स्वेज सङ्कट

Suez Crisis; Tripartite Aggression; Sinai War;
	शीतयुद्धको भाग
मिति	२९ अक्टोबर १९५६ – ७ नोभेम्बर १९५६ ; (१ हप्ता र २ दिन) ; सिनाइ प्रान्तमा इजरेली कब्जा Sinai (until March 1957)
स्थान	गाजा पट्टि and इजिप्ट (सिनाइ प्रान्त र स्वेज नहर zone)
परिणाम	गठबन्धन शैन्यको विजय; ; इजिप्टको राजनीतिक विजय अन्तराष्ट्रिय दबाब पछि ब्रिटेन फ्रेन्चको फिर्ता(December 1956); सिनाइ प्रान्तमा इजरेली कब्जा (until March 1957); संयुक्त रास्ट्रिय सेना परिचालन; एन्टोनी इडेनद्वारा बेलायती प्रधानमन्त्री पदबाट राजिनामा; महाशक्तिको भूमिकाबाट बेलायतको अन्त्य;
योद्धा
इजरायल; संयुक्त अधिराज्य; फ्रान्स;	इजिप्ट;
सेनापतिहरू
डेभिड बेन-गुरियन; Moshe Dayan; Asaf Simhoni; Haim Bar-Lev; Avraham Yoffe; Israel Tal; Ariel Sharon; Uri Ben-Ari; एन्थोनी एडिन; Gerald Templer; Charles Keightley; Hugh Stockwell; Manley Power; René Coty; Guy Mollet; Pierre Barjot; André Beaufre; Jacques Massu;	गमाल अब्देल नासेर; Abdel Hakim Amer; Saadedden Mutawally; Sami Yassa; Jaafar al-Abd; Salahedin Moguy; Raouf Mahfouz Zaki;
शक्ति
175,000; 45,000; 34,000;	3,००,०००
मृत्यु र क्षति
इजरायल: १७२ मृत्यु; ८१७ घाइते; १ बन्दि; ; बेलायत: १६ मृत्यु; ९६ घाइते; ; फ्रान्स: १० मृत्यु; ३३ घाइते; ;	१,६५० –3,००० वीरगति; १,००० सर्वसाधारण मृत्यु; ४,९०० घाइते; 5,000–३०,००० + बन्दि;

स्वेज सङ्कट, वा दोश्रो अरब-इजरायल युद्ध,^[१०]^[११]^[१२] त्रीपक्षीय आक्रमण (अरबी: العدوان الثلاثي) अरब जगतमा ^[१३] र इजरायल मा सिनाइ युद्ध ,^[१४] १९५६को उत्तरार्धमा इजिप्ट माथि इजरायल, र पछि संयुक्त अधिराज्य र फ्रान्स ले गरेको आक्रमण थियो । यो आक्रमण स्वेज नहर माथि पश्चिमी देशको नियन्त्रण पुनः स्थापित गर्न तथा मिस्रको राष्ट्रपति नासेर, जसले नहरलाई राष्ट्रियकरण गरेका थिए, लाई सत्ताबाट हटाउने उद्देश्यले गरिएको थियो।^[१५] सन् १९५६ मा पहिले इजराइल तथा पछि ब्रिटेन र फ्रान्सद्वारा मिस्र माथि गरिएको आक्रमणलाई स्वेज संकट (Suez Crisis) भनिन्छ। युद्ध शुरू भए पछि संयुक्त राज्य अमेरिका राष्ट्रपति ड्वीट डी. आइजेनहावर, सोवियत सङ्घ र संयुक्त राष्ट्र सङ्घले यसमा राजनयिक हस्तक्षेप गरे र आक्रमणकारी देशहरू पछि हट्नलाई बाध्य भए। यसले संयुक्त अधिराज्य र फ्रान्सलाई लज्जित बनायो र नासेरको शक्तिलाई अझै मजबुत बनायो।^[१६]^[१७]^[१८]

स्वेज नहरको राष्ट्रियकरण

Nasser announces the nationalisation of the canal (Universal Newsreel, 30 July 1956).

२६ जुलाई १९५६ मा अलेक्जेद्रिया-(अलेक्जान्ड्रिया) मा सबोधन गर्दै नासेरले इजिप्टको सेनालाई स्वेज नहर नियन्त्रण गर्न र नहरको राष्ट्रियकरण कार्वान्ययन गर्न आदेश दिए। ^[१९] उनले राष्ट्रियकरण कानुन प्रकाशित भएको , स्वेज नहरको सबै सम्पत्ति रोक्का भएको, र सबै शेयरधनीहरूलाई पेरिस स्टक एक्सचेन्जको अन्तिम मूल्य अनुसारको पैसा चुक्ता गरिने घोषणा गरे ।^[२०] त्यहि दिन, इजिप्टले इजरायली जहाजहरूलाई बन्द गरियो ।^[२१]

मिस्त्रका राष्ट्रपति कर्नल गमाल नासेरले २६ जुलाई १९५६ मा स्वेज नहरलाई राष्ट्रियकरण गरे तथा ब्रिटेन र फ्रान्सको सेनालाई इजिप्टबाट हट्न आदेश दिए । त्यसपछि ब्रिटेन र फ्रान्सका सेनाले मिस्त्रमाथि आक्रमण गरे। सुरक्षा परिषदमा रुसले आक्रमण नरोकिए युद्धमा उत्रने धम्कि दिए र ब्रिटेन तथा फ्रान्सले युद्ध बन्द गरे संयुक्त राष्ट्र सङ्घका महासचिव ड्याग ह्यामरसोल्डले एक संयुक्त राष्ट्रिय सेनालाई मिस्त्र पठाए र त्यहाँ शान्ति स्थापित गराए । तथा १९५७ मा स्वेज नहर सबै देशको जहाजको आबगमनको लागि खुला गरियो।

सन्दर्भ सामग्रीहरू

[१०]

[११]

[१२]

[१३]

[१४]

[१५]

[१६]

[१७]

[१८]

[१]

[२]

[३]

[४]

[५]

[६]

[७]

[८]

[९]

[१९]

[२०]

[२१]