พระเป็นเจ้า

พระเจ้า หรือ พระเป็นเจ้า^[1] (อังกฤษ: God) หมายถึง เทวดาผู้เป็นใหญ่^[2] ถือเป็นเทพเจ้าเพียงพระองค์เดียวตามความเชื่อแบบเอกเทวนิยม หรือเป็นเทวดาผู้เป็นสารัตถะเดียวของเอกภพตามความเชื่อแบบพหุเทวนิยม^[3] พระเป็นเจ้าถือว่าเป็นผู้อยู่เหนือธรรมชาติ พระผู้สร้างและปกครองเอกภพ นักเทววิทยาได้อธิบายคุณลักษณะของพระเป็นเจ้าไว้ต่าง ๆ กันตามแต่มโนทัศน์เกี่ยวกับพระเป็นเจ้าของบุคคลนั้น โดยทั่วไปถือว่าพระเป็นเจ้าทรงเป็นสัพพัญญู ผู้รอบรู้ทุกสิ่งในจักรวาล ทรงอำนาจไร้ขีดจำกัด ทรงสถิตอยู่ทุกหนแห่ง ทรงพระเมตตา เป็นภาวะเชิงเดียวที่ไม่แบ่งแยก ทรงสถิตอยู่ชั่วนิรันดร์ และเอกภพไม่อาจอยู่ได้โดยปราศจากพระองค์

นอกจากนี้ยังเชื่อกันว่าพระเป็นเจ้าทรงมีสภาพเป็นบุคคล เป็นวิญญาณ เป็นต้นกำเนิดของพันธะทางศีลธรรมทั้งปวง เป็นสิ่งที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเท่าที่มนุษย์จะรับรู้ได้^[3] นักเทววิทยาในศาสนายูดาห์ ศาสนาคริสต์ ศาสนาอิสลาม และ ศาสนาบาไฮ สนับสนุนทรรศนะนี้เช่นนี้ ส่วนนักปรัชญาในสมัยกลางและสมัยใหม่ยังคงให้เหตุผลสนับสนุนและคัดค้านกันอยู่ว่าพระเป็นเจ้ามีจริงหรือไม่^[4]

พระเป็นเจ้ามีหลายพระนามแตกต่างกันไปตามวัฒนธรรมที่นับถือว่าจะมองพระองค์เป็นใครและมีแง่มุมต่าง ๆ อย่างไร เช่น คัมภีร์ฮีบรูและคัมภีร์ไบเบิลภาคพันธสัญญาเดิมระบุว่าพระเป็นเจ้ามีพระนามว่า "พระยาห์เวห์" หรือ "เราเป็น"^[5] แต่ในศาสนายูดาห์มักหลีกเลี่ยงการออกพระนามศักดิ์สิทธิ์นี้ แล้วออกพระนามว่า "เอโลฮิม" หรือ "อะโดนาย" ซึ่งแปลเป็นภาษาไทยว่า "องค์พระผู้เป็นเจ้า" แทน ในศาสนาอิสลามมีพระนามพระเป็นเจ้าถึง 99 พระนาม พระนามที่ใช้มากที่สุดคือ "อัลลอฮ์" ส่วนในศาสนาฮินดู จะถือคติว่าเทพเจ้าหรือพระเจ้าล้วนเป็นหนึ่งเดียวกัน เรียกว่า พรหมัน มีสภาวะแห่งความเป็นเทวะทุกพระองค์ แต่ประกอบไปด้วย 3 มหาเทพ เรียกว่า “ตรีมูรติ” คือ พระพรหม, พระวิษณุ และพระศิวะ และ 3 มหาเทวี เรียกว่า “ตรีศักติ” คือ พระสุรัสวดี, พระลักษมี และพระอุมา แต่คติพระผู้สร้างมีมาตั้งแต่โบราณกาล