باقلوا
باقْلَوا گونه‌ای شیرینی است که در کشورهای ایران، ترکیه، جمهوری آذربایجان و کشورهای آسیای میانه و قفقاز، برخی کشورهای عربی، یونان، قبرس و برخی مناطق روسیه تهیه می‌شود. باقلوا شیرینی سنتی ترکان آسیای میانه ترکمن‌های قدیم نیز هست.[۱] باقلوا در ایران به شکل‌های مختلف همچون لوزی، مربعی و لوله‌ای و در انواع طعم‌های پسته ای، گردویی ،بادامی، نارگیلی و کاراملی با مواد اولیه نظیر: گلاب، شکر، هل، آرد، بکینگ پودر، زرده تخم مرغ، خاک قند، شیر، روغن تهیه می‌شود. باقلواهای شهر غازی عِینتاب در ترکیه و باقلوای باکو (باکی باکلاواسی) از مشهورترین باقلواها هستند. در ایران این شیرینی در شهرهای یزد، کاشان، قزوین و تبریز تهیه می‌شود.[نیازمند منبع]باقلوا از کلمه آذری بال قاباق به معنای کدو تنبل شیرین اشتقاق یافته است.
.png) | |
| بخش | دسر |
|---|---|
| دمای سرو | سرد، برابر با درجه حرارت محیط در فصول سرما |
| مواد اصلی | خمیر فیلو، آجیل (میوه)، شیرعسلی |
| انواع | انواع مدل با طعم‌های متفاوت |
| ارزش غذای در ۱۰۰ گرم انرژی ۳۱۰ کیلو کیلوکالری | |
در ایران
باقلوای قزوین
باقلوای قزوین از مهم‌ترین سوغاتی‌های این استان است، که به باقلوای لوزینه، باقلوای پیچ و باقلوای پرچمی معروف است. باقلوای قزوین از سه بخش خمیر باقلوا (شامل گلاب، آب گرم، روغن جامد، آرد الک‌شده)، مواد داخل باقلوا (شامل پودر بادام، پودر پسته، پودر قند، زعفران حل‌شده در آب و پودر هل) و شربت باقلوا (شامل آب، شکر، گلاب، پودر قند و هل) تشکیل می‌شود. بعد از پخته شدن باقلوا به وسیلهٔ فر، روی آن شربت باقلوا ریخته می‌شود.[۲][۳]
باقلوای سه‌رنگ قزوینی
باقلوای سه رنگ قزوین، یا باقلوای پرچمی قزوین از پودر قند، مغز پسته، مغز بادام، زعفران، گلاب، هل و آرد استفاده می‌شود.[۴]
باقلوای گل رز قزوینی
باقلوای گل رز قزوینی ، باقلوا گل یا باقلوای پیچ یکی از انواع شیرینی‌های سنتی ایرانی است. خمیر این نوع شیرینی همانند باقلوای معمولی است و از آرد، روغن یا کره، شکر، شربت قوام آمده، شیر، گلاب و زرده تخم مرغ تشکیل می‌شود. مواد داخل باقلوا نیز بادام، هل، پودر قند است. تفاوت آن با باقلوا در شکل ظاهری آن است در این نوع شیرینی خمیر را یک لایه پهن کرده و آن را به شکل مربع می‌برند سپس مواد داخل باقلوا را روی خمیر قرار داده و آن را به شکل گل می‌پیچند. خمیر در داخل فر یا داخل روغن فراوان پخته شده و در آخر آن را در داخل شربت قوام آمده فرومی‌کنند.[۵]
باقلوای کاشان
باقلوای پنج مغز کاشان از مهم‌ترین سوغاتی‌های این شهرستان هفت هزار ساله می‌باشد، که به باقلوای پنج مغز یا باقلوای آجیلی معروف است. باقلوای کاشان از سه بخش خمیر زیره و رویه (شامل گلاب، آب، روغن، آرد الک‌شده، تخم مرغ)، مواد داخل باقلوا (شامل پسته، مغز گردو، مغز بادام، مغز فندقی، مغز بادام هندی، زعفران، هل) تشکیل می‌شود. بعد از پخته شدن باقلوا به وسیلهٔ فر، روی آن شربت غلیظ زعفران و گلاب ریخته می‌شود.
باقلوای اردبیل
مواد اصلی باقلوای اردبیل شامل عسل، گردو، بادام و شکر هستند.[۶]
باقلوای یاس
در استان گیلان به سبب اینکه گل یاس به فراوانی یافت می‌شود، از گل یاس برای خواباندن بادام باقلوا استفاده می‌شود. بدین ترتیب که بادام بعد از پوست گرفتن و کاملاً خشک کردن، در ظرفی قرار گرفته و روی آن مقداری گل یاس ریخته می‌شود و در ظرف بسته می‌شود. روز بعد یاس‌های پلاسیده برداشته شده و به‌جای آن یاس تازه می‌ریزند تا بادام کاملاً طعم و بوی یاس بگیرد. بعد بادام را چرخ می‌کنند و با پودر قند مخلوط می‌نمایند و به مصرف باقلوا می‌رسانند. این باقلوا را باقلوای یاس می‌نامند که بسیار معطر است. در این باقلوا هل بکار نمی‌رود.[۷]
باقلوای یزد
قدیمی‌ترین نوع شیرینی در یزد محسوب می‌شود. گلاب، شکر، هل، آرد، بیکینگ پودر، زردهٔ تخم‌مرغ، خاک قند، شیر و روغن، مواد اولیه این شیرینی را تشکیل می‌دهند.
باقلوا ترکیه
مشهورترین باقلواهای دنیا که در ترکیه عرضه می‌شود با نام‌های باقلوای استامبولی، باقلوا ترکی، باقلوا بورما، کیک باقلوای ترکی و باقلوای انتپ [۸] وجود دارد. باقلوایی که در ترکیه عرضه می‌شود، به‌طور سنتی با پر کردن بخش‌های میانی لایه‌های خمیر با پسته و گردو تهیه می‌شود. این در حالی است که در بخش‌هایی از منطقه دریای اژه به آن بادام را نیز اضافه می‌کنند. نوع دیگر این باقلوا در منطقه دریای سیاه عرضه می‌شود که برای پر کردن لایه‌های باقلوا از فندق استفاده می‌کنند.[۹] باقلوای ترکیه در ایران با نام «باقلوا ترکی» شناخته می‌شود و تفاوت باقلوای ترکی در ایران با باقلوای ترکی استانبولی این است که باقلوای ترکی که در ایران تولید می‌شود با شهد شیر عسل تهیه شده ولی باقلوای ترکی استانبولی با شهد شکر تهیه می‌شود.[۱۰]
انواع باقلوا ترکیه ای
- بورما(Burma)
- بلبل یواسی (Bülbül yuvası)
- کونفه(Künefe)
- سوتلو نوریه(Sütlü Nurıye)
- فیستیکلی سارما(Fıstıklı Sarma)
باقلوای جمهوری آذربایجانی
باقلوای آذربایجانی (به ترکی آذربایجانی: Paxlavası Azərbaycan) (آذربایجان پاخلاواسی) گونه ای از شیرینی باقلوا که در آذربایجان پخت شده و خاص این منطقه می‌باشد، طرز تهیه این شیرینی شامل خمیر مخصوص، فندق، گردو، آرد، هل، زعفران و … می‌باشد که با آجیل روی آن را تزئین می‌کنند.
نگارخانه
باقلوای ترکیه
باقلوا در بیت المقدس
باقلوا سنتی کاشان
جستارهای وابسته
پانویس
منابع
- خاور (مرعشی)، زری (۱۳۷۶). هنر آشپزی در گیلان. تهران: آشیانه کتاب. شابک ۹۶۴-۶۳۵۰-۰۰-۳.
- مینایی، اکرم (۱۳۸۱). شیرینی‌های خشک سنتی و انواع شکلات ساناز و سانیا. انتشارات ساناز و سانیا. شابک ۹۶۴-۹۲۰۴۷-۷-۶.