Скачкі на лыжах з трампліна

Паходзяць з Нарвегіі. Першае дакументальнае сведчанне адносіцца да лістапада 1808 года, калі чалавек Олаф Руэ (нарв.: Olaf Rye) праляцеў 9,5 метраў, каб даказаць сваю адвагу калегам.^[1] Да 1862 года лятаючыя лыжнікі падымаліся вышэй і скакалі далей, а 22 студзеня 1862 года ў Трусіле адбылося першае дакументальна зафіксаванае спаборніцтва.^[2]

Першыя афіцыйныя спаборніцтвы адбыліся ў 1897 паблізу Осла.

У праграме Алімпійскіх гульняў з 1924 (сярэдні трамплін) і з 1964 (вялікі); чэмпіянаты свету з 1937 (з 1964 — на 2 трамплінах).

З 1992 года асабістыя спаборніцтвы праводзяцца на трамплінах 90 м і 120 м, камандныя — на трампліне 120 м. З 1992 года змянілася класіфікацыя трамплінаў і іх канфігурацыя.

Упершыню жанчына прыняла ўдзел у спаборніцтвах па скачках з трампліна ўжо ў 1863 годзе, у другім у гісторыі чэмпіянаце,^[3] аднак да 2010-х гадоў у алімпійскіх спаборніцтвах удзельнічалі толькі мужчыны.

У 2006 годзе энтузіясткі, пераважна з Паўночнай Амерыкі, дабіліся ад Міжнароднай федэрацыі лыжнага спорту (FIS) уключэння жаночага турніру ў праграму сусветнага першынства ў Ліберацы-2009. 26 мая 2006 года Міжнародная федэрацыя лыжнага спорту прыняла рашэнне дапусціць жанчын да спаборніцтваў у скачках на лыжах з трампліна падчас Чэмпіянату свету па лыжных відах спорту ў 2009 годзе ў Ліберацы (Чэхія). На гэтых спаборніцтвах званне першай у гісторыі чэмпіёнкі свету ў жаночых скачках з трампліна заваявала амерыканка Ліндсі Вэн.

У 2009 годзе, калі стала зразумела, што жаночыя скачкі на лыжах з трампліна не ўвойдуць у праграму зімовай Алімпіяды ў Ванкуверы 2010, група элітных спартсменак з Канады, Нарвегіі, Германіі, Славеніі і ЗША прыняла рашэнне звярнуцца ў суд. Спартсменкі сцвярджалі, што іх дыскрымінуюць па палавой прыкмеце, у парушэнне артыкула 15 канадскай Хартыі правоў і свабод. Аднак Вярхоўны суд канадскай правінцыі Брытанская Калумбія прыняў рашэнне, што парушэння няма.^[4]

3 снежня 2011 года ў нарвежскім Лілехамеры прайшоў першы ў гісторыі этап Кубка свету па скачках на лыжах з трампліна сярод жанчын.^[5]

У 2014 годзе скакухі ўпершыню выступілі на Алімпійскіх гульнях у Сочы.

Спаборніцтвы па скачках на лыжах з трампліна праводзяцца ў зімовы і летні сезон. Найбольш аўтарытэтнымі і значнымі з’яўляюцца старты, якія праводзяцца ў зімовы час на трамплінах з крытычнай кропкай 90 метраў і больш.

Алімпійскія гульні

У праграму Зімовых Алімпійскіх гульняў (раз на 4 гады) уваходзяць наступныя чатыры дысцыпліны:

• Вялікі трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Вялікі трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, жанчыны.

Чэмпіянаты свету

У праграму Чэмпіянату свету па лыжных відах спорту (кожныя 2 гады) уваходзяць наступныя пяць дысцыплін:

• Вялікі трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Вялікі трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, жанчыны (з 2009 года);
• Нармальны трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны і жанчыны. Да 2011 года — толькі мужчыны.

У праграму Чэмпіянату свету па лыжных відах спорту сярод юніёраў уваходзяць наступныя пяць дысцыплін:

• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны (з 1977 года);
• Нармальны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, жанчыны (з 1986 года);
• Нармальны трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны (з 2006 года);
• Нармальны трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, жанчыны (з 2012 года);
• Нармальны трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны і жанчыны (з 2016 года).

У праграму Чэмпіянату свету па палётах на лыжах (кожныя 2 гады) уваходзяць наступныя дзве дысцыплін:

• Палётны трамплін, асабістае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны;
• Палётны трамплін, каманднае першынство — у залежнасці ад памеру K-кропкі, мужчыны.

Жанчыны не ўключаны.

У нацыянальную каманду ўваходзяць чатыры спартсмены.

Кубак свету

Штогадовыя зімовыя спаборніцтвы, якія ўключаюць у сябе 37 індывідуальных і камандных стартаў (сезон 2008—2009 года) на трамплінах Еўропы, Паўночнай Амерыкі і Азіі.^[6]

Пераможцы ў асабістым і камандным першынстве вызначаюцца па суме ачкоў, набраных спартсменамі ва ўсіх стартах, у якіх яны прынялі ўдзел.

У праграму Кубка свету асобным стартам уваходзіць «Турнэ чатырох трамплінаў» — спаборніцтвы, якія маюць самастойны аўтарытэт у скачковым свеце, якія праводзяцца ў навагоднія святы з 29 снежня па 6 студзеня па асаблівых правілах.

У праграме Кубка свету таксама разыгрываецца малы залік Кубка свету па палётах — спаборніцтвы, якія праводзяць на палётных трамплінах.

Рэкорд па колькасці залатых алімпійскіх медалёў у гісторыі скачкоў з трампліна дзеляць фін Маці Нюкянен і швейцарац Сімон Аман — па 4. На чэмпіянатах свету ў асабістых дысцыплінах найбольшая колькасць перамог на рахунку паляка Адама Малыша— 4.

• Петрыкаў А. Скачкі на лыжах з трампліна // Беларуская энцыклапедыя: У 18 т. Т. 14: Рэле — Слаявіна / Рэдкал.: Г. П. Пашкоў і інш. — Мн. : БелЭн, 2002. — Т. 14. — 512 с. — 10 000 экз. — ISBN 985-11-0035-8. — ISBN 985-11-0238-5 (т. 14).

• На Вікісховішчы ёсць медыяфайлы па тэме Скачкі на лыжах з трампліна
• eSkijumping.com