Frank szwajcarski

Frank szwajcarski
	; Aktualne banknoty
Kod ISO 4217	CHF
Symbol	CHF, Fr.
Państwo	Szwajcaria; Liechtenstein
Bank centralny	Szwajcarski Bank Narodowy
Mennica	Mennica Federalna Swissmint
Poziom inflacji	–0,4 w 2016
Podział	1 frank = 100 centymów; fr. centime; niem. Rappen; wł. centesimo; rm. rap
Banknoty	10, 20, 50, 100, 200, 1000 franków
Monety	5, 10, 20 centymów; ½, 1, 2, 5 franków
	Multimedia w Wikimedia Commons

Frank szwajcarski – waluta Szwajcarii i Liechtensteinu, oznaczenie według ISO 4217: CHF (z łac. Confœderatio Helvetica Franc). Jeden frank szwajcarski dzieli się na 100 centymów (według nazewnictwa francuskiego – fr. centimes) lub 100 rappenów (określanych tak w części niemieckojęzycznej – niem. Rappen). Jest jedną z podstawowych walut wymienialnych świata, obok euro, dolara, jena i funta.

Frank szwajcarski został wprowadzony na terenie Konfederacji Szwajcarskiej w 1850 i zastąpił szereg lokalnych walut, które wprowadzili Francuzi w okresie wojen napoleońskich i Konfederacji Helweckiej. Frank szwajcarski w chwili wprowadzenia był równy 1 Frankowi francuskiemu.

1 Geneva franc	100 centymów	1 Frank szwajcarski
1 Glarus frank	100 Rapenów	1.4597 Franka szwajcarskiego
1 Unterwalden frank	10 Batzen
1 Zürich frank	10 Batzen = 100 Rapenów = 300 Hellerów = 25 szylingów
1 Schaffhausen frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów
1 Thurgau frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów
1 Aargau frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów = 100 Rapenów
1 Fribourg frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów = 100 Rapenów
1 Solothurn frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów = 100 Rapenów
1 Appenzel frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów = 160 Pfeningów
1 St. Gallen frank	10 Batzen = 40 Kreuzerów = 160 Pfeningów
1 Basel frank	10 Batzen = 100 Rapenów
1 Berne frank	10 Batzen = 100 Rapenów
1 Uri frank	10 Batzen = 100 Rapenów
1 Luzern frank	10 Batzen = 100 Rapenów = 200 Angsterów
1 Schwyz frank	10 Batzen = 100 Rapenów = 200 Angsterów
1 Graubünden frank	10 Batzen = 60 Blizgerów
1 Ticinese franco	20 Soldi = 240 denari
1 Vaud franc	10 Batzen = 100 Rapenów	1 3/7 Franka szwajcarskiego
1 Południowoniemiecki gulden	15 Batzen = 60 Kreuzerów	2,12 Franka szwajcarskiego

Monety

Do roku 1967 monety o nominałach ½, 1, 2 i 5 franków były wykonane ze srebra; od roku 1968 zaprzestano bicia srebrnych monet obiegowych.

Aktualne szwajcarskie monety^[1]
Wartość	Średnica (mm)	Grubość (mm)	Masa (g)	Skład	Uwagi
5 centymów	17.15	1.25	1.8	brązal	Wytwarzane z miedzioniklu lub czystego niklu do 1980 r
10 centymów	19.15	1.45	3	miedzionikiel	Produkowane w obecnym mennictwie od 1879 roku.
20 centymów	21.05	1.65	4	miedzionikiel
½ franka	18.20	1.25	2.2	miedzionikiel	W srebrze do 1967 roku
1 frank	23.20	1.55	4.4	miedzionikiel	W srebrze do 1967 roku
2 franki	27.40	2.15	8.8	miedzionikiel	W srebrze do 1967 roku
5 franków	31.45	2.35	13.2	miedzionikiel	W srebrze do 1967 roku i w 1969; masa 25g do 1930

Banknoty

Banknoty występują w nominałach 10, 20, 50, 100, 200 i 1000 franków.

9. seria (aktualna)

Od kwietnia 2016 do 2019 Szwajcarski Bank Narodowy stopniowo wprowadził do obiegu nowe banknoty utrzymujące wysokie standardy bezpieczeństwa i trudne do sfałszowania. Autorką projektu dziewiątej serii banknotów jest Manuela Pfrunder. Wszystkie banknoty ósmej serii zostały wycofane 30 kwietnia 2021 r., ale podobnie jak wycofane w 2000 r. banknoty szóstej serii pozostają bezterminowo wymienialne w Narodowym Banku Szwajcarii^[2].

Kobieca para dłoni z pałką prowadzi rytm; Wzór kalejdoskopu: tarcze; glob wokół linii danych: koniec dnia (Pacyfik, Cieśnina Beringa), rysowane są strefy czasowe; Paski bezpieczeństwa: Pasek bezpieczeństwa pokazuje szwajcarską sieć kolejową i najdłuższe tunele kolejowe w Szwajcarii są wymienione według długości podanej w kilometrach.
Chłopięca prawa dłoń trzyma pryzmat w wiązce światła, dzięki czemu światło jest rozpraszane na różne kolory; Wzór kalejdoskopu: Tło notatki przypomina spojrzenie przez kalejdoskop, w którym kolorowe odbicie powstaje w wyniku odbicia światła; Kula ziemska cztery godziny wcześniej (Pacyfik, Ameryka Północna), nad którą światło znajduje się na gwiaździstych obrazach; Paski bezpieczeństwa: Na mapie Szwajcarii i okolicznych regionów emisje światła w nocy, odległość różnych ciał niebieskich od Ziemi podana w sekundach świetlnych.
Lewa dłoń trzyma dojrzały kwiat mniszka lekarskiego na zdmuchującym go wietrze; Wzór tła: strzałki wiatru; Glob cztery godziny wcześniej (Atlantyk, Ameryka Północna i Południowa) i strzałki wiatru na kuli ziemskiej pokazują kierunki wiatrów łączących Szwajcarię z innymi regionami i kontynentami; Paski bezpieczeństwa: masyw alpejski i główne szczyty Alp Szwajcarskich o wysokości ponad 4000 m n.p.m. są wymienione z nazwy, od A jako Aletschhorn do Z jako Zumsteinspitze.
Złączona para dłoni trzyma wodę; Glob kolejne cztery godziny wcześniej (Atlantyk, Europa, Afryka, Bliski Wschód). Na pasku bezpieczeństwa wymieniono kilka szwajcarskich rzek uszeregowanych według długości.
Prawa dłoń wskazuje kciukiem, palcem wskazującym i środkowym trzy kierunki (patrz reguła trzech palców); Glob cztery godziny wcześniej (Ocean Indyjski, Afryka, Europa, Bliski Wschód, Rosja, Azja). Na pasku bezpieczeństwa zapisano etapy powstawania wszechświata w adnotacji wykładniczej.
Dwie dłonie w geście powitania; Glob cztery godziny wcześniej: początek dnia (Ocean Indyjski, Azja, Australia, Pacyfik).
Połączenie dwóch torów za pomocą przełącznika szczelin w tunelu bazowym Lötschberg. Mechanizm zegarowy, oznacza dobrze funkcjonującą organizację; Linie są szkicami Szwajcarii, Austrii i części węgierskiej sieci kolejowej.
Lekka projekcja na dużym ekranie na Piazza Grande w Locarno podczas Festiwalu Filmowego; Motyl: Światło ożywia jego kolory, jak i całą różnorodność natury; Linie w tle przedstawiają tęczówkę, która jest elementem definiującym kolor oczu.
Prądy powietrza przepływają wokół lodowcowych szczytów Alp i dają możliwość wznoszenia się i opadania; paralotnie; krzywe wysokościowe ilustrują zróżnicowany krajobraz Szwajcarii.
Woda płynie wzdłuż pionowej, lecz wegetatywnej skały w suchym Wallis; Suonen.
Cząstki przepływają przez detektor cząstek LHC z CERN w Genewie; graficzny schemat zderzenia cząstek.
Podczas Zjednoczonego Zgromadzenia Federalnego Radców Federalnych w Pałacu Federalnym w Bernie przemówienia są wygłaszane w jednym z języków narodowych; Grafika sieci relacji.