Żyrafa

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Afryce^[10][11][12].

Długość ciała (bez ogona) 350–480 cm, długość ogona 76–110 cm, wysokość 450–600 cm; masa ciała samic 450–1180 kg, samców 1800–1930 kg^[11][13].

Rodzaj zdefiniował w 1762 roku francuski zoolog Mathurin Jacques Brisson w publikacji swojego autorstwa poświęconej systematyce ssaków^[a][1]. Brisson wymienił jeden gatunek Cervus camelopardalis Linnaeus, 1758, który w ramach późniejszego oznaczenia w 1998 roku Międzynarodowa Komisja Nomenklatury Zoologicznej wyznaczyła jako typ nomenklatoryczny^[14].

Etymologia

• Giraffa: fr. giraffe ‘żyrafa’, od arab. ‏زرافة‎ zarafa ‘ten, który chodzi szybko’^[15].
• Ovifera: łac. ovis ‘owca’; ferus ‘dziki’^[16]. Gatunek typowy: „Das Kameelpardel” (= Cervus camelopardalis Linnaeus, 1758).
• Camelopardalis: gr. καμηλοπαρδαλις kamēlopardalis ‘żyrafa’, od καμηλος kamēlos ‘wielbłąd’; παρδαλις pardalis ‘lampart, pantera’^[17]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Camelopardalis giraffa von Schreber, 1784.
• Orasius: nazwa nadana żyrafie w XIII wieku przez Wincentego z Beauvais (zmarłego około 1264 roku) i Alberta Wielkiego (1193–1280)^[18]. Gatunek typowy (oznaczenie monotypowe): Cervus camelopardalis Linnaeus, 1758.
• Trachelotherium: gr. τραχηλος trakhēlos ‘szyja’; θηριον thērion ‘dzikie zwierzę’, od θηρ thēr, θηρος thēros ‘bestia, zwierzę’^[19].

Podział systematyczny

We wcześniejszych ujęciach systematycznych w rodzaju Giraffa wyróżniano jeden gatunek G. camelopardalis, posiadający 9 podgatunków: camelopardalis, antiquorum, peralta, reticulata, rothschildi, angolensis, giraffa, thornicrofti i tippelskirchi^{[12][11][20][21]}.

Liczba gatunków z rodzaju Giraffa jest kontrowersyjna i przedmiotem ciągłych dyskusji; obszerne badania genetyczne i morfologiczne przeprowadzone w 2020 roku wsparły podział z trzema gatunkami, między którymi występuje ograniczony przepływ genów^[21]. Do rodzaju należą następujące występujące współcześnie gatunki (kompilacja prac ASM Mammal Diversity Database (2023), All the Mammals of the World (2023) i Illustrated Checklist of the Mammals of the World (2020))^{[22][13][10][9]}:

• Giraffa camelopardalis Linnaeus, 1758 – żyrafa sawannowa
• Giraffa reticulata de Winton, 1899 – żyrafa zachodnioafrykańska
• Giraffa tippelskirchi Matschie, 1898 – żyrafa masajska
• Giraffa giraffa von Schreber, 1784 – żyrafa południowa

Opisano również kilka gatunków wymarłych:

• Giraffa jumae Leakey, 1965^[23] (Kenia; środkowy plejstocen)
• Giraffa nipponica Matsumoto, 1926^[24] (Japonia; plejstocen).
• Giraffa punjabiensis Pilgrim, 1910^[25] (Pakistan; środkowy miocen).
• Giraffa pygmaea Harris, 1976^[26] (Kenia; pliocen–plejstocen).
• Giraffa schlosseri Pilgrim, 1911^[27] (Chińska Republika Ludowa; fanerozoik).
• Giraffa sivalensis (Falconer & Cautley, 1843)^[28] (Indie; plejstocen).
• Giraffa stillei (Dietrich, 1941)^[29] (Tanzania; późny plejstocen).

• T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).