Eurosona
Eurosona er nemninga brukt om dei 20 medlemslanda i Den europeiske unionen (EU) der euro vert brukt som valuta. Desse landa er tilslutta Den økonomiske og monetære unionen (ØMU). Den europeiske sentralbanken (ESB) er ansvarleg for pengepolitikken til eurosona.
Fellesvalutaen vart oppretta elektronisk på verdas finansmarknadar i 1999, men vart ikkje innført som fysisk betalingsmiddel før 1. januar 2002. Europeiske mikrostatar som Monaco, San Marino og Vatikanstaten har innført euro gjennom spesielle avtalar, men er formelt ikkje ein del av euroområdet ettersom dei ikkje er medlemmar av EU. Unilateralt er fellesvalutaen òg kome i bruk i Andorra, Kosovo og Montenegro.
Sidan 1999 har òg Hellas, Slovenia, Kypros, Malta, Slovakia og Estland slutta seg til Den økonomiske og monetære unionen (EMU). Alle medlemslanda av Europaunionen, bortsett frå Storbritannia og Danmark, er bundne til å innføre euro, og dermed er det venta at fleire land vil ta del i valutaunionen ettersom kvart land oppfyller konvergenskriteria for samarbeidet.
Eurosona utgjer i dag ein av verdas største økonomiar, avhengig av kor kursen står mellom den amerikanske dollaren og euroen.
Omfang
Offisielle medlemsland
Euroområdet vart danna då euroen vart skapt 1. januar 1999. Valutaen vart fyrst innført elektronisk og berre i dei 11 av EU sine då 15 medlemsstatar som oppfylte dei såkalla konvergenskriteria.
Hellas, som var ein av dei EU-statane som fyrst ikkje kvalifiserte seg til eurosona, slutta seg til området 1. januar 2001, ettersom landet då oppfylte konvergenskriteria.
Eitt år seinare, 1. januar 2002, vart euroen innført som fysisk valuta; det var no mogleg å handle med eurosetlar og euromyntar. Overgangen innebar at over 300 millionar personar på ein og same tid bytta valuta. Det var no eksempelvis mogleg for ein tyskar å handle i ein fransk forretning utan å måtte veksle valuta.
Sjølv om eurosona allereie i dag omfattar mange EU-medlemsstatar i tillegg til fleire andre land og territorium, så ventar fortsatt mange land på å få slutte seg til valutaunionen. I fylgje Maastricht-traktaten må nemleg alle medlemslanda, bortsett frå Danmark og Storbritannia som begge har unntak frå pålegget, innføre euroen som valuta så snart dei oppfyller konvergenskriteria. Dette gjorde Slovenia, som fyrste land etter dei opphavlege 12 eurolanda, i 2006, og kunne såleis innføre euroen som valuta 1. januar 2007. Kypros og Malta gjekk over til euroen 1. januar 2008. Slovakia innførte euroen 1. januar 2009 etter ei avgjerd fatta av finansministrane i euroområdet den 8. juli 2008.
Europakommisjonens konvergensrapport frå 2008 slo fast at Slovakia oppfylte konvergenskriteria, og 3. juni 2008 gav finansministrane i EU landet klarsignal om å innføre euroen frå 2009. 8. juni 2010 gav finansministrane i EU klarsignal til at Estland kunne innføre euro frå 1. januar 2011.
| Land | Folketal | Areal (km²) | Kode | Tidlegare valuta | Vekslingskurs | Bunden sidan | Innføring av euro | Budsjettbalanse (%) | Statsgjeld (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Austerrike | 8 192 880 | 83 858 | ATS | Austerriksk schilling | 13,7603 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | –0,5 | 59,1 |
 Belgia | 10 584 534 | 30 528 | BEF | Belgisk franc | 40,3399 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | –0,2 | 84,9 |
 Estland | 1 324 333 | 45 226 | EEK | Estlandsk krone | 15,6466 | 28. juni 2004 | 1. januar 2011 | +2,8 | 3,4 |
 Finland | 5 301 992 | 338 145 | FIM | Finske mark | 5,94573 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | +5,3 | 35,4 |
 Frankrike | 61 538 322 | 551 695 | FRF | Franske franc | 6,559570 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | –2,7 | 64,2 |
 Hellas | 10 964 021 | 131 940 | GRD | Greske drakmer | 340,750 | 19. juni 2000 | 1. januar 2001 | –2,8 | 94,5 |
 Irland | 4 062 235 | 70 273 | IEP | Irske pund | 0,787564 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | +0,3 | 25,4 |
 Italia | 58 133 509 | 301 230 | ITL | Italienske lire | 1936,27 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | –1,9 | 104,0 |
 Kroatia | 4 284 889 | 56 594 | HRK | Kroatiske kuna | 7,53450 | 12. juli 2007 | 1. januar 2023 | ||
 Kypros | 784 301 | 9 250 | CYP | Kypriotiske pund | 0,585274 | 10. juli 2007 | 1. januar 2008 | +3,3 | 59,8 |
 Luxembourg | 465 000 | 2 586 | LUF | Luxembourgsk franc | 40,3399 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | +2,9 | 6,8 |
 Malta | 400 214 | 316 | MTL | Maltesisk lire | 0,429300 | 10. juli 2007 | 1. januar 2008 | –1,8 | 62,6 |
 Nederland | 16 491 461 | 41 526 | NLG | Nederlandske gylden | 2,20371 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | +0,4 | 45,4 |
 Portugal | 10 605 870 | 92 391 | PTE | Portugisisk escudo | 200,482 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | –2,6 | 63,6 |
 Slovakia | 5 439 448 | 48 845 | SKK | Slovakisk koruna | 30,1260 | 8. juli 2008 | 1. januar 2009 | –2,2 | 29,4 |
 Slovenia | 2 010 347 | 20 273 | SIT | Slovensk tolar | 239,640 | 11. juli 2006 | 1. januar 2007 | –0,1 | 24,1 |
 Spania | 45 120 000 | 504 782 | ESP | Spansk peseta | 166,386 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | +2,2 | 36,2 |
 Tyskland | 82 422 299 | 356 974 | DEM | Tyske mark | 1,95583 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 | ±0,0 | 65,0 |
 Eurosona | 323 840 766 | 2 629 838 | EUR | Europeisk euro | 1,000000 | 31. desember 1998 | 1. januar 1999 |