Strefa euro

Członkowie założyciele strefy euro

Waluta ta została 1 stycznia 1999 roku wprowadzona w formie transakcji bezgotówkowych, a 1 stycznia 2002 roku w formie gotówkowej w następujących państwach członkowskich UE mających podane waluty:

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Austria	1 szyling austriacki = 100 groszy (ATS)	1 € = 13,7603 szylinga
Belgia	1 frank belgijski = 100 centymów (BEF)	1 € = 40,3399 franków
Finlandia	1 marka fińska = 100 penni (FIM)	1 € = 5,94573 marki
Francja	1 frank francuski = 100 centymów (FRF)	1 € = 6,55957 franków
Grecja	1 drachma grecka = 100 leptów (GRD)	1 € = 340,75 drachmy
Hiszpania	1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP)	1 € = 166,386 pesety
Holandia	1 gulden holenderski = 100 centów (NLG)	1 € = 2,20371 guldena
Irlandia	1 funt irlandzki = 100 pensów (IEP)	1 € = 0,787564 funta
Luksemburg	1 frank luksemburski = 100 centymów (LUF)	1 € = 40,3399 franków
Niemcy	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)	1 € = 1,95583 marki
Portugalia	1 escudo portugalskie = 100 centavos (PTE)	1 € = 200,482 escudo
Włochy	1 lir włoski = 100 centesimów (ITL)	1 € = 1936,27 lira

Późniejsi członkowie strefy euro

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Słowenia	1 tolar = 100 stotinów (SIT)	(1 stycznia 2007) 1 € = 239,64 tolarów
Cypr	1 funt cypryjski = 100 centów (CYP)	(1 stycznia 2008) 1 € = 0,585274 funta
Malta	1 lira maltańska = 100 centów (MTL)	(1 stycznia 2008) 1 € = 0,4293 liry
Słowacja	1 korona słowacka = 100 halerzy (SKK)	(1 stycznia 2009) 1 € = 30,126 koron
Estonia	1 korona estońska = 100 sentów (EEK)	(1 stycznia 2011) 1 € = 15,6466 koron
Łotwa	1 łat = 100 santimów (LVL)	(1 stycznia 2014) 1 € = 0,702804 łatów
Litwa	1 lit = 100 centów (LTL)	(1 stycznia 2015) 1 € = 3,4528 litów
Chorwacja	1 kuna = 100 lip (HRK)	(1 stycznia 2023[1]) 1 € = 7,53678 kun

Członkowie na mocy podpisanych umów

Państwo	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Monako	1 frank monakijski = 100 centymów (MCF)	1 € = 6,55957 franków	1 stycznia 1999 r. wprowadzono euro w formie bezgotówkowej, a 1 stycznia 2002 r. w formie gotówkowej w 3 państwach, które nie są członkami UE:
San Marino	1 lir sanmaryński = 100 centesimów (SML)	1 € = 1936,27 lira
Watykan	1 lir watykański = 100 centesimów (VAL)	1 € = 1936,27 lira
Andora	1 peseta hiszpańska = 100 centimos (ESP) 1 frank francuski = 100 centymów (FRF)	1 € = 166,386 pesety 1 € = 6,55957 franków	Andora podpisała układ monetarny z Unią Europejską dopiero 30 czerwca 2011 roku (powodem tych opóźnień było stosowanie „nieuczciwej” konkurencji podatkowej – Andora jest tzw. rajem podatkowym), zaczął on obowiązywać 1 kwietnia 2012 roku, a od 1 lipca 2013 roku Andora mogła emitować własne monety[2][3]. Jednak pierwsze andorskie monety euro wprowadzono do obiegu dopiero w styczniu 2015[4][5].

Jednostronna euroizacja

Państwo/terytorium	Waluta	Wartość w stosunku do euro
Czarnogóra	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)[a]	1 € = 1,95583 marki
Kosowo	1 marka niemiecka = 100 fenigów (DEM)[a]	1 € = 1,95583 marki[6].	Państwo częściowo uznawane na arenie międzynarodowej.

Państwa w mechanizmie ERM II

Osobny artykuł: Mechanizm kursów walutowych.

Państwo	Waluta	Planowany termin wstąpienia do strefy euro
Bułgaria	1 lew bułgarski = 100 stotinek (BGN)	1.01.2025[7]
Dania	1 korona duńska = 100 [øre] (DKK)	państwo z klauzulą wyłączającą konieczność przystąpienia do strefy euro[b]

Państwa zobowiązane do przyjęcia wspólnej waluty

•  Bułgaria: 1 lew = 100 stotinek (BGN)
•  Czechy: 1 korona czeska = 100 halerzy (CZK)
•  Polska: 1 złoty = 100 groszy (PLN)
•  Rumunia: 1 lej = 100 banów (RON)
• Szwecja: 1 korona szwedzka = 100 öre (SEK) – obowiązują ją przepisy Traktatu z Maastricht w sprawie wspólnej waluty, ale 4 grudnia 1997 parlament przyjął deklarację w sprawie nieuczestniczenia Szwecji w obszarze euro od 1 stycznia 1999. Szwecja nie weszła do ERM II, a w referendum konsultacyjnym z 14 września 2003 większość Szwedów zagłosowała przeciwko wprowadzeniu euro.
•  Węgry: 1 forint = 100 fillerów (HUF)

Kryzys zadłużenia

Główny artykuł: Kryzys zadłużenia w strefie euro.

Podczas kryzysu w 2008 r. w strefie euro odnotowano spadek PKB, w trzecim kwartale 2008 o 0,2%, a w czwartym kwartale o 1,3% (rok do roku). W całym 2008 wzrost gospodarczy strefy euro wyniósł tylko 0,8%^[8]. Spadki PKB w dwóch kolejnych kwartałach oznaczały wejście „eurolandu” w najgorszą od początków swojego istnienia recesję^[9].

Sprzedaż detaliczna w grudniu 2008 spadła o 2,4%, a w styczniu 2009 o 2,2% (rok do roku)^[10]. W pierwszym kwartale 2009 PKB strefy euro zmniejszył się o 2,5%^[11]. W drugim kwartale 2009 PKB strefy euro spadł o kolejne 0,1%.

W 2010 dwa państwa strefy euro otrzymały pomoc finansową – Grecja 110 mld euro w maju oraz Irlandia 85 mld w listopadzie. W związku z kryzysem w Grecji i Irlandii oraz obawami co do sytuacji w Hiszpanii i Portugalii pojawił się termin PIIGS określający grupę państw mających kłopoty finansowe^[12].

W 2011 r. dług publiczny 17 państw strefy wyniósł 87,2% PKB^[13].

Kryzysowi w strefie euro ma zapobiegać pakt fiskalny^[14]. W ocenie instytutu European Reform nie wnosi on jednak nic nowego w porównaniu do wcześniejszych „miękkich” sankcji z Paktu Stabilności i Wzrostu^[15].

• iluzja euro
• euro w Polsce
• kryteria konwergencji
• Łacińska Unia Monetarna

• Mapa Europejskiego Banku Centralnego (EBC)