Euromaidan
Euromaidan was 'n golf van betogings en burgerlike onrus in die Oekraïne, wat op die nag van 21 November 2013 begin het met openbare betogings in Maidan Nezalezhnosti (Onafhanklikheidsplein) in Kijif. Die betogings is aangevuur deur die Oekraïnse regering se besluit om die ondertekening van die Europese Unie-Oekraïne Assosiasie-ooreenkoms op te skort, en in plaas daarvan nouer bande met Rusland en die Eurasiese Ekonomiese Unie te kies.
Die omvang van die betogings het uitgebrei, met oproepe vir die bedanking van die president van Oekraïne, Wiktor Janoekowitsj, en die Tweede Azarov-regering. Die betogings is aangevuur deur die persepsie van wydverspreide regeringskorrupsie, magsmisbruik, en die skending van menseregte in die Oekraïne. Die situasie het eskaleer ná die gewelddadige uiteenjaag van betogers op 30 November, wat daartoe gelei het dat baie meer betogers aangesluit het. Die betogings het gelei tot die 2014 Oekraïense rewolusie, bekend as die Rewolusie van Waardigheid.
Tydens die Euromaidan was daar regdeur die Oekraïne betogings en botsings met die polisie, veral by die Maidan (sentrale plein) in Kijif, wat deur betogers beset en versper is, tesame met 'n paar administratiewe geboue. Op 8 Desember 2013 het die skare 'n Lenin-standbeeld naby die Maidanplein laat val. Betogings en botsings het in Januarie 2014 toegeneem, nadat die Oekraïense parlement 'n groep anti-proteswette goedgekeur het. Betogers het regeringsgeboue in baie streke van die Oekraïne beset. Die betogings het in die middel van Februarie 'n hoogtepunt bereik. Onlustepolisie het na Maidan gevorder en met betogers gebots, maar het dit nie ten volle beset nie. Die polisie het lewendige en rubberammunisie op verskeie plekke in Kijif afgevuur. Daar was hewige gevegte in Kijif op 18–20 Februarie. As gevolg van hierdie gebeure is die Ooreenkoms oor die oplossing van die politieke krisis in die Oekraïne op 21 Februarie 2014 onderteken deur Janoekowitsj, en die leiers van die parlementêre opposisie onder bemiddeling van die Europese Unie en die Russiese Federasie.
Die ondertekening is geattesteer deur onderskeidelik die ministers van buitelandse sake van Duitsland en Pole, en die direkteur van die Kontinentale Europese-afdeling van die Franse ministerie van buitelandse sake. Vladimir Lukin, wat Rusland verteenwoordig het, het geweier om die ooreenkoms te onderteken.
Kort nadat die ooreenkoms onderteken is, het Wiktor Janoekowitsj en ander hoë regeringsamptenare landuit gevlug. Betogers het beheer oor die presidensiële administrasie en Janoekowitsj se private landgoed verkry. Daarna het die parlement Janoekowitsj uit sy amp verwyder, die regering met Oleksandr Turchynov vervang, en beveel dat die voormalige eerste minister Joelia Timosjenko uit die tronk vrygelaat word. Gebeure in Kijif is gou opgevolg deur die Krim-krisis en pro-Russiese onrus in Oos-Oekraïne. Ten spyte van die uitsetting van Janoekowitsj, die aanstelling van 'n nuwe regering, en die aanvaarding van die Oekraïne-Europese Unie-assosiasie-ooreenkoms se politieke bepalings, het die betogings druk op die regering volgehou om Russiese invloed in die Oekraïne te verwerp.[1][2][3]
Oorsig
Die betogings het begin op die nag van 21 November 2013, toe betogings in die hoofstad, Kijif, uitgebreek het nadat die Oekraïense regering konsepwette verwerp het wat die vrylating van gevange opposisieleier Joelia Timosjenko sou toelaat en voorbereidings vir die ondertekening van die Oekraïne-Europese Unie-assosiasieooreenkoms met die Europese Unie, om nouer ekonomiese betrekkinge met Rusland te soek, sou opskort.[4] Die ommekeer is voorafgegaan deur 'n veldtog van dreigemente, beledigings en voorkomende handelsbeperkings vanuit Rusland.[5][6][7][8]
Op 24 November 2013 het botsings tussen betogers en polisie begin. Betogers het daarna gestreef om die kordon te verbreek. Die polisie het traangas en knuppels gebruik. Betogers het ook traangas en 'n paar vuurwerke gebruik (volgens die polisie was betogers die eerste wat dit gebruik het).[9] Na 'n paar dae van betogings het 'n toenemende aantal universiteitstudente by die betogings aangesluit.[10] Die Euromaidan is gekenmerk as 'n gebeurtenis van groot politieke simboliek vir die Europese Unie self, veral as "die grootste ooit pro-Europese saamtrek in die geskiedenis."[11]
Die betogings het voortgeduur ondanks swaar polisieteenwoordigheid,[12][13] gereelde temperature onder vriespunt en sneeu. Toenemende geweld van regeringsmagte in die vroeë oggend van 30 November het die vlak van betogings laat styg, met 400 000–800 000 betogers, volgens die Russiese opposisiepolitikus Boris Nemtsof, wat die naweke van 1 Desember[14] en 8 Desember in Kijif betoog het.[15] In die voorafgaande weke het protesbywoning gewissel van 50 000 tot 200 000 tydens georganiseerde saamtrekke.[16][17] Gewelddadige onluste het van 1 Desember en 19 Januarie tot 25 Januarie plaasgevind in reaksie op polisiebrutaliteit en regeringsonderdrukking.[18] Vanaf 23 Januarie is verskeie regeringsgeboue en streeksrade in die Wes-Oekraïnse Oblast (provinsie) in 'n opstand deur Euromaidan-aktiviste beset.[19] In die Russiese stede Zaporizjzja, Soemi en Dnipropetrovsk het betogers ook probeer om hul plaaslike regeringsgeboue oor te neem en is met aansienlike geweld van beide die polisie en regeringsondersteuners begroet.[20]
Volgens die joernalis Lecia Bushak wat in die 18 Februarie 2014-uitgawe van die tydskrif Newsweek geskryf het,"EuroMaidan [het] gegroei tot iets veel groter as net 'n woedende reaksie op die deurgeval van die EU-ooreenkoms. Dit gaan nou oor die uitsetting van Janoekowitsj en sy korrupte regering; die Oekraïne weg te lei van sy 200 jaar lange, diep verweefde en pynlike verhouding met Rusland; en opstaan vir basiese menseregte om vrylik te protesteer, te praat en te dink en om vreedsaam op te tree sonder die bedreiging van straf."[21]
’n Keerpunt het aan die einde van Februarie gekom, toe genoeg lede van die president se party gevlug of oorgeloop het sodat die party sy meerderheid in die parlement verloor het, wat die opposisie groot genoeg gelaat het om die nodige kworum te vorm. Dit het die parlement toegelaat om 'n reeks wette aan te neem wat die polisie uit Kijif verwyder het, teen-protes-operasies gekanselleer het, die 2004-grondwet herstel het, politieke gevangenes bevry het en president Janoekowitsj uit sy amp verwyder het. Janoekowitsj het toe na die Oekraïne se tweede grootste stad Charkif gevlug en geweier om die parlement se besluite te erken. Die parlement het vroeë verkiesings vir Mei 2014 afgekondig. [22]
Vroeg in 2019 het 'n Oekraïense hof Janoekowitsj aan hoogverraad skuldig bevind. Janoekowitsj is ook daarvan aangekla dat hy Wladimir Poetin gevra het om Russiese troepe te stuur om die Oekraïne binne te val nadat hy uit die land gevlug het. Die aanklagte het min praktiese uitwerking gehad op Janoekowitsj, wat in ballingskap in die Russiese stad Rostof gewoon het sedert hy in 2014 onder gewapende bewaking uit die Oekraïne gevlug het.[23]