Peter Handke
Peter Handke (ur. 6 grudnia 1942 w Griffen w Austrii[1]) – austriacki pisarz i tłumacz, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za 2019 rok. Jeden z najbardziej rozpoznawalnych austriackich pisarzy[2][3].
Peter Handke w 2006 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Narodowość | austriacka |
Dziedzina sztuki | |
Nagrody | |
Życiorys
W latach 1944–1948 Peter Handke mieszkał wraz z matką (Słowenką z Karyntii) w Berlinie, potem przeprowadzili się z powrotem do Griffen. Pogłębiający się alkoholizm ojczyma Adolfa Brunona Handkego, berlińskiego tramwajarza, i zaściankowość prowincjonalnego Griffen były źródłem późniejszego buntu przeciwko panującym ograniczeniom i zwyczajom.
Mając dwanaście lat, w 1954 trafił do internatu dla chłopców katolicko-humanistycznego gimnazjum Tanzenberg. W tym okresie opublikował swoje pierwsze teksty, w czasopiśmie „Pochodnia” redagowanym przez mieszkańców bursy. Od 1959 uczył się w Klagenfurcie, zdał tam w 1961 maturę. W tymże roku rozpoczął studia prawnicze w Graz[1]. Pierwsze sukcesy literackie sprawiły, że przyłączył się do „Forum Stadtpark”, grupy z Grazu; w 1965[4] porzucił studia, by całkowicie poświęcić się pisarstwu[1][4].
Zdobył sławę, gdy w 1966 roku w Princeton podczas spotkania Grupy 47, wpływowego w latach 50. forum dyskusyjnego niemieckich pisarzy i krytyków, zaatakował zebranych za opisywactwo i zbiorowo wyzwał znanych kolegów po piórze od „impotentów”[5][6].
Debiutował w 1966 krótką powieścią Szerszenie[1]. Sztuka Publiczność zwymyślana, wydana w tym samym roku[1], przyniosła mu szeroki rozgłos[7]. Był członkiem założycielem frankfurckiego wydawnictwa Verlag der Autoren w 1969 roku i w latach 1973–1977 członkiem Stowarzyszenia Autorów w Graz. W latach 80. podróżował m.in. po Alasce, Japonii i Jugosławii. Wydana w 1996 roku jako relacja z podróży Podróż zimowa nad Dunaj, Sawę, Morawę i Drinę albo sprawiedliwość dla Serbii (Eine winterliche Reise zu den Flüssen Donau, Save, Morawa und Drina oder Gerechtigkeit für Serbien), w której również Serbowie przedstawieni są jako ofiary wojny domowej, wywołała i wywołuje do dziś liczne kontrowersje. W 2005 roku postawiony przed trybunałem ONZ w Hadze były serbski prezydent, Slobodan Milošević, powołał Handkego jako świadka obrony. Pisarz odmówił, niemniej napisał esej Die Tablas von Daimiel, którego podtytuł brzmi Zakamuflowana wypowiedź świadka w procesie przeciwko Slobodanowi Miloševićowi.
Handke po pobycie w Graz mieszkał w Düsseldorfie i Berlinie, potem w Kronbergu, w USA (1978–1979), Salzburgu (1979–1988), a od 1991 w Chaville pod Paryżem (Francja), a okresowo także w Salzburgu.
Ma dorosłą córkę (Amina Handke, ukończyła studia malarskie i w zakresie sztuki medialnej), w l. 2001–2006 był związany z niemiecką aktorką Katją Flint.
Zasiadał w jury konkursu głównego na 42. MFF w Cannes (1989).
W 2012 Peterowi Handkemu poświęcona została sesja krytyczno-literacka, zorganizowana we Wrocławiu z okazji 70. urodzin pisarza przez Instytut Filologii Germańskiej UWr oraz Bibliotekę Austriacką we Wrocławiu, na której zaprezentowano referaty badaczy literatury z sześciu polskich uczelni wyższych m.in. Norbert Honsza, Edward Białek, Eugeniusz Tomiczek, Irena Światłowska-Prędota. Prof. Jacek Rzeszotnik wystąpił wówczas z referatem Gdyby trzymał gębę na kłódkę, miałby szansę na Nobla. Peter Handke vs media[8].
10 października 2019 roku Akademia Szwedzka przyznała mu Nagrodę Nobla w dziedzinie literatury[9][10][11].
Wyróżnienia i nagrody
- 1967 – Nagroda im. Gerharta Hauptmanna
- 1972 – Nagroda im. Schillera miasta Mannheim
- 1973 – Nagroda im. Georga Büchnera[1]
- 1978 – Nagroda im. Georges’a Sadoula
- 1985 – Nagroda literacka Salzburga
- 1987 – Nagroda Vilenica
- 1995 – Nagroda im. Schillera
- 2004 – Nagroda im. Siegfrieda Unselda
- 2009 – Nagroda Franza Kafki[12][13]
- 2014 – Międzynarodowa Nagroda im. Ibsena[14]
- 2019 – Nagroda Nobla w dziedzinie literatury
Twórczość
Przekłady
Handke tłumaczył dzieła następujących autorów: Adonis, Ajschylos, Dimitri T. Analis, Bruno Bayen, Emmanuel Bove, René Char, Jean Genet, Georges-Arthur Goldschmidt , Julien Green, Gustav Januš, Patrick Modiano, Florjan Lipuš, Walker Percy, Francis Ponge, William Szekspir, Sofokles
Zobacz też
Przypisy
Linki zewnętrzne
- Peter Handke, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy). [dostęp 2021-04-08] .
- Encyclopaedia Beliana – Peter Handke (słow.)
- ISNI: 0000000121213994
- VIAF: 14771032
- ULAN: 500352646
- LCCN: n50017858
- GND: 118545574
- NDL: 00442366
- LIBRIS: 1zcfg81k41j63gs
- BnF: 11906831s
- SUDOC: 02691395X
- SBN: CFIV024226
- NLA: 36587412
- NKC: jn19990003131
- DBNL: hand001
- BNE: XX852358
- NTA: 068638760
- BIBSYS: 90061129
- CALIS: n2011379404
- CiNii: DA00129958
- Open Library: OL4331550A
- PLWABN: 9810646549805606
- NUKAT: n94203263
- J9U: 987007262218105171
- PTBNP: 41482
- CANTIC: a11090765
- LNB: 000202246
- NSK: 000009007
- BNA: 000056941
- CONOR: 6329443
- BNC: 000038225
- ΕΒΕ: 61632
- BLBNB: 000235423
- KRNLK: KAC199611412
- LIH: LNB:V*16078;=BI, LNB:V*143803;=BF
- WorldCat: lccn-n50017858