วิกฤตการณ์คลองสุเอซ

วิกฤตการณ์สุเอซ (อังกฤษ: The Suez Crisis) หรือสงครามอิสราเอล-อาหรับครั้งที่สอง^[14][15][16] ยังมีอีกชื่อหนึ่งว่า การบุกครองไตรภาคี ในโลกอาหรับ และปฏิบัติการคาเดช หรือ สงครามไซนายในอิสราเอล^[17] เป็นการบุกครองอียิปต์ในปลายปี ค.ศ. 1956 โดยอิสราเอล, ตามมาด้วยสหราชอาณาจักรและฝรั่งเศส จุดมุ่งหมายคือการควบคุมทางด้านตะวันตกของคลองสุเอซ และเพื่อถอดถอนประธานาธิบดีแห่งอียิปต์ ญะมาล อับดุนนาศิร ที่ได้ถือสิทธิ์ว่าคลองนั้นให้กลายเป็นของรัฐ^[18] ภายหลังการสู้รบเริ่มต้นขึ้น ภาวะแรงกดดันทางการเมืองจากสหรัฐอเมริกา สหภาพโซเวียต และสหประชาชาติจนนำไปสู่การถอนกำลังโดยประเทศทั้งสามผู้รุกราน นับว่าเป็นความอับอายขายหน้าอย่างมากสำหรับสหราชอาณาจักรและฝรั่งเศส และเป็นการเสริมสร้างความแข็งแกร่งของนาศิร^[19][20][21]

วิกฤตการณ์สุเอซ
ส่วนหนึ่งของ สงครามเย็นและ ความขัดแย้งอาหรับ–อิสราเอล
อาวุธยุโธปกรณ์ของอียิปต์ได้รับความเสียหาย
วันที่ 29 ตุลาคม ค.ศ. 1956 – 7 พฤศจิกายน ค.ศ. 1956 (ไซนายภายใต้การยึดครองของอิสราเอลจนกระทั่งเดือนมีนาคม ค.ศ. 1957) สถานที่ ฉนวนกาซา และ อียิปต์ (พิ้นที่โซน ไซนาย และ คลองสุเอซ) ผล อียิปต์ได้รับชัยชนะทางการเมือง พันธมิตรได้รับชัยชนะทางทหาร[1] อังกฤษ​-ฝรั่งเศส​ได้ถอนกำลัง​ หลังได้รับแรงกดดัน​จากนานาชาติ​ (ธันวาคม​ ค.ศ. 1956) อิสราเอล​ยึดครองคาบสมุทร​ไซนาย​ (จนกระทั่งเดือนมีนาคม​ ค.ศ.​ 1957) UNEF ได้ถูกจัดตั้งขึ้นในคาบสมุทรไซนาย [2] ช่องแคบติราน ได้ถูกเปิดอีกครั้งเพื่อการเดินเรือของอิสราเอล แอนโทนี อีเดน ได้ลาออกจากการเป็นนายกรัฐมนตรีอักกฤษ, สิ้นสุดของบทบาทของอังกฤษในฐานะ มหาอำนาจ[3][4][5] การดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีฝรั่งเศสของ Guy Mollet ได้รับความเสียหายอย่างหนัก
คู่สงคราม
อิสราเอล สหราชอาณาจักร ฝรั่งเศส	อียิปต์
ผู้บังคับบัญชาและผู้นำ
โมเช ดายัน อาเรียล ชารอน Rafael Eitan Haim Bar-Lev Avraham Yoffe Israel Tal Mordechai Gur Avraham Adan Shimon Peres แอนโทนี อีเดน Charles Keightley Hugh Stockwell Manley Power René Coty Guy Mollet Pierre Barjot André Beaufre Jacques Massu	ญะมาล อับดุนนาศิร Abdel Hakim Amer Saadedden Mutawally Sami Yassa Jaafar al-Abd Salahedin Moguy Raouf Mahfouz Zaki
กำลัง
175,000 45,000 34,000	300,000[6]
ความสูญเสีย
Israel: 231 killed[7] 899 wounded 4 captured[8] United Kingdom: 16 killed 96 wounded France: 10 killed 33 wounded	1,650[9][10]–3,000 killed[11] 1,000 civilians killed[9] 4,900 wounded 5,000[12]–30,000+ captured[13]

เมื่อวันที่ 29 ตุลาคม อิสราเอลได้บุกรุกคาบสมุทรไซนายของอียิปต์ อังกฤษและฝรั่งเศสได้ออกคำสั่งในการร่วมกันเพื่อยุติการยิง ซึ่งได้ถูกเมินเฉย เมื่อวันที่ 5 พฤศจิกายน อังกฤษและฝรั่งเศสได้ส่งทหารโดดร่มลงพื้นตามคลองสุเอซ กองทัพอียิปต์ต้องประสบความปราชัย แต่พวกเขาได้ปิดกั้นคลองขวางการขนส่งทางเรือเอาไว้ทั้งหมด ต่อได้กลายเป็นที่แน่ชัดว่าการบุกครองของอิสราเอลและการโจมตีที่ตามมาทีหลังของอังกฤษและฝรั่งเศสได้ถูกวางแผนเอาไว้ล่วงหน้าโดยทั้งสามประเทศ

ฝ่ายพันธมิตรทั้งสามประเทศต่างได้บรรลุเป้าหมายทางทหารจำนวนมากแต่คลองกลับใช้การไม่ได้ แรงกดดันทางการเมืองอย่างหนักจากสหรัฐอเมริกาและสหภาพโซเวียตได้นำไปสู่การถอนกำลัง ประธานาธิบดีสหรัฐ ดไวต์ ดี. ไอเซนฮาวร์ได้ตักเตือนอย่างยิ่งว่าอังกฤษไม่ควรจะเข้าไปบุกรุก; เขาได้ข่มขู่ว่าจะสร้างความเสียหายอย่างร้ายแรงต่อระบบการเงินของอังกฤษโดยการขายพันธบัตรเงินปอนด์สเตอร์ลิงของรัฐบาลสหรัฐ นักประวัติศาตร์ได้สรุปวิกฤตการณ์ครั้งนี้ว่า"ได้บ่งบอกถึงการสิ้นสุดบทบาทของบริเตนใหญ่ในฐานะหนึ่งในมหาอำนาจที่สำคัญของโลก"^[22][23] คลองสุเอซได้ถูกปิดตั้งแต่เดือนตุลาคม ค.ศ. 1956 จนกระทั่งเดือนมีนาคม ค.ศ. 1957 อิสราเอลได้บรรลุเป้าหมายบางประการ เช่น ได้ให้อิสระในการเดินเรือผ่านช่องแคบติราน ซึ่งอียิปต์ได้ปิดกั้นการเดินเรือบนคาบสมุทรไซนายตั้งแต่ปี ค.ศ. 1950^[24]

ด้วยผลลัพธ์ของความขัดแย้งครั้งนี้ สหประชาชาติได้ก่อตั้งกองกำลังรักษาสันติภาพของสหประชาชาติ (UNEF) เพื่อเป็นตำรวจบนชายแดนระหว่างอียิปต์-อิสราเอล นายกรัฐมนตรีอังกฤษ แอนโทนี อีเดนได้ประกาศลาออก รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกิจการภายนอกของแคนาดา เลสเตอร์ เพียร์สัน ได้รับรางวัลโนเบลสาขาสันติภาพและสหภาพโซเวียตได้มีความฮึกเหิม​ในการบุกครองฮังการี^[25][26]