Alam bina
Dalam perancangan bandar, seni bina, geografi manusia, seni bina landskap dan kejuruteraan awam, istilah alam bina, merujuk kepada persekitaran buatan manusia yang menyediakan persekitaran untuk aktiviti manusia, termasuk rumah, bangunan, pengezonan, jalan, kaki lima, kawasan lapang, pilihan pengangkutan dan banyak lagi.[1] Ia ditakrifkan sebagai "ruang buatan manusia di mana orang tinggal, bekerja, dan mencipta semula setiap hari."[2]
Bidang alam bina adalah paling relevan dalam bidang seni bina, seni bina landskap, perancangan bandar, kesihatan awam, sosiologi dan antropologi, antara lain.[3][4][5][6][7]
Alam bina terbentuk daripada struktur dan ciri fizikal. Namun begitu, penelitian teliti dapat menampakkan hubungan antara ruangan fizikal dengan kesan sosial.[6] Ia memberi kesan terhadap bagaimana masyarakat bergerak dengan berfungsi secara sosial, serta perihal kurang ketara seperti ketaksamaan sosioekonomi. Topik alam bina juga merangkumi cara masyarakat mendekati isu alam sekitar yang timbul akibat daripada perubahan persekitaran semula jadi untuk aktiviti manusia.[8] Pelbagai aspek alam bina menyumbang kepada kesan terhadap perumahan dan pengasingan, aktiviti fizikal, akses makanan, perubahan iklim, dan rasisme alam sekitar.[9][10][11]
Ciri-ciri menonjol
Pilihan pengangkutan
Pilihan pengangkutan dalam komuniti memainkan peranan yang besar dalam komuniti, daripada segi sosial dan fizikal. Pilihan ini boleh termasuk jalan raya, kaki lima dan infrastruktur pengangkutan awam.
Jalan raya dan lebuh raya
Jalan raya membenarkan pejalan kaki dan orang ramai yang mengendalikan kenderaan (sama ada kereta, bas, motosikal atau basikal) untuk mengakses semua kawasan ruang bandar atau wilayah dengan pasti. Selama beribu tahun, sistem jalan raya telah berfungsi sebagai urat nadi ruang bandar, membolehkan orang ramai melakukan perjalanan dengan cekap antara kawasan dalam bandar atau wilayah. Jalan raya mengedarkan orang dan bahan ke seluruh bandar, sama seperti "rangkaian kardiovaskular mengedarkan tenaga dan bahan kepada sel."[12] Tanpa laluan jalan raya yang dirancang baik, bandar beroperasi sebagai koleksi kejiranan terpencil yang lebih kecil dengan pergerakan kecil di antara mereka untuk merangsang pertumbuhan ekonomi seluruh bandar dan mobiliti sosioekonomi isi rumah.[12] Walaupun bertujuan terutamanya untuk menggalakkan transit, ia juga boleh bertindak sebagai halangan fizikal dalam alam bina. Satu kajian daripada Universiti Cornell menggunakan data Banci AS untuk membandingkan perbezaan antara jarak linear dan jarak demi jalan di bandar-bandar Amerika. Keputusan mendapati bahawa jarak jalan raya adalah tidak seimbang tinggi antara kelompok kumpulan kaum yang berbeza, manakala ia lebih dekat dengan jarak linear dalam kelompok kejiranan.[13] Jalan raya utama juga boleh membahagikan ruang sosial dengan mengurangkan ketercapaian jalan kaki dan memisahkan perniagaan dari kawasan kediaman.[14]
Kaki lima
Kaki lima adalah ciri penting dalam persekitaran binaan yang membolehkan mobiliti pejalan kaki dan meningkatkan kebolehjalanan. Rangkaian jalan raya bandar dahulunya merupakan tempat untuk pejalan kaki, tetapi telah menjadi semakin dikuasai oleh kereta. Oleh itu, kaki lima bandar adalah tempat yang selamat untuk penumpang jalan kaki.[15] Kualiti dan perkhidmatan kaki lima boleh dipengaruhi oleh faktor seperti rondaan polis, kebersihan, halangan dan kerosakan pada permukaan seperti keretakan.[16] Kejiranan mesra jalan kaki terbukti lebih selamat dan lebih mudah diakses, dengan kehadiran ramai pejalan kaki mewujudkan komuniti yang berhati-hati.[17] Perniagaan juga mendapat manfaat daripada peningkatan trafik pejalan kaki berhampiran pertubuhan mereka yang menggalakkan orang ramai berhenti dan membeli-belah dengan lebih kerap berbanding jika mereka memandu melepasi kedai.[18]
Pengangkutan awam
Pengangkutan awam adalah penting dalam ruang bandar dan alam bina. Pengangkutan awam meningkatkan nilai hartanah dengan menambah baik akses kepada sumber sekitar, mengurangkan kos sara hidup dengan mengurangkan keperluan untuk kereta, dan meningkatkan jejak alam sekitar kawasan dengan mengurangkan pelepasan gas rumah hijau yang kaya karbon.[9] Kajian menunjukkan bahawa penggunaan tanah dan infrastruktur transit mempunyai kesan yang besar terhadap penggunaan transit awam di bandar-bandar secara global.[19] Keputusan individu untuk sama ada memandu, berjalan kaki, berbasikal atau menggunakan transit awam ditunjukkan dipengaruhi oleh faktor ruangan seperti kepadatan.[20]
Penyelidikan juga menunjukkan bahawa ketersediaan dan sifat lorong basikal memberi kesan kepada bilangan dan tingkah laku penunggang basikal. Apabila infrastruktur yang betul diguna pakai, penduduk mungkin akan menggunakan kemudahan tersebut.[21] Walau bagaimanapun, pembinaan lorong basikal di Amerika kadangkala telah diiktiraf sebagai simbol gentrifikasi, kerana ia menarik penduduk kulit putih yang lebih muda dan memberi kesan kepada demografi lokasi kerana faedah kepada kejiranan.[22]
Bangunan
Pada tahap paling asas, bangunan digunakan sebagai ruang perlindungan bagi kegunaan kediaman dan perniagaan. Ia adalah salah satu elemen yang paling jelas dalam alam bina kerana kehadiran fizikal dan tujuan mereka untuk melindungi daripada persekitaran semula jadi atau "tidak dibina".[23] Lokasi, reka bentuk dan susun atur bangunan semuanya memberi kesan kepada fungsi dan keberkesanan perkhidmatan bangunan sebagai aspek alam bina. Lokasi sesebuah bangunan boleh mempengaruhi fungsinya, dan kekerapan ia digunakan oleh orang ramai.[24] Selain itu, reka bentuk ruang dalaman, seperti yang ditentukan oleh arkitek dan pereka bentuk, mempunyai kesan yang besar terhadap cara ruang berfungsi dan tingkah laku yang digalakkan.[25]
Taman dan kawasan hijau
Taman menyediakan beberapa faedah kejiranan termasuk promosi aktiviti fizikal dan kesejahteraan alam sekitar.[26] Lokasi dan kebolehcapaian taman juga mempunyai pengaruh positif yang besar kepada masyarakat sekitar. Sebagai contoh, penambahan ruang hijau kepada ruang bandar boleh memerangi pencemaran udara, memberikan rehat daripada rangkaian bandar yang membosankan, dan juga memberi kesan kepada suhu seluruh bandar dengan mengurangkan kesan pulau haba.[27]
Kesan alam bina
Perumahan dan pengasingan
Ciri-ciri alam bina memberikan halangan fizikal yang membentuk sempadan antara kejiranan.[28] Jalan raya dan landasan kereta api, contohnya, memainkan peranan yang besar dalam cara orang ramai boleh mengemudi persekitaran mereka.[13] Ini boleh mengakibatkan pengasingan komuniti tertentu daripada pelbagai sumber dan antara satu sama lain.[13] Penempatan jalan raya, lebuh raya dan kaki lima juga menentukan akses orang ramai kepada pekerjaan dan penjagaan kanak-kanak berdekatan dengan rumah, terutamanya di kawasan yang kebanyakan orang tidak memiliki kenderaan. Kebolehjalanan mempengaruhi komuniti secara langsung, jadi cara pembinaan kejiranan mempengaruhi hasil dan peluang komuniti yang tinggal di sana.[14] Malah, ciri yang kurang menarik secara fizikal, seperti reka bentuk seni bina, boleh membezakan sempadan antara komuniti dan mengurangkan pergerakan merentasi garisan kejiranan.[29]
Kesihatan awam
Dari segi sejarah, inisiatif berorientasikan tindakan kepada alam bina sering berpunca daripada isu kesihatan awam. Bertarikh kembali kepada rancangan komprehensif Georges-Eugene Haussmann bagi bandar Paris pada 1850-an, kebimbangan terhadap kekurangan aliran udara dan keadaan hidup yang bersih telah memberi inspirasi kepada banyak usaha perancangan bandar yang kukuh. Penyelidikan kesihatan awam telah mengembangkan senarai kebimbangan yang berkaitan dengan persekitaran binaan untuk memasukkan akses makanan yang sihat, taman komuniti, kesihatan mental,[30] kesihatan fizikal,[31][10][32] mesra pejalan, dan mobiliti basikal. Mereka bentuk kawasan bandar dengan kesihatan awam yang baik dikaitkan dengan mewujudkan peluang kepada aktiviti fizikal, penglibatan komuniti dan peluang yang sama dalam alam bina. Bentuk bandar yang menggalakkan aktiviti fizikal dan menyediakan sumber awam yang mencukupi demi penglibatan dan mobiliti menaik terbukti mempunyai populasi yang jauh lebih sihat daripada mereka yang tidak menggalakkan penggunaan persekitaran terbina tersebut.[33]
Aktiviti fizikal
Dengan alam bina menentukan cara orang bergerak di seluruh ruang tertentu, ia mempengaruhi kesihatan awam dengan mempromosikan atau tidak menggalakkan kesihatan dan kesejahteraan. Penyelidikan telah menunjukkan bahawa cara kejiranan diwujudkan boleh menjejaskan kedua-dua aktiviti fizikal dan kesihatan mental penduduk komuniti.[34] Persekitaran yang dibina dengan sengaja direka untuk meningkatkan aktiviti fizikal juga dikaitkan dengan kadar aktiviti fizikal yang lebih tinggi, yang seterusnya memberi kesan positif kepada kesihatan.[35][36] Orang ramai pada umumnya lebih aktif di kawasan padat penduduk, kawasan perhubungan jalan yang baik, dan komuniti campur guna yang menggabungkan ruang komersial dan kediaman.[37] Dengan itu, mereka yang lebih suka berjalan dan tinggal dalam persekitaran yang boleh dilalui selalunya mempunyai kadar obesiti yang lebih rendah dan kurang memandu berbanding mereka yang lebih suka tinggal dalam persekitaran yang bergantung kepada kenderaan.[38]
Kejiranan dengan lebih mesra jalan kaki mempunyai kadar obesiti yang lebih rendah, serta peningkatan aktiviti fizikal dalam kalangan penduduknya. Mereka juga mempunyai kadar kemurungan yang lebih rendah, modal sosial yang lebih tinggi, dan kurang penyalahgunaan alkohol. Ciri mesra jalan kaki di kawasan kejiranan ini termasuk keselamatan, pembinaan kaki lima, serta destinasi untuk berjalan.[34] Di samping itu, persepsi kejiranan mesra pejalan, yang dianggap mempunyai laluan pejalan kaki dan ketersambungan yang baik, dikaitkan dengan kadar aktiviti fizikal yang lebih tinggi.[35]
Penilaian kebolehjalan kaki telah diselesaikan melalui penggunaan program Sistem maklumat geografi, seperti Street Smart Walk Score. Contoh alat penilaian kebolehjalanan ini menentukan jarak ke kedai runcit dan kemudahan lain, serta ketersambungan dan kekerapan persimpangan menggunakan alamat tertentu.[39] Penilaian seperti Street Smart Walk Score boleh digunakan oleh jabatan perancangan bandar dan desa untuk meningkatkan kebolehjalanan masyarakat sedia ada.
Kesihatan awam juga menangani komponen tambahan persekitaran terbina termasuk "mobiliti basikal", yang merujuk kepada akses yang diberikan kawasan kepada berbasikal selamat melalui berbilang laluan basikal dan lorong basikal.[40] Kedua-dua perihal mesra pejalan dan basikal telah disebut sebagai penentu aktiviti fizikal.[41]
Alam bina yang mengandungi kemudahan rekreasi telah dikaitkan dengan aktiviti fizikal yang lebih besar dalam kalangan kanak-kanak.[5] Sebagai contoh, satu kajian mendapati bahawa laluan jalan kaki, taman permainan, kawasan berenang, gelanggang bola keranjang dan pelbagai kemudahan rekreasi lain meningkatkan aktiviti fizikal di kalangan remaja perempuan.[42] Perancangan bandar dan penggunaan pembangunan penggunaan campuran adalah faktor utama yang mempengaruhi obesiti kanak-kanak. Ruang penggunaan bercampur terdiri daripada komponen kediaman, komersial, kebudayaan dan institusi.[43] Pembangunan jenis ini membantu mengurangkan jarak perjalanan penduduk untuk mengakses kedai runcit atau sekolah. Ia juga mewujudkan persekitaran yang lebih mesra jalan kaki dan basikal kepada penduduk.
Telah terbukti bahawa dalam persekitaran berketumpatan tinggi, bermakna ruang penggunaan bercampur dan kawasan kejiranan mesra pejalan dan basikal yang lebih tinggi, akan meningkatkan aktiviti fizikal.[44] Kajian keratan rentas berbilang pembolehubah yang dilakukan oleh Harvard School of Public Health mengkaji perkaitan ciri persekitaran binaan boleh berjalan dengan skor indeks jisim badan (BMI) dalam kalangan sampel besar kanak-kanak dan remaja.[44] Satu siri pembolehubah sistem maklumat geografi telah digunakan untuk mencirikan persekitaran binaan yang boleh berjalan kaki.
Kekuatan bukti untuk mengurangkan obesiti melalui persekitaran telah diserlahkan oleh Pusat Kawalan Penyakit Amerika dalam projek pencegahan obesitinya, yang merangkumi langkah-langkah akses makanan sihat dan persekitaran aktiviti fizikal.[45] Institut Penyelidikan Kesihatan dan Penjagaan Kebangsaan (NIHR) telah menerbitkan penilaian kajian penyelidikan mengenai campur tangan kesihatan awam untuk mengurangkan obesiti.[46] Kajian semula meliputi intervensi melihat ruang hijau, ruang biru, taman, jalan raya, penjanaan semula bandar, infrastruktur perjalanan aktif (lorong berjalan kaki dan berbasikal), pengangkutan awam dan persekitaran makanan (kelaziman kedai makanan).
Akses makanan
Akses kepada makanan sihat juga merupakan komponen penting dalam persekitaran yang dibina. Kepadatan kedai serbaneka yang lebih tinggi telah dikaitkan dengan obesiti pada kanak-kanak.[47] Sebaliknya, peningkatan akses kepada pasar raya komuniti dan pasar tani dikaitkan dengan status berat badan berlebihan yang lebih rendah.[11] Khususnya di kawasan kejiranan berpendapatan rendah, kehadiran kedai runcit tempatan dikaitkan dengan risiko BMI/berat badan berlebihan yang lebih rendah.[48] Taman komuniti juga dianggap sebagai sebahagian daripada persekitaran yang dibina, dan telah ditunjukkan untuk meningkatkan pengambilan buah-buahan dan sayur-sayuran dalam kalangan pekebun.[49] Pakar mengatakan bahawa taman komuniti juga telah ditunjukkan mempunyai kesan sosial dan psikologi yang positif yang membawa kepada tahap tekanan yang lebih rendah, hipertensi dan rasa kesejahteraan yang lebih baik, yang menjejaskan kesihatan keseluruhan individu dan komuniti.