สงครามโลก

นักประวัติศาสตร์บางส่วนระบุว่าการล่มสลายปลายยุคสัมฤทธิ์ได้รับการอธิบายว่าเป็น "สงครามโลกครั้งที่ศูนย์"^[2][3]

นักประวัติศาสตร์บางส่วนพิจารณาให้สงครามเจ็ดปี (1756–1763) เป็นสงครามโลก ริชาร์ด เอฟ. แฮมิลตัน กับHolger H. Herwig นักประวัติศาสตร์ รวมสงครามนี้เข้าในรายการสงครามโลกทั้ง 8 ครั้ง ซึ่งรวมสงครามโลกที่ได้รับการยอมรับทั่วไป 2 ครั้ง แล้วเพิ่มสงครามอีก 6 อัน ได้แก่: สงครามเก้าปี (1689–1697) สงครามสืบราชบัลลังก์สเปน (1701–1714) สงครามสืบราชบัลลังก์ออสเตรีย (1740–1748) สงครามเจ็ดปี (1756–1763) สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส (1792–1802) และสงครามนโปเลียน (1803–1815)^[4] จอห์น รอเบิร์ต ซีลีย์ (John Robert Seeley) นักประวัติศาสตร์ชาวบริติช ตั้งชื่อสงครามทั้งหมดระหว่างฝรั่งเศสและบริเตนใหญ่ (ต่อมาคือสหราชอาณาจักร) ระหว่าง ค.ศ. 1689 ถึง 1815 (รวมสงครามปฏิวัติอเมริกาใน ค.ศ. 1775–1783) เป็นสงครามร้อยปีครั้งที่สอง ซึ่งสะท้อนถึงความขัดแย้งระหว่างฝรั่งเศสและอังกฤษในยุคก่อนหน้าที่มีชื่อว่าสงครามร้อยปี (1337–1453)^[5] ถึงแม้ว่าในยุคนั้นมีสงครามสี่สัมพันธมิตร (1718–1720) ที่ฝรั่งเศสกับบริเตนใหญ่อยู่ในฝ่ายเดียวกัน นักเขียนบางส่วนกล่าวถึงสงครามปฏิวัติอเมริกาอย่างเดียวเป็นสงครามโลก^[5]

นักประวัติศาสตร์อีกส่วนหนึ่งเสนอแนะความขัดแย้งก่อนหน้านั้นให้เป็นสงครามโลก เช่น L. N. Gumilyov นักชาติพันธุ์วิทยาชาวรัสเซีย เรียกสงครามไบแซนไทน์–ซาเซเนียนใน ค.ศ. 602–628 เป็น "สงครามโลกในคริสต์ศตวรรษที่ 7" เนื่องจากเป็นสงครามที่พัฒนาเป็นสงคราม 4 พันธมิตร (ระหว่างจีนสมัยราชวงศ์ถัง รัฐข่านเติร์กตะวันตก คาซาร์ และจักรวรรดิไบแซนไทน์) ปะทะสามสหภาพ (ระหว่างจักรวรรดิซาเซเนียน อาวาร์ และรัฐข่านเติร์กตะวันออก) โดยมีสงครามตัวแทนในทวีปแอฟโฟร-ยูเรเชีย (อย่างสงครามอักซุม–เปอร์เซีย) และทั่วโลกเก่า^[6] ในขณะที่บางส่วนถือให้การเผชิญหน้าระหว่างออตโตมัน–โปรตุเกสกับสงครามออตโตมัน–ฮาพส์บวร์คเป็นความขัดแย้งระดับโลกที่เป็นต้นแบบ "เดอะเกรตเกม" ในยูเรเชียกับลัทธิอาณานิคมในทวีปแอฟริกา แต่อยู่ในระหว่างกลุ่มอำนาจหลักและกลุ่มศาสนาสองกลุ่ม นั่นคือ จักรวรรดิออตโตมันในฐานะเคาะลีฟะฮ์ของมุสลิม และราชวงศ์ฮาพส์บวร์คในฐานะจักรพรรดิแห่งโลกคริสเตียน^[7][8]

อย่างไรก็ตาม ทวีปอเมริกาและโอเชียเนียไม่ได้มีส่วนเกี่ยวข้องในความขัดแย้งเหล่านี้ ในกรณีนี้ นักประวัติศาสตร์ส่วนหนึ่งพิจารณาให้สงครามสามสิบปีและสงครามแปดสิบปีเป็นความขัดแย้งระดับโลกครั้งแรก โดยจัดให้จักรวรรดิสเปนกับจักรวรรดิโปรตุเกสปะทะกับจักรวรรดิอาณานิคมฝรั่งเศส จักรวรรดิดัตช์ จักรวรรดิบริติช และพันธมิตร (ส่วนใหญ่เป็นโปรเตสแตนต์) ทั่ว 5 ทวีป^{[9][10][11][12]}

ตัวอย่างสงครามที่เป็นไปได้อีกอันคือสงครามคองโกครั้งที่สอง (1998–2003) แม้ว่าจะรบกันในทวีปเดียว แต่มีชาติที่เกี่ยวข้องถึง 9 ชาติ และนำไปสู่ความขัดแย้งที่มีความรุนแรงต่ำ แม้จะมีการสงบศึกอย่างเป็นทางการและมีการเลือกตั้งตามระบอบประชาธิปไตยครั้งแรกใน ค.ศ. 2006 สงครามนี้มักถูกเรียกเป็น "สงครามโลกของแอฟริกา"^[13]

เหตุการณ์	ประมาณการผู้เสียชีวิตต่ำสุด	ประมาณการผู้เสียชีวิตสูงสุด	สถานที่	ตั้งแต่	ถึง	ระยะเวลา (ปี)
สงครามเก้าปี[4][14][15][16]	680,000[4]		ยุโรป, อเมริกาเหนือ, อเมริกาใต้, เอเชีย	1688	1697	9
สงครามสืบราชบัลลังก์สเปน[4][15]	700,000[17]	1,251,000[18]	ยุโรป, อเมริกาเหนือ, อเมริกาใต้, แอฟริกา	1701	1714	13
สงครามสืบราชบัลลังก์ออสเตรีย[4][19]	359,000[4]		ยุโรป, อเมริกาเหนือ, อเมริกาใต้, อินเดีย	1740	1748	8
สงครามเจ็ดปี[20][21]	992,000[4]	1,500,000[22]	ยุโรป, อเมริกาเหนือ, อเมริกาใต้, แอฟริกา, เอเชีย	1754	1763	9
สงครามปฏิวัติอเมริกา[5]	217,000	262,000	อเมริกาเหนือ, ยิบรอลตาร์, หมู่เกาะแบลีแอริก, อินเดีย, แอฟริกา, ทะเลแคริบเบียน, มหาสมุทรแอตแลนติก, มหาสมุทรอินเดีย	1775	1783	8
สงครามปฏิวัติฝรั่งเศส[4]	663,000[4]		ยุโรป, อียิปต์, ตะวันออกกลาง, มหาสมุทรแอตแลนติก, แคริบเบียน, มหาสมุทรอินเดีย	1792	1802	9
สงครามนโปเลียน[20][23]	1,800,000[4]	7,000,000[24]	ยุโรป, มหาสมุทรแอตแลนติก, ทะเลเมดิเตอร์เรเนียน, ทะเลเหนือ, รีโอเดลาปลาตา, เฟรนช์เกียนา, หมู่เกาะเวสต์อินดีส, มหาสมุทรอินเดีย, อเมริกาเหนือ, คอเคซัสใต้	1803	1815	13
สงครามโลกครั้งที่หนึ่ง	15,000,000[25]	65,000,000[26]	ทั่วโลก	1914	1918	4
สงครามโลกครั้งที่สอง	40,000,000[27]	85,000,000[28]	ทั่วโลก	1939	1945	6
สงครามเย็น			ทั่วโลก	1947	1991	44
สงครามต่อต้านการก่อการร้าย	4,500,000[29]	4,600,000[a]	ทั่วโลก	2001	2021	20

• ลัทธิอาณานิคมแนวใหม่
• ลัทธิจักรวรรดินิยมใหม่
• รายชื่อจักรวรรดิเรียงตามพื้นที่

• Shapiro, Fred R.; Epstein, Joseph (2006). The Yale Book of Quotations. Yale University Press. ISBN 978-0-300-10798-2.
• Willmott, H.P. (2003). World War I. Dorling Kindersley. ISBN 978-0-7894-9627-0. OCLC 52541937.