Binturong orientalny

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1822 roku brytyjski zoolog Thomas Stamford Raffles nadając mu nazwę Viverra? binturong^[5]. Holotyp pochodził z Malakki, na Półwyspie Malajskim^[16]. Jedyny przedstawiciel rodzaju binturong^[14] (Arctictis) który opisał w 1824 roku holenderski zoolog Coenraad Jacob Temminck^[2].

Rodzina wiwerowatych (Viverridae) zaliczana jest m.in. wraz z kotowatymi, hienowatymi i mangustowatymi do podrzędu kotokształtnych (Feliformia) w obrębie rzędu Carnivora. Na podstawie badań genetycznych ustalono, że Viverridae jako pierwsze oddzieliły się od pozostałych rodzin kotokształtnych. Te same badania wykazały również, że podrodzina Paradoxurinae, do której należy binturong, oddzieliła się najwcześniej od pozostałych podrodzin w obrębie Viverridae. Wskazuje to, że binturongi i ich najbliżsi krewni – łaskuny – należą do najbardziej reliktowych spośród żyjących przedstawicieli kotokształtnych^[17].

Liczba podgatunków jest dyskutowana, a tradycyjnie uznawano ich około dziewięciu^[16]; takson whitei z wyspy Palawan na Filipinach został uznany przez niektórych autorów za odrębny gatunek^[18]. Nie przeprowadzono ostatnio rewizji taksonomicznej, ale badania molekularne sugerują oddzielenie populacji sundajskich i północnych^[18]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[18].

Etymologia

• Arctictis: gr. αρκτος arktos „niedźwiedź”; ικτις iktis, ικτιδις iktidis „łasica”^[19].
• Ictides: gr. ικτις iktis, ικτιδις iktidis „łasica”; ειδος eidos „forma, kształt”^[20].
• binturong: malajska nazwa binturung dla binturonga orientalnego^[5].

Binturong orientalny występuje we wschodnim Nepalu, północno-wschodnich Indiach (Sikkim, Asam i Arunachal Pradesh), Bhutanie, Bangladeszu, południowo-środkowej Chińskiej Republice Ludowej (Junnan i Kuangsi), kontynentalnej południowo-wschodniej Azji, na półwyspowej części Tajlandii i Malezji, Indonezji (Sumatra, Jawa, Nias, Bangka, Bintan i Kundur) oraz Filipinach (Calauit i Palawan)^[18].

U dorosłych binturongów długość ciała wynosi 61–96,5 cm, długość ogona 50–84 cm, długość tylnej stopy 11,8–18 cm, długość ucha 4,9–5,2 cm; masa ciała 9–20 kg^[21].

Binturongi żyją na drzewach w niewielkich rodzinnych grupach. Są wszystkożerne – zależnie od dostępności pokarmu, mogą się odżywiać małymi ssakami lub ptakami, ale także owocami lub padliną. Prowadzą nocny tryb życia^[22] .

Żyją do 18 lat, uzyskują dojrzałość płciową po ok. 2.5 roku życia i pozostają płodne do wieku 15 lat. Ciąża samicy trwa ok. 90–92 dni i na świat przychodzi zwykle dwoje lub troje młodych. Choć binturongi mogą rozmnażać się przez cały rok, zaobserwowano znacznie bardziej intensywny rozród w miesiącach zimowych – od stycznia do marca^[23].

Choć binturongi są wszystkożerne, a żyjące na wolności preferują pokarm roślinny (głównie owoce), to posiadają one uzębienie typowe dla rzędu Carnivora – długie kły, ostre siekacze i zęby policzkowe służące do miażdżenia^[23].

Binturong jest jednym z dwóch gatunków mięsożerców z chwytnym ogonem, który stanowi 1,2 długości ciała zwierzęcia mierzonej od czubka głowy do początku ogona. Używa go do wspinania się na drzewa i zwisania z gałęzi jak niektóre małpy. W czasie odpoczynku leży na brzuchu ze swobodnie zwisającymi łapami i ogonem mocno owiniętym wokół gałęzi, chroniąc się w ten sposób przed upadkiem.

Zakrzywione pazury pomagają binturongom wspinać się po nierównych powierzchniach, a poduszki na łapach poruszać się po konarach. W czasie przemieszczania się po ziemi łapy binturonga układają się płasko jak u niedźwiedzi. Do charakterystycznych cech należy zaliczyć trwale zrośnięty trzeci i czwarty palec u tylnych kończyn^[23]. Podobnie, jak wiele innych ssaków drapieżnych, binturongi obojga płci posiadają owalne gruczoły odbytowe, wytwarzające wydzielinę służącą do znaczenia terenu^[24].

Szorstka sierść binturonga jest zazwyczaj czarna, czasami z białym paskiem na ogonie.

Kolor oczu może być powiązany z ogólnym ubarwieniem. Większość osobników ma czekoladowe lub brązowo-czerwone oczy.

Ślina binturonga ma zaskakujące zdolności odkażające. Gdy większość zwierząt liże swoje własne rany, binturongi pomagają sobie nawzajem, a nawet napotkanym ludziom. Badania pokazują znacznie przyspieszone tempo gojenia i zmniejszone bliznowacenie po zaaplikowaniu śliny na ranę^{[potrzebny przypis]}.

Binturongi żyją w grupach. Spędzają większość czasu na drzewach. Zazwyczaj są nieagresywne, ale w obliczu zagrożenia potrafią wypróżnić się na napastnika. Zdolne są do rozpylania drażniącej substancji jak skunksy.

Zmiany klimatyczne mają duży wpływ na zachowanie binturongów. W wysokich temperaturach dłużej śpią, mniej jedzą i ciężej oddychają. W niskich temperaturach są dużo bardziej podatne na zakażenia spowodowane zimnem i zmniejszonym terytorium^[25].

W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (narażony na wyginięcie)^[13].

Zaobserwowano, że binturongi należą do zwierząt podatnych na zakażenie wirusem CDV (Canine Distemper Virus), należącym do rodzaju Morbillivirus i rodziny Paramyxoviridae^[26], atakującym również lwy, pantery, tygrysy i jaguary. Pierwszy zarejestrowany przypadek dotyczył dwóch binturongów z Ogrodu Zoologicznego Everland w Korei, które zmarły 10 dni od wystąpienia pierwszych objawów klinicznych, takich jak osowiałość, duszności, biegunka i drgawki. Sekcje wykazały ograniczenie zasięgu zmian patologicznych do płuc i przewodu pokarmowego. Pozakomórkowe kwasochłonne ciała inkluzyjne obserwowano w nabłonku błony śluzowej oskrzeli, oskrzelików, jelita cienkiego i grubego, miedniczek nerkowych i pęcherza moczowego. Obecność samego wirusa stwierdzono zaś w zamrożonych preparatach z płuc drogą immunofluorescencji bezpośredniej^[26].

Binturong orientalny jest gatunkiem, którego hodowla w niewoli jest możliwa, podobnie jak jego rozród^[26].

• Binturong (Arctictis binturong). Lioncrusher’s Domain. [dostęp 2007-12-14]. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-10-10)]. (ang.).
• Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Arctictis binturong. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2007-12-14]
• K.K. Hur K.K. i inni, Canine Distemper Virus Infection in Binturongs (Arctictis binturong), „Journal of Comparative Pathology”, 121 (3), 1999, s. 295–299, DOI: 10.1053/jcpa.1999.0322, PMID: 10486167 .
• ChrisCh. Wemmer ChrisCh., JamesJ. Murtaugh JamesJ., Copulatory Behavior and Reproduction in the Binturong (Arctictis binturong), „Journal of Mammalogy”, 62 (2), 1981, s. 342–352, DOI: 10.2307/1380710, JSTOR: 1380710 .
• Paul JP.J. Weldon Paul JP.J., Michael FM.F. Gorra Michael FM.F., William FW.F. Wood William FW.F., Short-chain Carboxylic Acids from the Anal Glands of the Binturong (Arctictis binturong), „Biochemical Systematics and Ecology”, 28 (9), 1999, s. 903–904, DOI: 10.1016/s0305-1978(99)00128-3, PMID: 10913851 .
• IngiI. Agnarsson IngiI., MatjažM. Kuntner MatjažM., Laura J.L.J. May-Collado Laura J.L.J., Dogs, cats, and kin: A molecular species-level phylogeny of Carnivora, „Molecular Phylogenetics and Evolution”, 54 (3), 2010, s. 726–745, DOI: 10.1016/j.ympev.2009.10.033, PMID: 19900567 .
• Medianauka, Binturong (Arctictis binturong) [online], medianauka.pl, 2013 [dostęp 2015-09-20]  (pol.).
• T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).