คนอีสาน
คนอีสาน (ลาว: ຄົນອີສານ; พม่า: အီသန် လူမျိုး) หรือ ชาวอีสาน หรือ ชาวไทยภาคตะวันออกเฉียงเหนือ หรือ ชาวไทยภาคอีสาน เป็นกลุ่มชาติพันธุ์-ภูมิภาคในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ("อีสาน")[3] ที่มีประชากรประมาณ 22 ล้านคน[2][4] ชื่ออื่น ๆ ของกลุ่มชนนี้ได้แก่ ไท(ย)อีสาน,[2][5] ไท(ย)ลาว,[6] ลาวอีสาน[2][7] หรือ อีสานลาว โดยอยู่ในกลุ่มชนชาวไทเหมือนกับคนไทยภาคกลาง (ชาวสยาม) และชาวลาว
 หญิงชาวอีสานสวมซิ่น ในงานประเพณีแห่เทียนพรรษา จังหวัดอุบลราชธานี | |
| ประชากรทั้งหมด | |
|---|---|
| 14-22 ล้านคน[1][2] (2547, ประมาณ) | |
| ภูมิภาคที่มีประชากรอย่างมีนัยสำคัญ | |
| ประเทศไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ, กรุงเทพและปริมณฑล) | ≈ 22,000,000[2] |
| ประเทศลาว (ตามริมฝั่งแม่น้ำโขง) | ≈ 8,000[2] |
| ภาษา | |
| ลาวอีสาน, ไทย | |
| ศาสนา | |
| พุทธเถรวาท (ส่วนใหญ่), คริสต์โรมันคาทอลิก (ประมาณ 0.9%) | |
| กลุ่มชาติพันธุ์ที่เกี่ยวข้อง | |
| ชาวไทกลุ่มอื่น ๆ เช่น ลาว, ไทยสยาม (ไทยภาคกลาง) | |
ในความหมายกว้าง ๆ ทุกคนที่มาจาก 20 จังหวัดในภาคตะวันออกเฉียงเหนืออาจเรียกเป็น คนอีสาน ส่วนในความหมายแคบกว่า คำนี้สื่อเฉพาะผู้มีเชื้อชาติลาวที่เป็นประชากรส่วนใหญ่ในพื้นที่ส่วนใหญ่ของภูมิภาค หลังการก่อกบฏที่ล้มเหลวใน พ.ศ. 2369 ทำให้เกิดการบังคับถ่ายโอนประชากรผู้มีเชื้อชาติลาวจำนวนมากมายังภาคอีสาน หลังการแยกภาคอีสานออกจากอาณาจักรของลาวในอดีต การบูรณาการเข้ากับรัฐชาติไทยและนโยบาย"การแผลงเป็นไทย"ของรัฐบาล พวกเขาพัฒนาเอกลักษณ์ประจำภูมิภาคให้แตกต่างไปจากทั้งชาวลาวในประเทศลาวและชาวไทยในภาคกลางของประเทศไทย[3][8][9] การบูรณาการเอกลักษณ์นี้เข้ากับเอกลักษณ์ประจำชาติไทยเริ่มขึ้นประมาณ พ.ศ. 2443[10][11][12] แล้วเพิ่มความเข้มข้นมากขึ้นในช่วงสมัยฟาสซิสต์[13] ตลอดไปถึงช่วงสงครามเย็น[3] และยังคงมีอยู่ในปัจจุบัน ถึงแม้ว่าใน พ.ศ. 2554 ทางการไทยยอมรับอัตลักษณ์ลาวให้กับสหประชาชาติ[4][14] แม้แต่ในช่วงสูงสุดของสงครามเย็น ระดับการบูรณาการสิ่งนี้ยังคงอยู่ในระดับสูงมาก[3] โดยวัดจากการแสดงออกถึงความรู้สึกชาตินิยม[15] แม้แต่ปัจจุบัน ชาวอีสานเป็นหนึ่งในกลุ่มที่ชาตินิยมที่สุดในประเทศไทย ซึ่งมีความชาตินิยมมากกว่าชาวไทยภาคกลาง[16][17] ด้วยเหตุนี้ ในช่วงสูงสุดของ 'สงครามสี' ในประเทศไทยในช่วงปลายคริสต์ทศวรรษ 2000 ถึงต้นคริสต์ทศวรรษ 2010 กลุ่มเสื้อแดงที่มีฐานหลักในภาคอีสาน จึงมิได้เรียกร้องให้มีการแบ่งแยกดินแดน แต่เรียกร้องให้นำประชาธิปไตยกลับมาผ่านการสนับสนุนพรรคเพื่อไทย[18]
ผู้อยู่อาศัยเกือบทั้งหมดในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยมีสัญชาติไทย ถึงกระนั้นประชากรส่วนใหญ่ (ประมาณ 80%)[19] มีเชื้อชาติลาวและพูดสำเนียงหนึ่งของภาษาลาวตอนอยู่บ้าน (สำเนียงหลักของภาษาลาวสามภาษาที่พูดกันในภาคตะวันออกเฉียงเหนือของไทยถูกสรุปเป็นภาษาอีสาน)[20] เพื่อหลีกเลี่ยงทัศนคติแบบเหมารวมและการรับรู้ที่เกี่ยวข้องกับคนที่พูดภาษาลาวแบบเสื่อมเสีย พวกเขาส่วนใหญ่จึงเรียกตนเองเป็น คนอีสาน[21][22]
ดูเพิ่ม
- ภาคอีสาน
- ชาวลาว
- ประวัติศาสตร์ภาคอีสาน
- ชาวไทยเชื้อสายเขมร
- คตินิยมเชื้อชาติในประเทศไทย
อ่านเพิ่ม
- Asia Foundation (2019). Thailand's Inequality: Myths & Reality of Isan. The Asia Foundation.
- David Brown (1994). "Internal colonialism and ethnic rebellion in Thailand". The State and Ethnic Politics in Southeast Asia. Routledge. pp. 109–142.
- The Isaan Record เก็บถาวร 2020-11-01 ที่ เวย์แบ็กแมชชีน (online magazine).
- Volker Grabowsky, บ.ก. (1995). "The Northeast (Isan)". Regions and National Integration in Thailand, 1892-1992. Harrassowitz Verlag. pp. 105–192.
- Charles F. Keyes (2014). Finding Their Voice: Northeastern Villagers and the Thai State. Silkworm Books.
- Duncan McCargo; Krisadawan Hongladarom (June 2004). "Contesting Isan-ness: Discourses of Politics and Identity in Northeast Thailand" (PDF). Asian Ethnicity. 5 (2): 219–234. doi:10.1080/1463136042000221898. S2CID 30108605.