Drogi krajowe w Polsce

Na przestrzeni lat drogi krajowe posiadały różne określenia oraz zmianom ulegała wielkość sieci.

15 stycznia 1921, na mocy Ustawy z 10 grudnia 1920 r. o budowie i utrzymaniu dróg publicznych, wprowadzono drogi państwowe^[5]. Stanowiły one najważniejszą kategorię dróg publicznych, mającą znaczenie ogólnopaństwowe. Podzielone były na trzy kategorie:

• kategoria I – drogi łączące Warszawę z granicą państwa oraz kresami; całkowita długość (z odnogami): 4503 km,
• kategoria II – drogi o przebiegu północ-południe; całkowita długość (z odnogami): 2670 km,
• kategoria III – drogi o przebiegu wschód-zachód; całkowita długość (z odnogami): 3327 km.

Łączna długość ówczesnych dróg państwowych wynosiła 10 500 km.

Po II wojnie światowej sieć dróg państwowych uległa zmianie. W 1952 r. nadano nowe oznaczenia^[6], które z późniejszymi zmianami^[7] obowiązywały do 14 lutego 1986. Numeracja dróg państwowych była częściowo usystematyzowana – drogi o niższych numerach (10-19) rozpoczynały swój przebieg w Warszawie lub jej okolicach^[8]:

• droga nr 10 (E81): Warszawa – Płońsk – Mława – Olsztynek – Ostróda – Elbląg – Gdańsk
• droga nr 11: Warszawa – Legionowo – Pułtusk – Ostrołęka – Łomża – Augustów – Suwałki – granica państwa
• droga nr 12 (E12): Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Bobrowniki
• droga nr 13 (E8): Warszawa – Zakręt – Mińsk Mazowiecki – Siedlce – Międzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – Terespol – granica państwa (przejście graniczne)
• droga nr 14 (E81): Zakręt – Garwolin – Kurów – Lublin – Piaski – Krasnystaw – Zamość – Tomaszów Lubelski – Hrebenne – granica państwa
• droga nr 15: Warszawa – Janki – Grójec – Radom – Skarżysko-Kamienna – Kielce – Jędrzejów – Kraków – Myślenice – Rabka – Nowy Targ – Zakopane
• droga nr 16 (E82): Warszawa – Janki – Mszczonów – Tomaszów Mazowiecki – Piotrków Trybunalski – Radomsko – Częstochowa – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Mikołów – Żory – Cieszyn
• droga nr 17 (E8): Warszawa – Sochaczew – Łowicz – Kutno – Krośniewice – Koło – Konin – Września – Poznań – Pniewy – Skwierzyna
• droga nr 18 (E12): Łowicz – Głowno – Łódź – Pabianice – Zduńska Wola – Sieradz – Złoczew – Kępno – Oleśnica – Wrocław – Ząbkowice Śląskie – Kłodzko – Kudowa-Zdrój – granica państwa (przejście graniczne)
• droga nr 19: Płońsk – Sierpc – Lipno – Toruń – Bydgoszcz – Nakło nad Notecią – Piła – Wałcz – Stargard Szczeciński – Szczecin

W 1968^[9] na drogach państwowych pokrywających się z trasami europejskimi zaprzestano stosowania oznakowania krajowej numeracji trasy^[10].

1 października 1985 pojęcie „drogi państwowe” zastąpiono pojęciem „drogi krajowe”^[11], a w grudniu 1985 r. opracowano reformę sieci drogowej^[12]. Niektóre z wprowadzonych 14 lutego 1986 numerów dróg krajowych mają do dziś niezmieniony przebieg. 1 stycznia 1999^[13] zaczął obowiązywać podział na numery jedno-, dwu-, trzy- i pięciocyfrowe. Najwyższy z nich dotyczył drogi krajowej nr 48143 Frampol – Gorajec – Szczebrzeszyn^[13][14] (obecnie droga nr 74). W 2000 r. ponownie dokonano reformy sieci drogowej – opracowano nowy przebieg dróg krajowych, z których trasy mające oznaczenia jedno- i dwucyfrowe zachowały kategorię^[15], zaś trzycyfrowe przeklasyfikowano na drogi wojewódzkie^[15] oraz zniesiono pięciocyfrowe.

Do dróg krajowych zgodnie z Ustawą o drogach publicznych zalicza się^[16]:

1. autostrady i drogi ekspresowe oraz drogi leżące w ich ciągach do czasu wybudowania autostrad i dróg ekspresowych;
2. drogi międzynarodowe;
3. drogi stanowiące inne połączenia zapewniające spójność sieci dróg krajowych;
4. drogi dojazdowe do ogólnodostępnych przejść granicznych obsługujących ruch osobowy i towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów (zespołu pojazdów) lub wyłącznie ruch towarowy bez ograniczeń ciężaru całkowitego pojazdów (zespołu pojazdów);
5. drogi alternatywne dla autostrad płatnych;
6. drogi stanowiące ciągi obwodnicowe dużych aglomeracji miejskich.

Podany niżej wykaz dróg jest zgodny z Zarządzeniem Nr 6 Generalnego Dyrektora Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 3 kwietnia 2024 r. w sprawie nadania numerów drogom krajowym:

Numer	Przebieg
	6 (Pruszcz Gdański) – Grudziądz – Toruń – Włocławek – Łódź – Piotrków Trybunalski – Częstochowa – Pyrzowice – Piekary Śląskie – Bytom – Gliwice – Żory – Gorzyczki – granica państwa Pyrzowice (węzeł „Pyrzowice”) – Podwarpie (węzeł „Podwarpie”) – Dąbrowa Górnicza – Tychy – Bielsko-Biała – Żywiec – Laliki – Zwardoń – granica państwa
	granica państwa – Świecko – Rzepin – Poznań – Konin – Łódź – Warszawa – Mińsk Mazowiecki – Siedlce – Międzyrzec Podlaski – Biała Podlaska – Terespol – granica państwa
	Świnoujście – Szczecin – Goleniów – Gorzów Wielkopolski – Zielona Góra – Lubin – Legnica – Bolków – Jelenia Góra – Jakuszyce – granica państwa 5 (węzeł „Kamienna Góra”) – Lubawka – granica państwa
	granica państwa – Jędrzychowice – węzeł „Zgorzelec” – Krzyżowa – Wrocław – Prądy – Nogowczyce – Gliwice – Katowice – Chrzanów – Kraków – Tarnów – Dębica – Rzeszów – Jarosław – Radymno – Korczowa – granica państwa
	1 (węzeł „Nowe Marzy”) – Świecie – Bydgoszcz – Gniezno – Poznań (węzeł „Poznań Wschód” – węzeł „Poznań Zachód”) – Leszno – Wrocław – Kostomłoty – Dobromierz – Bolków – 3 (węzeł „Kamienna Góra”) 7 (węzeł „Ostróda Południe”) – 16 (Wirwajdy)
	granica państwa – Kołbaskowo – Szczecin – Goleniów – Płoty – Kołobrzeg – Koszalin – Karwice – Słupsk – Lębork – Szemud – Gdynia – Gdańsk – Straszyn – Łęgowo
	Gdynia (skrzyżowanie z ul. Morską) – 6 (węzeł „Gdynia Wielki Kack”) – … – 20 (Żukowo) – Gdańsk – Elbląg – Ostróda – Olsztynek – Płońsk – Warszawa – Janki – Grójec – Radom – Kielce – Miechów (węzeł „Miechów”) – … – 7 (Miechów) – Kraków – Myślenice – Rabka-Zdrój – Chyżne – granica państwa Warszawa (węzeł „Warszawa Lotnisko”) – Lesznowola Tarczyn (węzeł „Tarczyn Północ”) – węzeł „Tarczyn Południe” Kraków (węzeł „Kraków Nowa Huta” – węzeł „Kraków Bieżanów”)
	granica państwa – Kudowa-Zdrój – Kłodzko – Ząbkowice Śląskie – Wrocław – Oleśnica – Syców – Kępno – Złoczew – Sieradz – 1 (węzeł „Łódź Południe”) – Piotrków Trybunalski – Rawa Mazowiecka – Warszawa – Radzymin – Wyszków – Ostrów Mazowiecka – Zambrów – Białystok – Korycin – Augustów – Raczki (węzeł „Raczki”)
	Radom – Iłża – Ostrowiec Świętokrzyski – Opatów – Lipnik – Klimontów – Łoniów – Nagnajów – Kolbuszowa – Głogów Małopolski – Rzeszów (węzeł „Rzeszów Północ”)
	granica państwa – Lubieszyn – Szczecin – Stargard – Wałcz – Piła – 5 (węzeł „Bydgoszcz Zachód” – węzeł „Bydgoszcz Błonie”) – Wypaleniska – Przyłubie – Toruń – Lipno – Sierpc – Drobin – Płońsk
	Kołobrzeg – 6 (węzeł „Kołobrzeg Wschód”) – Koszalin – Bobolice – Szczecinek – Podgaje – Piła – Ujście – Chodzież – Oborniki – Poznań – Kórnik – Jarocin – Pleszew – Ostrów Wielkopolski – Ostrzeszów – Kępno – Kluczbork – Lubliniec – Tworóg – Bytom
	granica państwa – Łęknica – Żary – Żagań – Szprotawa – Przemków – Radwanice – 3 (Drożów) – Głogów – Szlichtyngowa – Wschowa – Leszno – Gostyń – Jarocin – Pleszew – Kalisz – Błaszki – Sieradz – Łask – Rzgów – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Opoczno – Przysucha – Radom – Zwoleń – Puławy – Kurów – Lublin – Piaski – Chełm – Dorohusk – granica państwa
	Szczecin – Kołbaskowo – Rosówek – granica państwa
	92 (Łowicz) – 2 (węzeł „Stryków” – węzeł „Emilia”) – Zgierz – Łódź – Dobroń – 8 (węzeł „Róża”) 2 (węzeł „Stryków”) – Łódź – 14 (węzeł „Łódź Lublinek”)
	Trzebnica – Milicz – Krotoszyn – Jarocin – Miąskowo – Miłosław – Września – Gniezno – … – Trzemeszno – Wylatowo – Strzelno – Inowrocław – Toruń – Brodnica – Lubawa – 5 (węzeł „Ostróda Zachód”)
	91 (Dolna Grupa) – Grudziądz – Iława – 5 (Wirwajdy) – … – 7 (węzeł „Ostróda Południe”) – Olsztyn – Mrągowo – Ełk – Augustów – Pomorze – Poćkuny – Ogrodniki – granica państwa
	Warszawa (Zakręt) – Garwolin – Ryki – Kurów – Lublin – Piaski – Krasnystaw – Zamość – Tomaszów Lubelski – Hrebenne – granica państwa
	granica państwa – Olszyna – Golnice – Krzyżowa
	granica państwa – Kuźnica – Białystok – Siemiatycze – Międzyrzec Podlaski – Kock – Lubartów – Lublin – Kraśnik – Janów Lubelski – Nisko – Sokołów Małopolski – Rzeszów – Babica – Lutcza – Domaradz – Miejsce Piastowe – Dukla – Barwinek – granica państwa Świlcza (węzeł „Świlcza”) – Kielanówka (węzeł „Rzeszów Południe”)
	10 (węzeł „Stargard Wschód”) – Stargard – Chociwel – Węgorzyno – Drawsko Pomorskie – Czaplinek – Szczecinek – Biały Bór – Miastko – Bytów – Kościerzyna – Żukowo – 6 (węzeł „Chwaszczyno”)
	Miastko – Suchorze – Słupsk – Ustka
	granica państwa – Kostrzyn – Wałdowice – Gorzów Wielkopolski – Wałcz – Człuchów – Chojnice – Starogard Gdański – Czarlin – Malbork – Stare Pole – Elbląg – Chruściel – Grzechotki – granica państwa
	Myślibórz – Dębno – Sarbinowo
	Pniewy – Gorzyń – Skwierzyna – Wałdowice
	Bobolice – Biały Bór – Człuchów – Sępólno Krajeńskie – Koronowo – Bydgoszcz (węzeł „Bydgoszcz Opławiec” – węzeł „Bydgoszcz Południe”) – Inowrocław – Strzelno – Ślesin – Konin – Kalisz – Ostrów Wielkopolski – Antonin – 8 (węzeł „Oleśnica Północ”)
	granica państwa – Krajnik Dolny – Chojna – Myślibórz – 3 (węzeł „Myślibórz”)
	granica państwa – Przewóz – Żary – Zielona Góra
	44 (Zator) – Wadowice – Rabka-Zdrój – Limanowa – Nowy Sącz – Gorlice – Jasło – Krosno – Sanok – Kuźmina – Bircza – Przemyśl – Medyka – granica państwa
	granica państwa – Słubice – 32 (Krosno Odrzańskie)
	4 (węzeł „Zgorzelec”) – Lubań – Gryfów Śląski – Pasiecznik – Jelenia Góra
	Szczecin – Gryfino – Chojna – Sarbinowo – Kostrzyn – Słubice
	granica państwa – Gubinek – Połupin – Zielona Góra – Sulechów – Wolsztyn – 5 (węzeł „Stęszew”)
	Kłodzko – Międzylesie – Boboszów – granica państwa
	Świebodzice – Dobromierz
	granica państwa – Golińsk – Mieroszów – Wałbrzych – Świebodzice – Świdnica – droga 4 (węzeł „Bielany Wrocławskie”)
	Prochowice – Lubin – Ścinawa – Wińsko – Załęcze – Rawicz – Krotoszyn – Ostrów Wielkopolski – 11 (węzeł „Ostrów Wlkp. Północ”)
	Darłowo – 6 (Karwice)
	granica państwa – Pietrowice – Głubczyce – 45 (Reńska Wieś)
	Łagiewniki – Strzelin – Biedrzychów – Owczary – Brzeg – Namysłów – Baranów
	granica państwa – Głuchołazy – Prudnik – Kędzierzyn-Koźle – Pyskowice
	46 (Nysa) – Prudnik – Trzebina – granica państwa
	Namysłów – Kluczbork – Praszka – Rudniki – Działoszyn – Pajęczno – Nowa Brzeźnica – Radomsko – Przedbórz – Ruda Maleniecka – Końskie – Skarżysko-Kamienna – Rudnik
	45 (Wieluń) – Rudniki – Kłobuck – Częstochowa
	Gliwice – Mikołów – Tychy – Oświęcim – Zator – Skawina – 4 (Kraków)
	78 (Zabełków) – Krzyżanowice – Racibórz – Krapkowice – Opole – Kluczbork – Praszka – Wieluń – 8 (węzeł „Złoczew”)
	33 (Kłodzko) – Nysa – Opole – Ozimek – Lubliniec – Blachownia – Częstochowa – Janów – Szczekociny
	7 (węzeł „Zabornia”) – Rabka-Zdrój – Nowy Targ – Zakopane
	8 (węzeł „Tomaszów Maz. Centrum”) – Tomaszów Mazowiecki – Inowłódz – Potworów – Białobrzegi – Głowaczów – Kozienice – Dęblin – Moszczanka – 19 (węzeł „Kock Północ”)
	47 (Nowy Targ) – Czarna Góra – Jurgów – granica państwa
	Ciechanów – Płońsk – Wyszogród – Sochaczew – Mszczonów – Grójec – Góra Kalwaria – Kołbiel – Mińsk Mazowiecki – Łochów – Ostrów Mazowiecka
	granica państwa – Bezledy – Bartoszyce – Lidzbark Warmiński – Dobre Miasto – Olsztyn – Olsztynek
	granica państwa – Cieszyn – Bielsko-Biała – Kęty – Wadowice – Głogoczów – Kraków – 79 (węzeł „Modlniczka”)
	16 (węzeł „Olsztyn Pieczewo”) – Szczytno – Rozogi – Myszyniec – Ostrołęka – 60 (Różan)
	Chruściel – Braniewo – Gronowo – granica państwa
	7 (węzeł „Żuławy Wschód”) – Malbork – Kwidzyn – Grudziądz – Stolno
	25 (Koronowo) – 5 (węzeł „Trzeciewiec”)
	Bartoszyce – Biskupiec – Szczytno – Przasnysz – Maków Mazowiecki – Pułtusk
	Olsztynek – Zgniłocha – Jedwabno – Szczytno – Babięta – Ruciane Nida – Pisz – Biała Piska – 61 (Szczuczyn)
	Giżycko – Ryn – Mrągowo – Nawiady – Rozogi
	91 (Topola Królewska) – Kutno – Gostynin – Płock – Drobin – Glinojeck – Ciechanów – Maków Mazowiecki – Różan – Ostrów Mazowiecka
	Warszawa – Jabłonna – Legionowo – Serock – Różan – 8 (węzeł „Ostrów Mazowiecka Południe” – węzeł „Ostrów Mazowiecka Północ”) – Łomża – Szczuczyn – Ełk – Raczki – Suwałki – Budzisko – granica państwa
	Strzelno – Kobylniki – Radziejów – Brześć Kujawski – Włocławek – Nowy Duninów – Płock – Wyszogród – Nowy Dwór Mazowiecki – Pomiechówek – Serock – Wierzbica – Wyszków – Łochów – Węgrów – Sokołów Podlaski – Drohiczyn – 19 (Siemiatycze)
	granica państwa – Węgorzewo – Giżycko – Pisz – Kolno – Kisielnica – Łomża (węzeł „Łomża Południe”) – Stare Modzele – Zambrów – Ceranów – Sokołów Podlaski – Siedlce – Łuków – Radzyń Podlaski – Wisznice – Sławatycze – granica państwa
	Piątnica Poduchowna – Wizna – Jeżewo Stare
	granica państwa – Gołdap – Olecko – Ełk – Grajewo – Mońki – Białystok – Bobrowniki – granica państwa
	8 (węzeł „Zambrów Zachód”) – 63 (Poryte-Jabłoń) – Zambrów – Wysokie Mazowieckie – Brańsk – Bielsk Podlaski – Kleszczele – Czeremcha – Połowce – granica państwa
	10 (Lipno) – Włocławek
	granica państwa – Kukuryki – 2 (Wólka Dobryńska)
	(uchylony)
	Łowicz – Skierniewice – Huta Zawadzka
	Stryków – Zgierz – … – 14 (węzeł „Pabianice Północ”) – Rzgów
	Konin – Turek – Uniejów – Balin – Łódź – Brzeziny – Rawa Mazowiecka
	Wiśniówka – Kielce – Morawica – Busko-Zdrój – Szczucin – Dąbrowa Tarnowska – Tarnów – Pilzno – Jasło
	8 (węzeł „Wieluń”) – Wieluń – Bełchatów – Piotrków Trybunalski – Sulejów – Żarnów – Ruda Maleniecka – Kielce – Łagów – Opatów – Ożarów – Annopol – Kraśnik – Janów Lubelski – Frampol – Gorajec – Szczebrzeszyn – Zamość – Hrubieszów – Zosin – granica państwa
	79 (Kraków) – Niepołomice – 4 (węzeł „Targowisko”) – Brzesko – Nowy Sącz – Krzyżówka – Tylicz – Muszynka – granica państwa
	Wilga – Garwolin – Stoczek Łukowski – 63 (Łuków)
	Lipnik – Sandomierz – Stalowa Wola – Leżajsk – Tryńcza – Jarosław – Radymno – Przemyśl
	granica państwa – Chałupki – Wodzisław Śląski – Rybnik – Gliwice – Tarnowskie Góry – Świerklaniec – Siewierz – Zawiercie – Szczekociny – Nagłowice – Jędrzejów – Chmielnik
	Warszawa – Góra Kalwaria – Kozienice – Zwoleń – Sandomierz – Połaniec – Nowe Brzesko – Kraków – Trzebinia – Chrzanów – Jaworzno – Katowice – Chorzów – Bytom Warszawa (węzeł „Marynarska” – węzeł „Warszawa Lotnisko”)
	5 (węzeł „Bydgoszcz Zachód”) – Bydgoszcz – Toruń – 1 (węzeł „Lubicz”)
	Katowice – Mikołów – Żory – Skoczów
	12 (węzeł „Lublin Tatary”) – Łęczna – Cyców – Włodawa – granica państwa
	Turek – Dobra – Sieradz
	Sanok – Lesko – Ustrzyki Dolne – Krościenko – granica państwa
	Nowy Dwór Mazowiecki – 7 (Kazuń)
	Podwarpie (węzeł „Podwarpie”) – Wojkowice Kościelne – Będzin – Sosnowiec – Katowice – Tychy
	75 (Nowy Sącz) – Stary Sącz – Piwniczna-Zdrój – granica państwa
	Strzelce Opolskie – 4 (węzeł „Strzelce Opolskie”) – 4 (węzeł „Kleszczów”) – Gliwice – Bytom
	Gdańsk (terminal promowy Westerplatte – 7)
	91 (Jeleń) – 55 (Baldram)[17]
	Gdańsk (port) – Tczew – Świecie – Toruń – Włocławek – Kowal – Krośniewice – 14 (węzeł „Emilia”) – 8 (węzeł „Róża” – węzeł „Rzgów”) – Piotrków Trybunalski – Kamieńsk – Radomsko – Kłomnice – Częstochowa – Koziegłowy – Siewierz – Podwarpie (węzeł „Podwarpie”)
	2 (węzeł „Rzepin”) – Świebodzin – Pniewy – Poznań – Września – Słupca – Golina – Konin – Kutno – Łowicz – Sochaczew – 2 (węzeł „Warszawa Zachód”) – … – 17 (Zakręt) – Mińsk Mazowiecki – 2 (węzeł „Kałuszyn”)
	granica miasta – 3 w Świnoujściu
	4 (węzeł „Zgorzelec”) – Bolesławiec – Krzywa – Chojnów – Legnica – Prochowice – Wrocław – Brzeg – Opole – Strzelce Opolskie – Toszek – Pyskowice – Bytom – Będzin – Sosnowiec – Dąbrowa Górnicza – Olkusz – 7 (węzeł „Modlniczka”) – … – 4 (węzeł „Kraków Wieliczka”) – Tarnów – Rzeszów – Jarosław – Radymno – Korczowa – droga 1698R
	55 (węzeł „Konstytucji 3 Maja”) – 1 (węzeł „Grudziądz”)
	1 (węzeł „Turzno”) – 15
	4 (węzeł „Rzeszów Wschód”) – 94 (Rzeszów, ul. Lwowska)
	(uchylony)[18]

… – brak ciągłości drogi

Docelowo na wszystkich drogach krajowych w Polsce będzie dozwolony ruch pojazdów o nacisku pojedynczej osi napędowej do 11,5 tony. Obecnie na wielu odcinkach obowiązują ograniczenia do 10 i 8 ton^[19]. Jest to niezgodne z unijnymi przepisami regulującymi nacisk osi napędowej – w chwili wejścia do Unii Europejskiej Polska zobowiązała się dostosować sieć drogową do standardu nacisku pojedynczej osi wynoszącego 11,5 tony^[20].

Od 13 marca 2021^[21], na mocy ustawy z 18 grudnia 2020 r., na wszystkich drogach krajowych dozwolony jest ruch pojazdów o nacisku pojedynczej osi do 11,5 tony, z wyjątkiem fragmentów znajdujących się w miastach na prawach powiatu^[22] oraz innych odcinków, na których uzasadniono powód wprowadzenia ograniczenia. Wraz z wejściem w życie ustawy przestało obowiązywać rozporządzenie Ministra Infrastruktury i Budownictwa z 21 kwietnia 2017 r.

• Autostrady i drogi ekspresowe w Polsce
• Drogi wojewódzkie w Polsce
• Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad
• Krajowy Fundusz Drogowy
• Rada ds. Autostrad
• Klasy i kategorie dróg w Polsce