Բացարձակ միապետություն
Կառավարման համակարգն իրենից ներկայացնում է տվյալ երկրում իշխանության ձևավորման և ժողովուրդ -իշխանություն փոխհարաբերությունների համակարգ։ Ըստ կառավարման համակարգի՝ պետությունները լինում են՝
Միապետական կառավարման համակարգի պարագայում իշխանությունը փոխանցվում է ժառանգաբար, ժողովուրդն այստեղ իշխանության ձևավորման գործընթացում էական ազդեցություն չի ունենում։ Միապետությունները բաժանվում են 2 խմբի՝
- բացարձակ,
- սահմանափակ։
Բացարձակ միապետական կառավարման համակարգերում իշխանությունն ամբողջովին կենտրոնացած է միապետների ձեռքին, որը իրականացնում է ինչպես օրենսդիր, այնպես էլ գործադիր գործառույթներ։ Բացարձակ միապետություններ գոյություն ունեն աշխարհի մոտ 10 պետություններում։ Դրանցից ամենախոշորը Սաուդյան Արաբիան է, Օմանը, Կատարը։ Միապետությունը, պետության կառավարման համակարգ է, երբ իշխանության գլուխ կանգնած է մեկ անձնավորություն՝ միապետը։ Հաճախ միապետությունը ժառանգական է, հետևաբար տվյալ պետության իշխանությունը պատկանում է մեկ դինաստիայի։ (Արաբական էմիրություն, Քուվեյթ, Մարոկկո, Հորդանան)։Դեմակրատական քաղաքական համակարգն հայտնի է երկու՝ նախագահական հանրապետություն, խորհրդարանական հանրապետություն և կիսանախագահական հանրապետություն։ Նախագահական կառավարման ձևը արդի քաղաքական ռեժիմների ցանկում բավականին տարածված ձև է։ Նախագահական կառավարման ձևի առաջացման և տարածման մեջ ամենանշանակալի ավանդն է ունեցել ԱՄՆ-ն և այդ երկրի առաջին նախագահ Ջորջ Վաշինգտոն։Նախագահական երկրներում ի տարբերություն մյուս կառավարման ձև ունեցող պետությունների նախագահը կանգնած է երկրի գլխին, կառավարության ղեկավարն է և իրավունք ունի դնել պառլամենտում քննարկվող հարցերի կամ պառլամենտի կողմից կայացված որոշումների վրա, նախագահները հիմնականում ընտրվում են ժողովրդի կողմից ուղղակի ընտրությունների միջոցով, սակայն կան երկրներ որտեղ նախագահը ընտրվում է պառլամենտի կողմից։
Ներկա շրջան
2020 թվականի դրությամբ աշարհում մնացել է թվով վեց բացարձակ միապետություն.
Երկիր | Լուսանկար | Ղեկավար | Ծննդյան թիվ (տարիք) | Կառավարում է |
---|---|---|---|---|
Բրունեյ[1][2][3] | Հասանալ Բոլկիահ | 1946 հուլիսի 15 (77 տարի, 272 օր) | (56 տարի, 191 օր) | |
Օման[4][5][6] | Հայսամ բին Թարիք Ալ Սաիդ | 1954 հոկտեմբերի 13 (69 տարի, 182 օր) | (4 տարի, 92 օր) | |
Կատար[7][8][9] | Թամիմ բեն Համիդ ալ-Թանի | 1980 հունիսի 3 (43 տարի, 314 օր) | (10 տարի, 292 օր) | |
Սաուդյան Արաբիա[10][11] | Սալման Բին Աբդուլ Ազիզ Ալ-Սաուդ | 1935 դեկտեմբերի 31 (88 տարի, 103 օր) | (9 տարի, 80 օր) | |
Վատիկան[12][13] | Ֆրանցիսկոս | 1936 դեկտեմբերի 17 (87 տարի, 117 օր) | (11 տարի, 30 օր) | |
Արաբական Միացյալ Էմիրություններ[14][15] | Խալիֆա իբն Զայիդ ալ-Նահյան | 1948 սեպտեմբերի 7 (75 տարի, 218 օր) | (19 տարի, 161 օր) |
Ծանոթագրություններ
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 341)։ |