Bilbao

Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Bilbao (hiszp. Grande Área Urbana) ma 910 578 mieszkańców na powierzchni 504 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 14 809 osób, co stanowi wzrost o 1,65%^[2].

Rozwój demograficzny centrum administracyjnego Bilbao (1920–2010)

Populacja mieszkańców w 2019 r.

W 2019 r. populacja mieszkańców wyniosła: 346 843. W tym 163 563 mężczyzn oraz 183 280 kobiet. Gęstość zaludnienia wyniosła 8396,1 mieszkańca/km²^[3].

Bilbao prawa miejskie nadane zostały w 1300 roku. Przez wieki był to port eksportujący żelazo i wełnę.

Od XIX wieku miasto stało się jednym z głównych ośrodków przemysłowych Hiszpanii oraz centrum baskijskiego ruchu narodowego. W latach 1936–1937 stolica autonomicznej Republiki Baskijskiej, krwawo spacyfikowanej przez wojska gen. Francisco Franco.

Osobny artykuł: Efekt Bilbao.

Obecnie główny ośrodek gospodarczy i najważniejsze miasto regionu. Różnorodny przemysł: wydobycie i przetwórstwo rud żelaza i metali nieżelaznych, zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, przetwórstwa spożywczego, stocznia.

Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego^[4] typu oceanicznego^[5], z łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 19 °C w dzień i 10 °C w nocy^[6]. Według Europejskiej Agencji Środowiska, Bilbao leży w obrębie atlantyckiego regionu biogeograficznego^[7].

Średnia temperatura najchłodniejszych miesięcy – grudnia, stycznia i lutego – wynosi około 14 °C w dzień i 5 °C w nocy. Średnia dobowa temperatura morza w zimie wynosi 13 °C^[8]. Opady śniegu są rzadkie, średnio 2 dni rocznie. Nocne przymrozki występują przez 9 dni rocznie, średnio po 2–3 dni w grudniu, styczniu i lutym^[6]. Okres z letnimi temperaturami zaczyna się w maju i kończy w październiku. W najcieplejszym miesiącu roku – sierpniu – średnia temperatura wynosi wokół 26 °C w ciągu dnia, 15 °C w nocy, a średnia dobowa temperatura morza – 21 °C^[8]. Generalnie, zimy w Bilbao, jak i w pozostałej części Costa Verde, pod względem temperatur przypominają zimy z basenu Morza Śródziemnego, np. z Monako, natomiast lato jest umiarkowanie ciepłe i przypomina lato z północnej połowy Europy, np. Paryża.

Bilbao ma aż 1100–1200 mm deszczu rocznie oraz ponad 120 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 170 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0,1mm. Opady wahają się średnio od 7–11 dni w lipcu do 13–16 dni deszczowych w styczniu. Klimat Bilbao charakteryzuje się dużą ilością deszczu, jak i dużą liczbą dni deszczowych w skali europejskiej. Średnia roczna wilgotność wynosi 70%, od 68% w marcu do 73% w listopadzie. Miasto ma około 1600 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 78 h (2,5 godziny dziennie, około dwa razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 186 h (średnio 6 godzin czystego słońca na dobę, około 25% mniej niż w Polsce) w lipcu^[6]. Jest to jedno z najniższych wartości słonecznych w Europie Południowej.

• układ urbanistyczny z XIV wieku
• katedra św. Jakuba
• kościół San Antón
• bazylika Begoña
• Most Biskajski – most gondolowy z XIX wieku
• Muzeum Guggenheima w Bilbao i Pająk (Maman) - rzeźba Louise Bourgeois
• Azkuna Zentroa - Centrum Kultury i Rekreacji - budynek z 1909 w latach 90. XX w. przebudowane wnętrza na ośrodek sportowo-kulturalny
• Zubi Zuri - most dla pieszych

Miasto jest centrum kulturalnym Kraju Basków. Działają w nim 2 uniwersytety. Bilbao stara się przyciągnąć turystów, budując muzea (z których najgłośniejsze jest, otwarte w październiku 1997, słynne Muzeum Guggenheima, zaprojektowane przez Franka Gehry’ego^[9]) sale wystawowe i koncertowe (Palacio Euskalduna), zagospodarowując dawne tereny przemysłowe i ściągając sławnych architektów (Frank Gehry, Norman Foster, Santiago Calatrava). Największym wieżowcem w mieście jest Torre Iberdrola.

W tym mieście znajduje się też teatr operowy, wystawiający opery światowego repertuaru – Teatro Arriaga. Z tą instytucją współpracują artyści światowej klasy, jak np. Ildebrando D’Arcangelo.

W Bilbao odbywa się coroczny festiwal górski.

Miasto jest tematem piosenki Bilbao song pochodzącej z musicalu autorsko-kompozytorskiego trio Hauptmann – Brecht – Weil zatytułowanego Happy End. Hołd dla miejscowej publiczności jest też utwór Song for Bilbao amerykańskiej grupy muzycznej Pat Metheny Group. Miasto pojawia się też na początku filmu z Jamesem Bondem z 1999 roku Świat to za mało.

Ta sekcja jest niekompletna. Jeśli możesz, rozbuduj ją.

Podobnie, jak w innych miastach o tej wielkości i znaczeniu, ważną pozycję w życiu miasta zajmuje sport. Najbardziej znaną drużyną jest klub piłkarski Athletic Bilbao, grające w hiszpańskiej La Liga. Klub piłkarski swoje mecze rozgrywa na stadionie San Mamés^[10].

• 
  Widok miasta
• 
  Plac Unamuno
• 
  Pałac Rady Prowincji Vizcaya
• 
  Torre Iberdrola
• 
  Muzeum Guggenheima w Bilbao
• 
  Muzeum Guggenheima w Bilbao i "Maman" (Pająk)
• 
  Azkuna Zentroa - wejście główne
• 
  Azkuna Zentroa podczas przebudowy w latach 90. XX w.
• 
  Wnętrze Azkuna Zentroa
• 
  Wnętrze Azkuna Zentroa
• 
  Wnętrze Azkuna Zentroa
• 
  Most dla pieszych Zubi Zuri w nocy
• 
  Most dla pieszych Zubi Zuri od dołu

W mieście sprawną komunikację zapewnia szybki tramwaj EuskoTren, nowoczesne metro oraz autobusy. Bilbao jest ważnym węzłem komunikacyjnym w północnej Hiszpanii, główną stacją kolejową jest Bilbao Abando, inne to Bilbao-Atxuri. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Bilbao i międzynarodowy port morski.

• Monterrey (Meksyk)
• Buenos Aires (Argentyna)
• Pittsburgh (USA)
• Qingdao (Chiny)
• Rosario (Argentyna)
• Tbilisi (Gruzja)
• Praga (Czechy)
• Mediolan (Włochy)

• Nowa encyklopedia powszechna, PWN, Warszawa 1995-1996

• Photos-Musée Guggenheim de Bilbao. elarq.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-10-02)].