Ас
Ас (лат. Mustela erminea) - ерткычлар отряды сусарлар гаиләлегеннән имезүче кыйммәтле тиреле хайван. Аурупада, Азиядә һәм Төньяк Америкада киң таралган. Татарстан Җөмһүриятендә Казансу, Зөя, Нократ, Ык елгалары үзәнлегендә очрый.
Ас | |
Кыскача исем | M. erminea |
---|---|
Масса | 0,219 ± 0,039 килограмм[1] |
Халыкара фәнни исем | Mustela erminea L., 1758[2][3][4][…] |
Таксономик ранг | төр[2][3][4] |
Югарырак таксон | Көзәннәр[d][2][3] |
Таксонның халык атамасы | Stoat[5][6][7], Armiño[6], Hermine[6], Ermine[6][7], Short-tailed Weasel[6][7], Hermelin[7], Großwiesel[7], Kurzschwanzwiesel[7], Горностай, hermelijn[8], hermine[8], stoat, ermine[8], Hermelin, Grosse Wiesel[8], kärppä[9], 白鼬[10], røyskatt, mustadiella blanca[11] һәм papalbina[12] |
Эндемик булган төбәкләр | Аляска[13] |
Гомер озынлыгы | 5 ел[14] |
Макималь гомер озынлыгы | 12,5 ел[15] |
Йөклелек чоры | 9,5 ± 0 ay[16] |
Нәрсәнең чыганагы | miniver[d] һәм ermine[d][17] |
ХТСБ саклану статусы | югалу куркынычы иң аз булган[d][18] |
Бүләкләр | |
Биеклек / буй | 0,2475 ± 0,0775 метр[19] |
Яшәү тирәлеге | кустарниковая степь[d] һәм урман |
Туклану чыганагы | O. cuniculus[d] |
...өчен инвазион төр | Яңа Зеландия[20] |
Нинди вики-проектка керә | ВикиПроект Инвазив биология[d] |
Wildlife Protection Act 1972 (India) schedule | Schedule I (Part I) of Wildlife Protection Act, 1972[d][21] |
Оя зурлыгы | 6 ± 2[22] |
Digital Atlas of Idaho URL | digitalatlas.cose.isu.edu/bio/mammal/Carn/muste/ermi/ermifrm.htm |
Ас Викиҗыентыкта |
Гәүдәсе сузынкы, сыгылучан, озынлыгы 17-32 см, койрыгының озынлыгы 6-12 см, авырлыгы 200 г. Җәен мехы көрән-саргылт төстә, кышын - ак, койрык очы кара яки коңгырт-кара. Агачларга яхшы менә һәм яхшы йөзә. Ояларын өннәрдә, куышларда, агач тамырлары астында ясый.
Төнлә актив яшәү рәвеше алып бара. Төп азыгы - тычкансыман кимерүчеләр, кошлар, кәлтәләр. Аслар - моногамнар, елга бер тапкыр үрчиләр. Кушылу вакыты яз яки җәй башында. Балалары (уртача 7-9 бала) киләсе елның язында туа. Кыйммәтле мех бирә торган җәнлек. 1920-30 елларда Татарстанда күп була, ел саен 14 мең данәгә кадәр ас аулана. 1960 елларда табыш 100 дән артмый. Хәзерге вакытта, аз санлы булу сәбәпле, промысел фаунасыннан төшеп кала. ТРның Кызыл китабына кертелгән.
Чыганаклар
- ТР Фәннәр академиясенең Татар энциклопедиясе институты. 2013 елның 19 октябрь көнендә архивланган.