Wróblin (województwo opolskie)

Położenie

Wieś jest położona w południowo-zachodniej Polsce, w województwie opolskim, około 13 km od granicy z Czechami, w Dolinie Górnej Straduni, tuż przy granicy powiatu prudnickiego z powiatem kędzierzyńsko-kozielskim (gmina Pawłowiczki). Należy do Euroregionu Pradziad^[7]. Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[8]. Przez granice administracyjne wsi przepływa rzeka Stradunia.

Środowisko naturalne

We Wróblinie panuje klimat umiarkowany ciepły. Średnia temperatura roczna wynosi +8,4 °C. Duże zróżnicowanie dotyczy termicznych pór roku. Średnie roczne opady atmosferyczne w rejonie Wróblina wynoszą 632 mm. Dominują wiatry zachodnie^[9].

Integralne części wsi

Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy ptaka „wróbel”. Znaczenie nazwy wsi prezentuje topograficzny opis Górnego Śląska z 1865 roku notujący wieś pod niemiecką nazwą Fröbel i wywodząc ją z języka polskiego we fragmencie: „polnisch Wroblina, Sperlingsdorf”, czyli w tłumaczeniu na język polski „po polsku Wroblina, wieś wróbli”^[11].

Miejscowość została wymieniona w łacińskim dokumencie z 1223 r. jako Wroblino^[12]. Wzmiankowana także w łacińskim dokumencie z 1228 roku wydanym przez Kazimierza I opolskiego, gdzie wymieniona jest w szeregu miejscowości założonych na prawie polskim iure polonico^[13] w zlatynizowanej, staropolskiej formie Wroblino^[12]. Później notowana także w 1234 r. – Vroblino, w 1283 r. Wroblino.

W 1295 r. w kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) miejscowość wymieniona jest jako Wroblin^[14]. Po raz pierwszy niemiecka nazwa została zapisana w 1419 r. jako Frobelin.

W 1896 r. polską nazwę Wróblin oraz niemiecką Fröbel wymienia śląski pisarz Konstanty Damrot^[15]. Damrot wymienia również starsze nazwy z łacińskich dokumentów z 1345 roku: Wroblin i Wroblino. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany w latach 1880–1906 wymienia miejscowość pod polską nazwą Wróblin oraz niemiecką Froebel^[16]. 15 marca 1947 r. nadano miejscowości polską nazwę Wróblin^[17].

Wieś po raz pierwszy wzmiankowana była w dokumencie z 1175 pod nazwą Villa Martini. Pierwsza wzmianka o kościele św. Michała Archanioła pochodzi z 1664. Obecny kościół został wybudowany w 1855^[18]. Do 1742 wieś należała do powiatu sądowego głogóweckiego w Monarchii Habsburgów^[19]. Po I wojnie śląskiej znalazła się w granicach Królestwa Prus i weszła w skład powiatu prudnickiego w prowincji Śląsk^[20].

Wieś posiadała swoją własną pieczęć, która przedstawiała w polu trzy lemiesze w skos obok siebie, za nimi rosnące zboże, a w otoku napis: Gemeinde-Vorstand zu Fröbel / Kreis Neustadt O.-S. (pol. Gmina Wróblin / Powiat Prudnicki, Górny Śląsk)^[21]. Według spisu ludności z 1 grudnia 1910, na 566 mieszkańców Wróblina 11 posługiwało się językiem niemieckim, 552 językiem polskim, a 3 było dwujęzycznych^[22]. W 1921 w zasięgu plebiscytu na Górnym Śląsku znalazła się tylko część powiatu prudnickiego. Wróblin znalazł się po stronie wschodniej, w obszarze objętym plebiscytem^[23]. We Wróblinie znajdował się niemiecki skład broni palnej, granatów i amunicji, wykryty przez Międzysojuszniczą Komisję Rządzącą i Plebiscytową^[24]. W styczniu 1921 w zorganizowanym we Wróblinie proniemieckim zgromadzeniu wzięło udział 167 osób, natomiast w polskim – 270^[25]. Do głosowania uprawnionych było we Wróblinie 470 osób, z czego 404, ok. 85,9%, stanowili mieszkańcy (w tym 400, ok. 85,1% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 460 głosów (ok. 97,8% uprawnionych), w tym 460 (100%) ważnych; za Niemcami głosowało 354 osoby (ok. 76,9%), a za Polską 106 osób (ok. 23,1%)^[26].

W latach 1945–1950 Wróblin należał do województwa śląskiego, a od 1950 do województwa opolskiego. W latach 1945–1954 wieś należała do gminy Biedrzychowice^[27], a w latach 1954–1972 do gromady Biedrzychowice. Podlegała urzędowi pocztowemu w Głogówku^[28].

Na początku lat 70. XX wieku proboszcz parafii Naczęsławice ks. Jerzy Kowalik założył we Wróblinie jedyną w Polsce wiejską orkiestrę symfoniczna „Symphonia Rusticana”^[18]. W 1998 Wróblin przystąpił do Programu Odnowy Wsi Opolskiej^[29].

Miejscowość zamieszkiwana jest przez mniejszość niemiecką oraz Ślązaków^[30]. Mieszkańcy wsi posługują się gwarą prudnicką, będącą odmianą dialektu śląskiego.

Liczba mieszkańców wsi

• 1910 – 566^[31]
• 1933 – 826^[32]
• 1939 – 841^[32]
• 1966 – 600^[33]
• 1998 – 515^[34]
• 2002 – 456^[34]
• 2009 – 407^[34]
• 2011 – 388^[34]
• 2013 – 380^[35]

Zgodnie z gminną ewidencją zabytków we Wróblinie chronione są^[36]:

• kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła
• kapliczka św. Jana Nepomucena przy domu nr 72
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 29
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 31
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 33
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 34
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 35A
• dom mieszkalno-gospodarczy nr 63
• gospoda, ob. bar, nr 76
• zespół budowlany nr 3–5–7–9–11–13–15–17

• Pomnik poległych w I i II wojnie światowej – pomnik przy drodze głównej we Wróblinie powstały w latach 20. XX wieku jako upamiętnienie mieszkańców wsi, którzy polegli w I wojnie światowej. Po II wojnie światowej został rozbudowany^[37].
• Tablica upamiętniająca Jana Cybisa – tablica pamiątkowa na ścianie budynku nr 56 we Wróblinie, w którym urodził się artysta malarz Jan Cybis. Wmurowana w 1973. Na tablicy inskrypcja: „W tym domu urodził się 16 lutego 1897 roku Jan Cybis wybitny polski malarz. Tablicę wmurowano w pierwszą rocznicę jego śmierci w grudniu 1973 roku Opolskie Towarzystwo Kulturalno-Oświatowe”^[38].

Wróblin posiada połączenia autobusowe z Głogówkiem, Kędzierzynem-Koźlem. We wsi znajdują się dwa przystanki autobusowe – „Wróblin”, „Wyszków”^[39].

We Wróblinie działa Niemieckie Koło Przyjaźni (Deutscher Freundeskreis) – oddział terenowy Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim^[40].

We Wróblinie znajduje się katolicki kościół św. Michała Archanioła, który należy do parafii św. Stanisława Biskupa i Męczennika w Naczęsławicach (dekanat Gościęcin)^[41].

Oddział PTTK „Sudetów Wschodnich” w Prudniku ustanowił turystyczną Odznakę Krajoznawczą Ziemi Prudnickiej, którą zdobywa się poprzez zwiedzenie odpowiedniej liczby obiektów w miejscowościach położonych na ziemi prudnickiej, w tym we Wróblinie^[42].

W zakresie ochrony przeciwpożarowej oraz innych miejscowych zagrożeń we Wróblinie działa jednostka Ochotniczej Straży Pożarnej^[43].

Miejscowość jest pod opieką dzielnicowego rejonu służbowego nr 11 Komendy Powiatowej Policji w Prudniku (Komisariat Policji w Głogówku)^[44].

Teren wsi, jak i całej gminy Głogówek, położony jest w strefie nadgranicznej w związku z czym Straż Graniczna dysponuje, na tym obszarze, specjalnymi kompetencjami w zakresie bezpieczeństwa^[45]. Gminę Głogówek obejmuje zasięgiem służbowym placówka Straży Granicznej w Opolu ze Śląskiego Oddziału SG^[46].

• Jan Cybis (1897–1972) – malarz, pedagog, krytyk sztuki, urodzony we Wróblinie

• Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
• Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Erster Band. Urkunden des klosters Czarowanz. Breslau: Josef Max & COMP., 1857.
• FelixF. Triest FelixF., Topographisches Handbuch von Oberschlesien., Breslau: Wilh. Gottl. Korn, 1864–1865, OCLC 315739117  (niem.), Erste Hälfte, Zweite Hälfte.
• Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Głogówek [online], 2016 [dostęp 2023-02-10] .

• Wróblin, [w:] Archiwum wycinków prasowych, Instytut Śląski [dostęp 2023-10-09] .