Serie A

1. poziom rozgrywek ligowych w piłce nożnej we Włoszech

Serie A [ˈseːrje a] – najwyższa w hierarchii klasa męskich ligowych rozgrywek piłkarskich we Włoszech, będąca jednocześnie najwyższym szczeblem centralnym (I poziom ligowy), utworzona w 1929 roku i zarządzana przez Lega Nazionale Profesionisti Serie A (do 2010 Lega Calcio), a wcześniej przez Włoski Związek Piłki Nożnej (FIGC). Zmagania w jej ramach toczą się cyklicznie (co sezon) i przeznaczone są dla 20 najlepszych krajowych klubów piłkarskich. Jej triumfator zostaje Mistrzem Włoch, zaś najsłabsze drużyny są relegowane do Serie B (II ligi włoskiej).

Serie A
Ilustracja
2023/2024
Państwo

Włochy

Dyscyplina

piłka nożna

Organizator rozgrywek

Lega Serie A

Data założenia

1929

Założyciel

Włoski Związek Piłki Nożnej

Rozgrywki
Liczba drużyn

20

Zwycięzca

Mistrz Włoch

Niższy poziom ligowy

Serie B

Puchary

Puchar Włoch,
Superpuchar Włoch

Zwycięzcy
Pierwszy zwycięzca

Genoa CFC (1898)

Obecny zwycięzca

Inter Mediolan (2023/2024)

Najwięcej zwycięstw

Juventus F.C. (36)

Strona internetowa

Historia

Mistrzostwa Włoch w piłce nożnej rozgrywane są od 1898 roku. Niejednokrotnie zmieniał się format rozgrywek. W 1929 została założona Serie A, rozgrywki której wystartowały po raz pierwszy w sezonie 1929/30[1].

System rozgrywek

Obecny format ligi zakładający brak podziału na grupy obowiązuje od sezonu 1929/30. Po przerwie spowodowanej działaniami wojennymi, w roku 1945/46 rozegrany został sezon przejściowy, w którym wzięło udział 8 drużyn. Od sezonu 1946/47 reaktywowano obecną formułę rozgrywek.

Rozgrywki składają się z 38 kolejek spotkań rozgrywanych pomiędzy drużynami systemem kołowym. Każda para drużyn rozgrywa ze sobą dwa mecze – jeden w roli gospodarza, drugi jako goście. Od sezonu 2004/05 w lidze występuje 20 zespołów. W przeszłości liczba ta wynosiła 16 oraz 18. Drużyna zwycięska za wygrany mecz otrzymuje 3 punkty (do sezonu 1993/94 2 punkty), 1 za remis oraz 0 za porażkę.

Zajęcie pierwszego miejsca po ostatniej kolejce spotkań oznacza zdobycie tytułu Mistrzów Włoch w piłce nożnej. Dodatkowo, zwycięska drużyna premiowana jest możliwością umieszczenia na swoim trykocie tarczy Scudetto. Mistrz Włoch, a także drużyna z drugiego, trzeciego i czwartego miejsca zdobywa prawo gry w Lidze Mistrzów UEFA. Piąta drużyna oraz zwycięzca Pucharu Włoch zdobywają możliwość gry w Lidze Europy UEFA. Drużyna szósta (lub siódma, jeśli zwycięzca Pucharu Włoch zajmie miejsce w pierwszej szóstce) awansuje do kwalifikacji do Ligi Konferencji Europy UEFA. Zajęcie 3 ostatnich miejsc wiąże się ze spadkiem drużyn do Serie B.

W przypadku zdobycia tej samej liczby punktów, klasyfikacja końcowa ustalana jest w oparciu o wynik dwumeczu pomiędzy drużynami, w następnej kolejności w przypadku remisu – różnicą bramek w pojedynku bezpośrednim, następnie ogólnym bilansem bramkowym osiągniętym w sezonie, większą liczbą bramek zdobytych oraz w ostateczności losowaniem.

Oznaki mistrzowskie

W sezonie następującym po sezonie wygranym przez daną drużynę, ma ona prawo występowania w koszulkach udekorowanym tarczą, (wł. Scudetto) czyli symbolem posiadania tytułu Mistrza Włoch. Tradycja ta sięga swoją historią do sezonu 1924/25, kiedy to po raz pierwszy na swoich koszulkach umieścili ją mistrzowie z Genoa CFC. Od sezonu 1960/61 zwycięski klub premiowany jest również Pucharem Mistrza Włoch, oficjalnym trofeum Serie A.

W roku 1958 związany z Juventusem F.C. Umberto Agnelli, zdecydował, iż jego klub uczci zdobycie dziesiątego w historii mistrzostwa Włoch poprzez umieszczenie ponad herbem symbolicznej złotej, 5-ramiennej gwiazdy. Juventus był pierwszą drużyną europejską która zdecydowała się celebrować zdobycie jubileuszowego tytułu mistrzów. Tradycja ta przyjęła się zarówno we Włoszech, jak i w innych krajach. Wzorem klubu z Turynu swoje dziesiąte mistrzostwo uczciły również Milan oraz Inter.

Aktualnie trzy drużyny posiadają prawo umieszczania gwiazdy nad herbem

Skład ligi w sezonie 2022/23

Uczestnicy poprzedniej edycji
MILMilan  Mediolan1
INTInter Mediolan  Mediolan2
NAPNapoliNeapol3
JUVJuventusTuryn4
LAZLazioRzym5
ROMRomaRzym6
FIOFiorentinaFlorencja7
ATAAtalantaBergamo8
VERVeronaWerona9
TORTorinoTuryn10
SASSassuoloSassuolo11
UDIUdineseUdine12
BOLBolognaBolonia13
EMPEmpoliEmpoli14
SAMSampdoriaGenua15
SPESpeziaLa Spezia16
SALSalernitanaSalerno17
 Spadek z Serie A 2021/2022
CAGCagliariCagliari18
GENGenoaGenua19
VENVeneziaWenecja20
 Awans z Serie B 2021/2022
LCELecceLecce1
CRECremoneseCremona2
po barażach
MONMonzaMonza4

Oznaczenia:

  • kolumna pierwsza – skróty nazw drużyn,
  • kolumna trzecia – siedziba klubu,
  • kolumna czwarta – miejsce zajęte w poprzednim sezonie.

Lista sezonów

Statystyka

Tabela medalowa

Mistrzostwo Włoch zostało do tej pory zdobyte przez 16 różnych drużyn. 12 z nich zostało mistrzami od wprowadzenia obecnych zasad rozgrywek od sezonu 1929/30.

Stan na 22 kwietnia 2024 roku.

DrużynaMistrzostwa Włoch w piłce nożnejSerie A
Podium(%)Liczba sezonów
Juventus F.C.36211134181070%89
Inter Mediolan20161518161452%90
AC Milan19151816141855%88
Genoa CFC9420114%55
FC Torino77764722%78
FC Bologna74353315%75
Pro Vercelli7100000%6
AS Roma3147314727%89
SSC Napoli3811381128%76
S.S. Lazio26723715%79
ACF Fiorentina25625615%84
Cagliari Calcio1101105%42
UC Sampdoria1011013%65
AS Casale1000000%4
Hellas Verona1001003%31
Spezia Calcio1000000%2
U.S.D. Novese1000000%0
US Milanese0210000%0
Alba Roma0200000%0
AS Livorno0200106%18
Internazionale Turyn0200000%0
Vicenza Calcio0200103%30
AC Parma01201211%27
AC Wenecja0110018%13
Udinese Calcio0120126%49
FC Torinese0100000%0
Fortitudo Rzym0100000%0
Ginnastica Sampierdarenese0100000%3
Perugia Calcio0100000%13
Pisa Calcio0100000%7
Savoia Calcio0100000%0
Atalanta BC0030035%61
SG Andrea Doria0020000%0
Alessandria Calcio0010000%13
Calcio Padova0010016%16
FC Modena0010018%13

Najwięcej meczów

Stan na 24.09.2023.

Piłkarze z największą liczbą meczów w Serie A[2]
l.p.GraczLiczba meczówKlubLata gry
1. Gianluigi Buffon657Parma, Juventus1995–2018,

2019–2021

2. Paolo Maldini647Milan1985–2009
3. Francesco Totti619Roma1992–2017
4. Javier Zanetti615Internazionale1995–2014
5. Gianluca Pagliuca592Sampdoria, Internazionale, Bologna, Ascoli1987–2007
6. Dino Zoff570Udinese Calcio, Mantova, Napoli, Juventus1961–1983
7. Samir Handanovič566Treviso, Lazio, Udinese, Internazionale2004–2006,

2007-2023

8. Pietro Vierchowod562Como, Fiorentina, Roma, Sampdoria, Juventus, Milan, Piacenza1980–2000
9. Fabio Quagliarella556Torino, Ascoli, Udinese, Napoli, Juventus, Sampdoria1999–2023
10. Roberto Mancini541Bologna, Sampdoria, Lazio1981–2001

Najlepsi strzelcy

Stan na 14 kwietnia 2024

10 najlepszych strzelców ligi[3]
l.p.GraczGoleMeczeKlubyLata gry
1. Silvio Piola274537Pro Vercelli, S.S. Lazio, Juventus F.C., Novara1929–1954
2. Francesco Totti250619AS Roma1992–2017
3. Gunnar Nordahl225291A.C. Milan, AS Roma1948–1958
4. Giuseppe Meazza216367Internazionale, A.C. Milan, Juventus F.C.1929–1947
José Altafini216459A.C. Milan, SSC Napoli, Juventus F.C.1958–1976
6. Antonio Di Natale209444Empoli FC, Udinese Calcio2002–2016
7. Roberto Baggio205452ACF Fiorentina, Juventus F.C., A.C. Milan, Bologna FC, Internazionale, Brescia1986–2004
8. Ciro Immobile200349Genoa CFC, Torino FC, S.S. Lazio2012–2014
2016–
9. Kurt Hamrin190400Juventus F.C., Padova, ACF Fiorentina, A.C. Milan, SSC Napoli1956–1971
10. Giuseppe Signori188344Foggia, S.S. Lazio, UC Sampdoria, Bologna FC1991–2004
Alessandro Del Piero188478Juventus F.C.1993–2012
Alberto Gilardino188514Piacenza, Werona, Parma, A.C. Milan, ACF Fiorentina, Genoa CFC, Bologna FC, US Palermo, Empoli FC, Delfino Pescara 19361999–2017
2022: radość kibiców Milanu na Piazza del Duomo z okazji zdobycia 19. mistrzostwa Włoch.
Graffiti na jednym z rzymskich domów przedstawiające Francesca Tottiego, stworzone po zdobyciu przez AS Roma mistrzowskiego tytułu w sezonie 2000/2001.

Prawa telewizyjne w Polsce

W komunikacie opublikowanym 29 czerwca 2021 r. telewizja Eleven Sports poinformowała o przedłużeniu praw telewizyjnych do Serie A na sezony 2021/2022, 2022/2023 i 2023/2024[4]. Spotkania ligi włoskiej można również oglądać u bukmacherów STS, Fortuna, Superbet oraz Betclic, którzy prowadzą swoją działalność w Polsce[5].

Mecze włoskiej Serie A są również transmitowane w internecie. Stacja Eleven posiada aplikację, dzięki której można oglądać kanały Eleven na urządzeniach Smart TV oraz urządzeniach mobilnych.[6]

Lata

Stacja telewizyjnaŹródło
1996 – 2012
2013 – 2015[7]
Canal+[8][9]
2007 – 2010Polsat Sport[10][11]
2012 – 2015[7]nSport[12]
2013 – 2015Orange Sport[9]
2015 – 2024Eleven Sports[13][14]

Przypisy

Bibliografia