ปฏิทินอาร์มีเนีย
ปฏิทินอาร์มีเนีย (อังกฤษ: Armenian calendar) เป็นปฏิทินดั้งเดิมของอาร์มีเนียที่เคยมีการใช้งานในช่วงสมัยกลาง
ปฏิทินอาร์มีเนียอิงตามความยาวของปีคงที่ 365 วัน เนื่องจากวันสุริยะคติมี 365.25 วัน ไม่ใช่ 365 วัน ทำให้ทั้งปีสุริยะคติและปฏิทินจูเลียนเลื่อนช้า ๆ ทุกปี โดยจะเลื่อนไปหนึ่งปีจูเลียนทุก ๆ 1,461 ปี ดังนั้น ปีอาร์มีเนียที่ 1461 (ค.ศ. 2011 ทั้งแบบกริกอเรียนและจูเลียน) เป็นปีที่ครบวงจรหนึ่งรอบ และปฏิทินอาร์มีเนียจึงล่าช้าไปหนึ่งปี
ใน ค.ศ. 352 อันเดรอัสแห่งไบแซนไทน์รวบรวมตารางนี้ให้แก่ชาวอาร์มีเนียเพื่อระบุวันทำพิธีทางศาสนา เมื่อตารางหมดลงในวันที่ 11 กรกฎาคม ค.ศ. 552 (ปฏิทินจูเลียน) จึงมีการใช้งานปฏิทินอาร์มีเนียขึ้น[1] ทำให้ปีที่ 1 ของปฏิทินนี้เริ่มต้นในวันที่ 11 กรกฎาคม ค.ศ. 552 ตามปฏิทินจูเลียน[1] ปีอาร์มีเนียที่ 1462 (ปีแรกของวงจรที่สอง) เริ่มขึ้นในวันที่ 11 กรกฎาคม ค.ศ. 2012 ตามปฏิทินจูเลียน (24 กรกฎาคม ค.ศ. 2012 ตามปฏิทินกริกอเรียน)
การนิพจน์เชิงวิเคราะห์ของวันที่อาร์มีเนียมีทั้งชื่อวันในสัปดาห์แบบเก่า ชื่อแบบคริสเตียนของวันในสัปดาห์ วันในเดือน วัน/เดือน/ปี หลัง ค.ศ. 552 และพิธีกรรมทางศาสนา[2]
ปฏิทินอาร์มีเนียแบ่งออกเป็น 12 เดือน แต่ละเดือนมี 30 วัน กับห้าวัน (เพิ่มวัน) ที่มีชื่อว่า aweleacʿ ("ฟุ่มเฟือย")ตัวเลขปีมักเขียนด้วยตัวเลขอาร์มีเนีย ซึ่งเป็นตัวอักษรจากชุดตัวอักษรอาร์มีเนียนำหน้าอักษรย่อ ԹՎ คือ t’vin หมายถึง "ในปี" เช่น ԹՎ ՌՆԾԵ หมายถึง "ปี 1455"
เดือน
ชื่อเดือนในปฏิทินแสดงอิทธิพลของปฏิทินโซโรอัสเตอร์[3] และในภาษากลุ่มคอเคซัสใต้สองเดือน (เดือนที่ 2 และ 3) มีระบบทับศัพท์ชื่อภาษาอาร์มีเนียต่าง ตารางข้างล่างทับศัพท์ตามระบบHübschmann-Meillet-Benveniste:
| # | ภาษาอาร์มีเนีย | ทับศัพท์แบบ H-M | ความหมาย | ศัพทมูลวิทยา/หมายเหตุ |
|---|---|---|---|---|
| 1 | նաւասարդ | nawasard | ปีใหม่ | อเวสตะ: *nava sarəδa |
| 2 | հոռի | hoṙi | สอง | จากจอร์เจีย ორი (ori) หมายถึง "สอง" |
| 3 | սահմի | sahmi | สาม | จากจอร์เจีย სამი (sami) หมายถึง "สาม" |
| 4 | տրէ | trē | โซโรอัสเตอร์ Tïr | |
| 5 | քաղոց | kʿałocʿ | เดือนแห่งพืชผล | จากอาร์มีเนียเก่า քաղեմ (kʿałem) หมายถึง "เพื่อรวบรวม" จากPIE *kʷl̥- |
| 6 | արաց | aracʿ | เวลาเก็บเกี่ยว | จากอาร์มีเนียเก่า արաց[4](aracʿ), หมายถึงเวลาเก็บเกี่ยว, การเก็บเกี่ยวองุ่น/ผลไม้ |
| 7 | մեհեկան | mehekan | เทศกาลมิถรา | อิเรเนียน *mihrakān-; โซโรอัสเตอร์ Mitrō |
| 8 | արեգ | areg | เดือนดวงอาทิตย์ | จากอาร์มีเนียเก่า արեւ (arew) หมายถึง "ดวงอาทิตย์" จาก PIE *h₂rew-i- ซึ่งมีความหมายเดียวกัน |
| 9 | ահեկան | ahekan | เทศกาลไฟ | อิเรเนียน *āhrakān-; โซโรอัสเตอร์ Ātarō |
| 10 | մարերի | mareri | กลางปี | อเวสตะ maiδyaīrya; โซโรอัสเตอร์ Dīn |
| 11 | մարգաց | margacʿ | ||
| 12 | հրոտից | hroticʿ | เปอร์เซียกลาง *fravartakān; โซโรอัสเตอร์ Spendarmat̰ | |
| 13 | աւելեաց[5] | aweleacʿ | ซ้ำซาก, ฟุ่มเฟือย | การเพิ่มวัน |
วันในเดือน
| # | ชื่อ | ภาษาอาร์มีเนีย | ความหมาย |
|---|---|---|---|
| 1 | Areg | Արէկ | ดวงอาทิตย์ |
| 2 | Hrand | Հրանդ | ดินที่ผสมกับไฟ |
| 3 | Aram | Արամ | |
| 4 | Margar | Մարգար | ศาสดา |
| 5 | Ahrank’ | Ահրանկ | เผาครึ่งหนึ่ง |
| 6 | Mazdeł | ||
| 7 | Astłik | Աստղիկ | Astłik |
| 8 | Mihr | Միհր | Mihr |
| 9 | Jopaber | วุ่นวาย | |
| 10 | Murç | Մուրց | ชัยชนะ |
| 11 | Erezhan | ฤๅษี | |
| 12 | Ani | Անի | ชื่อเมือง |
| 13 | Parkhar | ||
| 14 | Vanat | Վանատ | เจ้าภาพ เจ้าอาวาสวัด |
| 15 | Aramazd | Արամազդ | Aramazd |
| 16 | Mani | Մանի | จุดเริ่มต้น |
| 17 | Asak | Ասակ | ไร้จุดเริ่มต้น |
| 18 | Masis | Մասիս | เขาอารารัต |
| 19 | Anahit | Անահիտ | Anahit (เทพีอาร์มีเนีย) |
| 20 | Aragats | Արագած | เขาอารากัตส์ |
| 21 | Gorgor | ชื่อภูเขา | |
| 22 | Kordvik | จังหวัดที่ 6 ในArmenia Major | |
| 23 | Tsmak | Ծմակ | ลมตะวันออก |
| 24 | Lusnak | Լուսնակ | ดวงจันทร์ครึ่งดวง |
| 25 | Tsrōn | การกระจายตัว | |
| 26 | Npat | Նպատ | Apam Napat |
| 27 | Vahagn | Վահագն | โซโรอัสเตอร์ Vahrām; อเวสตะ Verethragna, ชื่อวันที่ 20 |
| 28 | Sim | Սիմ | ภูเขา |
| 29 | Varag | Վարագ | ชื่อภูเขา |
| 30 | Gišeravar | ดาวประจำเมือง |
อ้างอิง
แหล่งข้อมูลอื่น
- The Haik calendar (Origin of the Armenian calendar).
- Armenian/Gregorian date converter
บรรณานุกรม
- V. Bănăţeanu, “Le calendrier arménien et les anciens noms des mois”, in: Studia et Acta Orientalia 10, 1980, pp. 33–46
- Edouard Dulaurier, Recherches sur la chronologie arménienne technique et historique (1859), 2001 reprint ISBN 978-0-543-96647-6.
- Jost Gippert, Old Armenian and Caucasian Calendar Systems in The Annual of The Society for The Study of Caucasia", 1, 1989, 3-12.[1]Jost Gippert: Old Armenian and Caucasian Calendar Systems [I: Frame]
- Louis H. Gray, On Certain Persian and Armenian Month-Names as Influenced by the Avesta Calendar, Journal of the American Oriental Society (1907)
- P'. Ingoroq'va, “Jvel-kartuli c'armartuli k'alendari” (“The Old Georgian pagan calendar”), in: Sakartvelos muzeumis moambe (“Messenger of the Museum of Georgia”), 6, 1929–30, pp. 373–446 and 7, 1931–32, pp. 260–336
- K'. K'ek'elije, “Jveli kartuli c'elic'adi” (“The Old Georgian year”), in: St'alinis saxelobis Tbilisis Saxelmc'ipo Universit'et'is šromebi (“Working papers of the Tbilisi State University by the name of Stalin”) 18, 1941, reprinted in the author's “Et'iudebi jveli kartuli lit'erat'uris ist'oriidan” (“Studies in the history of Old Georgian literature”) 1, 1956, pp. 99–124.