Pouteria lucuma

Pouteria lucuma (lucuma) – gatunek rośliny z rodziny sączyńcowatych. Pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie rośnie na obszarze od północnej części Chile po Kolumbię i Ekwador^[5]. Owoce tej rośliny od dawna są cenione przez ludność tubylczą, o czym świadczą znalezione w miejscach pochówku ceramiki przedstawiające ten owoc^[6]. W kulturze Moche wyrabiano ozdoby wyobrażające owoce i warzywa, w tym także owoce tego gatunku^[7].

Pouteria lucuma

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	wrzosowce
Rodzina	sączyńcowate
Rodzaj	puteria
Gatunek	Pouteria lucuma
Nazwa systematyczna
Pouteria lucuma (Ruiz & Pav.) Kuntze Revis. Gen. Pl. 3(2): 195 1898[3]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4]
najmniejszej troski
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Europejczycy po raz pierwszy zetknęli się z tym owocem w regionie Chinchasuyu należącym do Imperium Inków w 1531 roku^[8].

Inna nazwa tego owocu to lucmo lub z angielskiego eggfruit, odnosi się ona również do blisko spokrewnionej Pouteria campechiana. Nazwa „eggfruit” nawiązuje do suchego owocu, które w strukturze przypomina ugotowane na twardo żółtko jaja. Miąższ lucumy w smaku przypomina słodkie ziemniaki. Jest to bardzo wartościowy owoc, posiadający wysoki poziom karotenu oraz witamin z grupy B. Kuliste lub jajowate owoce są zielone, z jasnym żółtym często włóknistym miąższem. Rośnie na umiarkowanych wysokościach między 1000 a 2400 metrów.

Pierwotnym zasięgiem występowania tego gatunku był klimat tropikalny, jednak rozpowszechnienie uprawy spowodowało jego rozprzestrzenienie także do stref subtropikalnych. Obecnie gatunek uprawiany jest w Peru, Ekwadorze, Chile, Wietnamie i Laosie z powodzeniem również w strefie podzwrotnikowej między innymi w Kalifornii. W ograniczonym stopniu uprawiane także w Boliwii i Kostaryce.

Do rodzaju Pouteria zalicza się również wysoko cenione Pouteria sapota (mamey), Pouteria caimito (abiu), Pouteria campechiana (canistel) oraz Pouteria viridis (Green Sapote)^[3].

Proszek z suszonych owoców stosowany jest jako środek aromatyzujący oraz w produkcji lodów.

Popyt na lucumę w jej rodzimym zasięgu, w Chile i Peru przewyższa popyt na truskawki, czekoladę i wanilię^{[potrzebny przypis]}.