Cádiz
Cádiz[1] Espainiako hego-mendebaldeko hiri bat da, izen bereko probintziako hiriburua. 2013an 123.948 biztanle zituen.
| Cádiz Cádiz 𐤀𐤂𐤃𐤓 | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Espainiako udalerria | |||||||||||
 | |||||||||||
| |||||||||||
| Administrazioa | |||||||||||
| Estatu burujabe |  Espainia | ||||||||||
| Autonomia |  Andaluzia | ||||||||||
| Probintzia | Cádizko probintzia | ||||||||||
| Alkatea | José María González Santos (en)  | ||||||||||
| Izen ofiziala | Cádiz | ||||||||||
| Jatorrizko izena | Cádiz 𐤀𐤂𐤃𐤓 | ||||||||||
| Posta kodea | 11000 | ||||||||||
| INEk ezarritako kodea | 11012 | ||||||||||
| Herriburua | Cádiz City (en) | ||||||||||
| Geografia | |||||||||||
| Koordenatuak | 36°32′06″N 6°17′51″W / 36.535°N 6.2975°W | ||||||||||
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Azalera | 12.1 km² | ||||||||||
| Altuera | 11 m | ||||||||||
| Mugakideak | San Fernando | ||||||||||
| Demografia | |||||||||||
| Biztanleria | 111.811 (2023) −1.255 (2022) | ||||||||||
| |||||||||||
| Dentsitatea | 9.240,58 bizt/km² | ||||||||||
| Informazio gehigarria | |||||||||||
| Sorrera | K.a. XI. mendea | ||||||||||
| Ordu eremua | UTC+01:00 eta UTC+02:00 | ||||||||||
| Hiri senidetuak | Brest, Tanger, Veracruz, Puebla, Móstoles, Buenos Aires, Habana, Medway (en) , Montevideo, San Juan, Santos, Dakhla, Indio (Kalifornia), Biblos, Coruña, Ceuta, Huelva, Las Palmas Kanaria Handikoa, Santa Cruz Tenerifekoa, Torrevieja, Cartagena de Indias, Santa Fe de Antioquia (en) , Guaduas (en) , Ambalema (en) , Mariquita, Tolima (en) , Bogota, Baltimore, Kobe, Mexiko Hiria, Rio de Janeiro eta Callao | ||||||||||
| Matrikula | CA | ||||||||||
| cadiz.es | |||||||||||
.svg)
Geografia
Cádiz Espainiako hegoaldean dago. Iberiar penintsulako herririk hegoaldekoenetariko bat da, Algecirasek bakarrik dago hegoalderago. Cádiz hiria Cádiz probintziako hiriburua da, eta probintzia hori Andaluziako zortzi probintzietako bat da. Herri handiak ditu auzoan, adibidez Puerto Real eta San Fernando. Metropolitar barrutia kontuan hartuta, Andaluziako hirugarren gune jendetsuena da, Sevillaren eta Málagaren ondoren.
Geografikoki edo estrategikoki hiri honek beti izan du garrantzia Iberiar penintsulan. Izan ere, Mediterraneo itsasoaren sarrera eta irteera kontrolatzen du; horregatik, antzina, oso hiri ospetsua izan zen. Cádiz Espainiako hiririk zaharrena ere bada, eta bertan kultura askotako herriak bizi izan dira: erromatarrak, arabiarrak...
Cádiz zerutik ikusita, agerian du penintsula dela. Dena dago urez inguratuta, zati txiki bat izan ezik, eta hori da Cádizko lehorreko sarrera naturala: autoz edo trenez sar eta irten daiteke. Horrez gain, lehorreko beste sarrera bat ere badute, artifiziala, zubi bat erabilita.
Barrutiak
| Barruti bakoitzaren azalera, biztanleria eta dentsitatea[2] | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Barrutia | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | |||||||||
| Azalera | 0,32 | 0,20 | 0,28 | 0,15 | 0,13 | 0,17 | 0,20 | 1,09 | 0,83 | 1,03 | |||||||||
| Biztanleria | 6.794 | 6.315 | 6.989 | 5.752 | 5.147 | 4.637 | 4.167 | 29.936 | 28.487 | 32.157 | |||||||||
| Dentsitatea bizt/km2 | 21.231,25 | 31.575,00 | 24.960,71 | 38.346,67 | 39.592,31 | 27.276,47 | 20.835,00 | 27.464,22 | 34.321,69 | 31.220,39 | |||||||||
Historia
- 1812ko martxoaren 19an Espainiako lehen Konstituzioa egin zuten hirian, "La Pepa" izenez ere ezaguna.
Klima
Bertako klima beroa da, eguzki-ordu kopuru handia dauka, horregatik, iparraldeko jende asko joaten da bertara uda pasatzera. Hango eguraldia bestelakotu egiten da, ordea, Levanteko haize boladak daudenean.
 Datu klimatikoak (Cádiz)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Hila | Urt | Ots | Mar | Api | Mai | Eka | Uzt | Abu | Ira | Urr | Aza | Abe | Urtekoa |
| Batez besteko tenperatura maximoa (°C) | 14.6 | 16.7 | 17.2 | 19.7 | 20.1 | 23.8 | 26.5 | 27.4 | 27.7 | 25.8 | 16.6 | 16.3 | 21.3 |
| Batez besteko tenperatura minimoa (°C) | 8.8 | 11.0 | 12.9 | 13.7 | 15.5 | 19.4 | 21.7 | 21.5 | 21.8 | 19.7 | 12.3 | 10.1 | 15.7 |
| Pilatutako prezipitazioa (mm) | 83.0 | 73.0 | 60.0 | 61.0 | 31.0 | 9.0 | 2.0 | 4.0 | 14.0 | 67.0 | 77.0 | 118.0 | 603.0 |
| Iturria: [3] | |||||||||||||
Argazkiak
Hiriko alde zaharra Campo Surretik ikusia.
Erromatar antzokia
Udaletxea
San Antonio eliza
Gurutze Santuaren Katedrala
Gran Falla Antzokia 2023ko inauterietan
Demografia
| 1897 | 1900 | 1910 | 1920 | 1930 | 1940 | 1950 | 1960 | 1970 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 67.987 | 69.191 | 67.306 | 76.137 | 74.367 | 85.854 | 98.754 | 114.951 | 134.342 | 156.711 | 154.347 | 133.363 | 124.892 |
Elkarteak
- Cadiz C.F., futbol taldea.
Cadiztar ospetsuak
- Manuel de Falla (1876-1946), musikagilea.
Ikus, gainera
Erreferentziak
- Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011-12-26 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.
Kanpo estekak
- (Gaztelaniaz) Udalaren webgune ofiziala
