|---|---|
 Juventus |  Turijn | 36 | 1905, 1926, 1931, 1932, 1933, 1934, 1935, 1950, 1952, 1958, 1960, 1961, 1967, 1972, 1973, 1975, 1977, 1978, 1981, 1982, 1984, 1986, 1995, 1997, 1998, 2002, 2003, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016, 2017, 2018, 2019, 2020 |
 Internazionale |  Milaan | 20 | 1910, 1920, 1930, 1938, 1940, 1953, 1954, 1963, 1965, 1966, 1971, 1980, 1989, 2006, 2007, 2008, 2009, 2010, 2021, 2024 |
_e_Rosso_e_Nero_(Strisce).png){kind=small} AC Milan | Milaan | 19 | 1901, 1907, 1908, 1951, 1955, 1957, 1959, 1962, 1968, 1979, 1988, 1992, 1993, 1994, 1996, 1999, 2004, 2011, 2022 |
 Genoa CFC |  Genua | 9 | 1898, 1899, 1900, 1902, 1903, 1904, 1915, 1923, 1924 |
 Torino | Turijn | 7 | 1928, 1943, 1946, 1947, 1948, 1949, 1976 |
_con_croce_Rosso_e_Giallo.png){kind=small} Bologna |  Bologna | 7 | 1925, 1929, 1936, 1937, 1939, 1941, 1964 |
 Pro Vercelli |  Vercelli | 7 | 1908, 1909, 1911, 1912, 1913, 1921, 1922 |
 Napoli |  Napels | 3 | 1987, 1990, 2023 |
 AS Roma |  Rome | 3 | 1942, 1983, 2001 |
 Fiorentina |  Florence | 2 | 1956, 1969 |
 Lazio | Rome | 2 | 1974, 2000 |
.png){kind=small} Hellas Verona |  Verona | 1 | 1985 |
 Cagliari |  Cagliari | 1 | 1970 |
_con_scudo_Bianco_e_Rosso.png){kind=small} Sampdoria | Genua | 1 | 1991 |
 Casale |  Casale Monferrato | 1 | 1915 |
 US Novese |  Novi Ligure | 1 | 1922 |
Opmerking: Campionato Alta Italia 1944 niet inbegrepen; dit oorlogskampioenschap, dat door Spezia Calcio gewonnen is, werd pas in 2002 officieel erkend.
Eeuwige ranglijst
Clubs in het vet speelden in het seizoen 2023/24 in de Serie A.
| Club | /90 | Periode (1929-2024) |
|---|---|---|
| Internazionale | 92 | 1929-.... |
| Juventus | 91 | 1929-2006, 2007-.... |
| AS Roma | 91 | 1929-1951, 1952-.... |
| AC Milan | 90 | 1929-1980, 1981-1982, 1983-.... |
| Fiorentina | 86 | 1931-1938, 1939-1993, 1994-2002, 2004-.... |
| SS Lazio | 81 | 1929-1961, 1963-1967, 1969-1971, 1972-1980, 1983-1985, 1988-.... |
| Torino | 80[3] | 1929-1959, 1960-1989, 1990-1996, 1999-2000, 2001-2003, 2006-2009, 2012-.... |
| Napoli | 78 | 1929-1942, 1946-1948, 1950-1961, 1962-1963, 1965-1998, 2000-2001, 2007-.... |
| Bologna | 77 | 1929-1982, 1988-1991, 1996-2005, 2008-2014, 2015-.... |
| Sampdoria | 66[4] | 1946-1966, 1967-1977, 1982-1999, 2003-2011, 2012-2023 |
.svg){kind=small} Atalanta Bergamo | 63 | 1937-1938, 1940-1958, 1959-1969, 1971-1973, 1977-1979, 1984-1987, 1988-1994, 1995-1998, 2000-2003, 2004-2005, 2006-2010, 2011-.... |
| Genoa CFC | 56 | 1929-1934, 1935-1951, 1953-1960, 1962-1965, 1973-1974, 1976-1978, 1981-1984, 1989-1995, 2007-2022, 2023-.... |
 Udinese | 51 | 1950-1955, 1956-1962, 1979-1987, 1989-1990, 1992-1994, 1995-.... |
| Cagliari | 43 | 1964-1976, 1979-1983, 1990-1997, 1998-2000, 2004-2015, 2016-2022, 2023-.... |
| Hellas Verona | 33 | 1957-1958, 1968-1974, 1975-1979, 1982-1990, 1991-1992, 1996-1997, 1999-2002, 2013-2016, 2017-2018, 2019-.... |
 Vicenza | 30 | 1942-1948, 1955-1975, 1977-1979, 1995-1999, 2000-2001 |
 Bari | 30 | 1931-1933, 1935-1941, 1942-1950, 1958-1961, 1963-1964, 1969-1970, 1985-1986, 1989-1992, 1994-1996, 1997-2001, 2009-2011 |
 Palermo | 29 | 1932-1936, 1948-1954, 1956-1957, 1959-1960, 1961-1963, 1968-1970, 1972-1973, 2004-2013, 2014-2017 |
_e_Blu_e_Giallo_(Strisce).png){kind=small} Parma | 27 | 1990-2008, 2009-2015, 2018-2021 |
 Triestina | 26 | 1929-1957, 1958-1959 |
 Brescia | 23 | 1929-1932, 1933-1936, 1946-1947, 1965-1968, 1969-1970, 1980-1981, 1986-1987, 1992-1993, 1994-1995, 1997-1998, 2000-2005, 2010-2011, 2019-2020 |
 Spal Ferrara | 19 | 1951-1964, 1965-1968, 2017-2020 |
 Livorno | 18 | 1929-1931, 1933-1935, 1937-1939, 1940-1949, 2004-2008, 2009-2010, 2013-2014 |
 Lecce | 18 | 1985-1986, 1988-1991, 1993-1994, 1997-1998, 1999-2002, 2003-2006, 2008-2009, 2010-2012, 2019-2020, 2022-.... |
 Chievo Verona | 17 | 2001-2007, 2008-2019 |
.png){kind=small} Catania | 17 | 1954-1955, 1960-1966, 1970-1971, 1983-1984, 2006-2014 |
 Ascoli | 16 | 1974-1976, 1978-1985, 1986-1990, 1991-1992, 2005-2007 |
_e_Rosso.png){kind=small} Padova | 16 | 1929-1930, 1932-1934, 1935-1937, 1948-1952, 1955-1962, 1994-1996 |
 Empoli | 16 | 1986-1988, 1997-1999, 2002-2004, 2005-2008, 2014-2017, 2018-2019, 2021-.... |
 Venezia | 13 | 1939-1947, 1949-1950, 1961-1963, 1966-1967, 1998-2000, 2001-2002, 2021-2022 |
| Cesena | 13 | 1973-1977, 1981-1983, 1987-1991, 2010-2012, 2014-2015 |
 Novara | 13 | 1936-1937, 1938-1941, 1948-1956, 2011-2012 |
 Modena | 13 | 1929-1932, 1938-1940, 1941-1942, 1946-1949, 1962-1964, 2002-2004 |
 Alessandria | 13 | 1929-1937, 1946-1948, 1957-1960 |
 Perugia | 13 | 1975-1981, 1996-1997, 1998-2004 |
 Como | 13 | 1949-1953, 1975-1976, 1980-1982, 1984-1989, 2002-2003 |
.png){kind=small} Pro Patria Calcio | 12 | 1929-1933, 1947-1953, 1954-1956 |
.png){kind=small} Sassuolo | 11 | 2013-.... |
 Foggia | 11 | 1964-1967, 1970-1971, 1973-1974, 1976-1978, 1991-1995 |
 Avellino | 10 | 1978-1988 |
 Reggina | 9 | 1999-2001, 2002-2009 |
.svg){kind=small} Siena | 9 | 2003-2010, 2011-2013 |
 Piacenza | 8 | 1993-1994, 1995-2000, 2001-2003 |
_e_Nero_e_Rosso_(Strisce).png){kind=small} Lucchese | 8 | 1936-1939, 1947-1952 |
.png){kind=small} Cremonese | 8 | 1929-1930, 1984-1985, 1989-1990, 1991-1992, 1993-1996, 2022-2023 |
 Catanzaro | 7 | 1971-1972, 1976-1977, 1978-1983 |
 Mantova | 7 | 1961-1965, 1966-1968, 1971-1972 |
 Pisa | 7 | 1968-1969, 1982-1984, 1985-1986, 1987-1989, 1990-1991 |
 Varese | 7[5] | 1964-1966, 1967-1969, 1970-1972, 1974-1975 |
.png){kind=small} Pescara | 7 | 1977-1978, 1979-1980, 1987-1989, 1992-1993, 2012-2013, 2016-2017 |
| Pro Vercelli | 6 | 1929-1935 |
 Salernitana | 5[6] | 1947-1948, 1998-1999, 2021-.... |
 Messina | 5 | 1963-1965, 2004-2007 |
| AC Liguria | 5 | 1937-1939, 1940-1943 |
| Casale | 4 | 1930-1934 |
 Frosinone | 3 | 2015-2016, 2018-2019, 2023-.... |
 Crotone | 3 | 2016-2018, 2020-2021 |
| Sampierdarenese | 3 | 1934-1937 |
| Reggiana | 3 | 1993-1995, 1996-1997 |
.png){kind=small} Lecco | 3 | 1960-1962, 1966-1967 |
 Legnano | 3 | 1930-1931, 1951-1952, 1953-1954 |
.svg){kind=small} Spezia | 3 | 2020-2023 |
 AC Monza | 2 | 2022-.... |
 Benevento | 2 | 2017-2018, 2020-2021 |
.png){kind=small} Ternana | 2 | 1972-1973, 1974-1975 |
| Ancona | 2 | 1992-1993, 2003-2004 |
 Carpi | 1 | 2015-2016 |
 Treviso | 1 | 2005-2006 |
 Pistoiese | 1 | 1980-1981 |
Eeuwige ranglijst Prima Categoria (1898-1929)
| Club | /28 |
|---|---|
| Enotria Goliardo | 3 |
| Circolo Sportivo Saronnese | 3 |
| FBC Varese | 3 |
| Carpi FC | 3 |
| Pro Napoli | 3 |
| Pro Patria | 3 |
| Parma FC | 3 |
| US Rivalorese | 3 |
| US Novese | 3 |
| AC Napoli | 3 |
| US Cavese | 3 |
| Internazionale Torino | 2 |
| SEF Mediolanum | 2 |
| Audace Torino | 2 |
| Volontari Venezia | 2 |
| Pro Liguria | 2 |
| A.M.C. Milanese | 2 |
| Amatori Torino | 2 |
| Piacenza Calcio | 2 |
| Viareggio Calcio | 2 |
| La Dominante | 2 |
| Speranza Savona | 2 |
| Esperia FC | 2 |
| Tivoli | 2 |
| Libertas Palermo | 2 |
| FBC Derthona | 2 |
| Foggia Calcio | 2 |
| Nazionale Emilia FC | 2 |
| Giovanni Gerbi Pisa | 2 |
| Sestrese | 2 |
| FBC Casteggio | 2 |
| Monza Calcio | 2 |
| AC Stelvio | 2 |
| Bentegodi Verona | 2 |
| FBC Treviso | 2 |
| Calcio Schio | 2 |
| Lambro Milaan | 1 |
| Audax Modena | 1 |
| US Alessandrina | 1 |
| Grifone GC Genua | 1 |
| GS Bolognese | 1 |
| Pro Caserta | 1 |
| Tebro Roma | 1 |
| Italia Firenze | 1 |
| Acqui | 1 |
| Veloces Biella | 1 |
| Carignano | 1 |
| GC Legnanesi | 1 |
| Pro Sesto | 1 |
| Club Sport Dolo | 1 |
| Vittoria Roma | 1 |
| Audacia Napoli | 1 |
| Giovani Calciatori Genova | 1 |
| Giovani Calciatori Cappuccini | 1 |
| AC Legnago | 1 |
| US Mantovana | 1 |
| Pro Livorno | 1 |
| Umberto I Messina | 1 |
| Libertas Messina | 1 |
| Vigor Trapani | 1 |
| AC Maceratese | 1 |
| Helvia Recina | 1 |
| Macerata FC | 1 |
| Virtus Macerata | 1 |
| Robur Macerata | 1 |
| Vigor Senigallia | 1 |
| Folgore Ancona | 1 |
| Veloce Taranto | 1 |
| US Triestina | 1 |
| US Bari | 1 |
| FBC Bari | 1 |
| US Fiumana | 1 |
| AC Fiorentina | 1 |
| US Alba Audace Roma | 1 |
| Fortitudo Pro Roma | 1 |
| Sporting Club Lecce | 1 |
| Enotria Taranto | 1 |
| US Tarantina | 1 |
All time-topscorers top-25
Onderstaande lijst is voor het laatst bijgewerkt op 12 augustus 2023.
| # | Nat. | Naam | Jaren | Goals | Duels |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | | Silvio Piola | 1929–1954 | 274 | 537 |
| 2 | | Francesco Totti | 1992–2017 | 250 | 618 |
| 3 |  | Gunnar Nordahl | 1948–1958 | 225 | 291 |
| 4 | | Giuseppe Meazza | 1929–1947 | 216 | 367 |
| 4 |  | José Altafini | 1958–1976 | 216 | 456 |
| 6 | | Antonio Di Natale | 2002–2016 | 209 | 445 |
| 7 | | Roberto Baggio | 1985–2004 | 205 | 452 |
| 8 | | Ciro Immobile | 2008–.... | 194 | 322 |
| 9 | | Kurt Hamrin | 1956–1971 | 190 | 400 |
| 10 | | Giuseppe Signori | 1991–2004 | 188 | 344 |
| 11 | | Alessandro Del Piero | 1993–2014 | 188 | 478 |
| 12 | | Alberto Gilardino | 1999–2017 | 188 | 514 |
| 13 |  | Gabriel Batistuta | 1991–2003 | 183 | 318 |
| 14 | | Fabio Quagliarella | 1999–.... | 182 | 556 |
| 15 | | Giampiero Boniperti | 1946–1961 | 178 | 443 |
| 16 | | Amedeo Amadei | 1936–1956 | 174 | 423 |
| 17 | | Giuseppe Savoldi | 1965–1982 | 168 | 402 |
| 18 | | Guglielmo Gabetto | 1934–1949 | 164 | 323 |
| 19 | | Roberto Boninsegna | 1965–1979 | 162 | 363 |
| 20 | | Luca Toni | 2004–2016 | 157 | 344 |
| 21 | | Luigi Riva | 1964–1976 | 156 | 289 |
| 21 | | Filippo Inzaghi | 1995–2012 | 156 | 370 |
| 23 | | Roberto Mancini | 1981–2000 | 156 | 541 |
| 24 | | Zlatan Ibrahimovic | 2004–2022 | 156 | 283 |
| 24 | | Luís Vinício | 1955–1968 | 155 | 348 |
Dik gedrukt: nog actief in Serie A.
Scheidsrechters
Bijgaand een overzicht van Italiaanse voetbalscheidsrechters die niet alleen actief zijn of waren in de Serie A, maar daarnaast ook internationale wedstrijden leiden of hebben geleid.[17]
- Giuseppe Adami
- Luigi Agnolin
- Angelo Amendolia
- Aurelio Angonese
- Fabio Baldas
- Luca Banti
- Enzo Barbaresco
- Rinaldo Barlassina
- Livio Bazzoli
- Paolo Bergamo
- Mauro Bergonzi
- Giorgio Bernardi
- Paolo Bertini
- Gianni Beschin
- Anthony Boggi
- Cosimo Bolognino
- Pietro Bonetto
- Stefano Braschi
- Giulio Campanati
- Giuseppe Carpani
- Albino Carraro
- Paolo Casarin
- Piero Ceccarini
- Graziano Cesari
- Giulio Ciacci
- Walter Cinciripini
- Pierluigi Collina
- Alessandro d'Agostini
- Antonio Damato
- Generoso Dattilo
- Pietro D'Elia
- Andrea De Marco
- Massimo De Santis
- Paolo Dondarini
- Stefano Farina
- Francesco Francescon
- Giovanni Galeati
- Achille Gama Malcher
- Agostino Gamba
- Sergio Gonella
- Cesare Gussoni
- Cesare Jonni
- Tullio Lanese
- Riccardo Lattanzi
- Francesco Liverani
- Concetto Lo Bello
- Rosario Lo Bello
- Carlo Longhi
- Pierluigi Magni
- Humberto Marca
- Armando Marchetti
- Bruno de Marchi
- Renzo Massai
- Francesco Mattea
- Mario Maurelli
- Giovanni Mauro
- Paolo Silvio Mazzoleni
- Umberto Meazza
- Fabio Monti
- Gianfranco Menegali
- Domenico Messina
- Alberto Michelotti
- Antonio Moriconi
- Marcello Nicchi
- Vincenzo Orlandini
- Daniele Orsato
- Pierluigi Pairetto
- Gianluca Paparesta
- Arcangelo Pezzella
- Tiziano Pieri
- Claudio Pieri
- Riccardo Pieri
- Gino Rigato
- Raoul Righi
- Nicola Rizzoli
- Gianluca Rocchi
- Pasquale Rodomonti
- Roberto Rosetti
- Massimiliano Saccani
- Antonio Sbardella
- Giuseppe Scarpi
- Raffaele Scorzoni
- Loris Stafoggia
- Paolo Tagliavento
- Alfredo Tartalenga
- Enea Tibaldi
- Matteo Trefoloni
- Alfredo Trentalange
- Fiorenzo Treossi
- Paolo Valeri
- Massimiliano Velotto
Zie ook
Externe links
Bronnen en referenties
