Хлор
| Хлор / Chlorum (Cl) | |
|---|---|
| Атом номерĕ | 17 |
| Ансат япалалăхăн курăмĕ | Сарă-симĕс тĕслĕ вичкĕн шăршăллă газ. Наркăмăшлă. |
| Атом палăрăмĕсем | |
| Атом масси (моль масси) | 35,4527 а. е. м. (г/моль) |
| Атом радиусĕ | 100 пм |
| Ионизаци энергийĕ (пĕрремĕш электрон) | 1254.9(13.01) кДж/моль (эВ) |
| Электронсен конфигурацийĕ | [Ne] 3s2 3p5 |
| Химилле палăрăмсем | |
| Ковалентла радиус | 99 пм |
| Ион радиусĕ | (+7e)27 (-1e)181 пм |
| Электронегативлăх (Полинг шучĕпе) | 3.16 |
| Электрод потенциалĕ | 0 |
| Оксидлав капашĕсем | 7, 6, 5, 4, 3, 1, −1 |
| Ансат япалалăхăн термодинамикăлла палăрăмĕсем | |
| Тачăлăх | (при −33.6 °C)1,56 г/см³ |
| Пайлавла ăшăшăнăçтарăш | 21.838[1] Дж/(K·моль) |
| Ăшăяраслăх | 0.009 Вт/(м·K) |
| Шăрану температури | 172.2 K |
| Шăраннин пайлавла ăшши | 6.41 кДж/моль |
| Вĕрев температури | 238.6 K |
| Пăспулăмăн ăшăлăхĕ | 20.41 кДж/моль |
| Моль калăпăшĕ | 18.7 см³/моль |
| Ансат япалалăхăн кристалл решетки | |
| Решетке тытăмĕ | орторомбла |
| Решетке периочĕ | a=6,29 b=4,50 c=8,21 Å |
| c/a танлашăнни | — |
| Дебай температури | n/a K |
| CI | 17 |
| 35,4527 | |
| 3s²3p5 | |
| Хлор | |
Хлор (Cl) ((грек χλωρός) — «симĕс») — хими элеменчĕсен периодика системин 17-мĕш элеменчĕ. Галогенсен (малтанах «галоген» ятне нимĕç химикĕ Швейгер хлора валли хатĕрлесе хунă («галоген» сăмах тăвар тăвакан тени пулать) пулнă, вăл VII ушкăнĕн ячĕ шутланать, çак ушкăнах хлор та кĕрет).
Истори
Хлора пĕрремĕш 1772 çулта Шееле пиролюзита Соляная кислотапа хутăштарса тупăçлать:4HCl + MnO2 = Cl2 + MnCl2 + 2H2OШееле хлорăн Патша водки пек шăршине туять, вăл ылтăнпа тата киноварьпе çыхăнма пултарнине тĕпчет, çаплах унăн шуратакан хевтине асăрхать .Çапах Шееле, çав вăхăтри хими ăслăлăхĕнчи флогистон теорине пăхăнса, хлор хăйпе дефлогистиленĕ соляная кислота (тепĕр сăмахпа соляная кислотин йӳçлĕкĕ) тесе шутланă. Бертоллепе Лавуазье хлор мури элемент оксичĕ тесе каланă, анчах та вĕсен ĕçĕсем ăнăçлă тухман, Дэви вара электролиз меслечĕпе апат-çимĕç тăварне натрипе хлор уйăрса кăларать.
Тупăшлас меслетсем
Хлор пасарĕ
| Завод ячĕ | 2005 ç. тоннă | 2006 ç. тоннă | 2005 ç. пайĕ % | 2006 ç. пайĕ % |
|---|---|---|---|---|
| ОАО «Каустик», Волгоград | 60016 | 48623 | 29,7 | 25,4 |
| НАК «АЗОТ», Новомосковск | 28934 | 25441 | 14,3 | 13,3 |
| ОАО «Химпром», Кемерово | 23556 | 24744 | 11,7 | 12,9 |
| ОАО «Капролактам», Дзержинск | 8417 | 14445 | 4,2 | 7,5 |
| ООО «Сода-Хлорат», Березники | 6605 | 11479 | 3,3 | 6,0 |
| ОАО «Химпром», Шупашкар | 12367 | 11411 | 6,1 | 6,0 |
| ООО «Усольехимпром», Усолье-Çĕпĕр | 2301 | 955 | 1,1 | 0,5 |
| ЗАО «Каустик», Стерлĕ | 1098 | 1105 | 0,5 | 0,6 |
| ВОАО «Химпром» 2008 ҫулхи Нарӑс уйӑхӗн 23-мӗшӗнче архивланӑ., Волгоград | 3388 | 2980 | 1,7 | 1,6 |
| ОАО «КЧХК», Кирово-Чепец | 156 | 117 | 0,1 | 0,1 |
| Пурĕпе: | 202185 | 191636 | 100 | 100 |
| Завод ячĕ | 2005 ç. тоннă | 2006 ç. тоннă | 2005 ç. пайĕ % | 2006 ç. пайĕ % |
|---|---|---|---|---|
| ОАО «Каустик», Волгоград | 5434.8 | 89.25 | 47.4 | 92.2 |
| НАК «АЗОТ», Новомосковск | 6000 | 750 | 52.3 | 7.8 |
| ООО «Усольехимпром», Усолье-Çĕпĕр | 33.1 | 0.0 | 0.3 | 0,0 |
Çавăн пекех пăхăр
- Ылтăн хлоричĕ
- Хлор шывĕ
- Хлор акшарĕ
Изотопӗсем
Усă курни
Хлорпа промăçлăхăн тĕрлĕ уйрăмĕсенче, тĕпчевсенче тата кулленхи пурнăçра усă кураççĕ:
Усă курнă чух ĕçсенче асăрханса тытмалли виçе йĕркисем
Вуламалли
Асăрхатарусем
Каçăсем
- Хлор Webelements çинче (выр.)
- Хлор в Популярной библиотеке химических элементов 2016 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 9-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
- Euro Chlor (выр.)
- Справка о состоянии «хлорной» отрасли химической промышленности России, Федераллă Монополине хирĕçле Хĕсмечĕ, 2004 2007 ҫулхи Раштав уйӑхӗн 3-мӗшӗнче архивланӑ. (выр.)
| Галогенсем |
|---|
| Фтор | Хлор | Бром | Йод | Астат |