Bahasa-bahasa Kru

 

Bahasa-bahasa Kru
Taburan
geografi:
Ivory Coast, Liberia, Burkina Faso
Klasifikasi bahasa:Niger-Congo
  • Bahasa-bahasa Kru
Bahasa-proto:bahasa Kru Proto
Pembahagian:
ISO 639-2 / 5:kro
Glottolog:krua1234  (Kru)[1]
siam1242  (Siamou)[2]
{{{mapalt}}}
Bahasa-bahasa Kru, iaitu bahasa Seme (1), bahasa Kuwa (2), keluarga Kru Barat (3), keluarga Kru Timur (4), dan keluarga Aizi (5).

Bahasa-bahasa Kru ialah sebuah keluarga bahasa yang ditutur oleh orang Kru dari tenggara Liberia ke barat Côte d'Ivoire.

Pengelasan

Menurut Güldemann (2018), bahasa-bahasa Kru kurang mempunyai persamaan kosakata dan persamaan kelas kata nama yang mencukupi untuk menyimpulkan hubungan dengan keluarga Konggo-Nijer. Glottolog menganggap bahasa-bahasa Kru sebagai keluarga bahasa tersendiri.

Etimologi

Istilah "Kru" tidak diketahui asal-usulnya. Menurut Westermann (1952) ia digunakan oleh orang Eropah untuk menggelarkan beberapa puak yang bercakap loghat-loghat berkaitan. Marchese (1989) mencatat bahawa ramai daripada orang ini telah diambil sebagai "anak kapal" oleh pelaut Eropah; "homonim dengan anak kapal (crew) adalah jelas, dan sekurang-kurangnya menjadi satu punca kekeliruan dalam kalangan orang Eropah bahawa terdapat puak Kru/crew".[3]

Sejarah

Andrew Dalby menyatakan kepentingan sejarah bahasa-bahasa Kru untuk kedudukan mereka di persimpangan interaksi Afrika-Eropah. Beliau menulis bahawa "bahasa Kru dan bahasa-bahasa kerabatnya adalah antara bahasa yang pertama ditemui oleh pelayar Eropah di kawasan yang pada masa itu dikenali sebagai Teluk Lada, pusat pengeluaran dan eksport lada Guinea dan lada melegueta; perdagangan laut Afrika yang pernah menjadi ruji".[4] Bahasa-bahasa Kru terkenal dengan beberapa sistem nada yang paling rumit di Afrika, mungkin hanya disaingi oleh bahasa-bahasa Omo.

Status semasa

Pendokumenan terkini telah menyatakan bahawa "masyarakat Kru kini boleh ditemui di sepanjang pantai Monrovia, Liberia ke Sungai Bandama di Côte d'Ivoire".[5] "Perkampungan mengekalkan hubungan mereka berdasarkan keturunan yang dianggap lazim, diperkukuh dengan pertukaran upacara dan hadiah".[5] Orang Kru dan bahasa mereka, walaupun kini ramai yang berbahasa Inggeris (di Liberia) atau Perancis (di Côte d'Ivoire) sebagai bahasa kedua, dikatakan "dominan di wilayah barat daya di mana kawasan hutan mencapai lagun pantai".[5] Orang Kru bergantung pada hutan untuk bercucuk tanam, ditambah dengan memburu untuk mencari rezeki.

Subkumpulan dan bahasa yang berkaitan

Bahasa-bahasa Kru merangkumi pelbagai bahasa seperti bahasa Kuwa, bahasa Grebo, bahasa Bassa, dan banyak lagi. Menurut Breitbonde, penggolongan komuniti berdasarkan keistimewaan budaya, identiti sejarah atau etnik, dan autonomi sosiopolitik "mungkin telah menghasilkan sejumlah besar loghat-loghat Kru yang berbeza"; "Walaupun pribumi-pribuminya serupa dari segi jenis dan puak dalam banyak aspek, setiap kampung ialah sebuah negara yang merdeka; juga terdapat antaraperhubungan yang sangat sedikit".[6] Breitbonde menyatakan bahawa orang Kru digolongkan berdasarkan keistimewaan budaya mereka, identiti sejarah atau etnik yang berasingan, dan autonomi pergaulan dan politik. Hal ini mungkin penyebab bagi banyak subkumpulan bahasa Kru. Seperti yang dinyatakan oleh Fisiak, pendokumenan mengenai bahasa-bahasa Kru dan bahasa yang berkaitan amatlah sedikit.[7]Pengelasan bahasa-bahasa Kru oleh Marchese (1989) adalah seperti berikut.[8] Kebanyakan bahasa tersebut ialah gugusan loghat dan kadangkala dianggap sebagai lebih daripada satu bahasa tunggal.

Keluarga
Kru

Seme

Keluarga
Aizi

Kuwa

Keluarga
Kru
(sungguh)
Keluarga
Kru
Timur
Keluarga
Bakwe

Bakwe

Wane

Kuya

Godie

Dida

Kwadia

Keluarga
Kru
Barat
Keluarga
Bassa

Bassa

Dewoin

Dorwe-Gbi

Grebo (Jabo)

Krumen

Ubi-Glio

Keluarga
Kru-Tajwason

Kru (Klao)

Tajwason

Keluarga
We
(sungguh)

Du-Daho

Tawbo-Glaro

Sapo

We

Krahn

Nyabwa

Konobo

Wobe


Ethnologue menambah bahasa Neyo, yang mungkin paling hampir dengan bahasa Dida atau bahasa Godie.

Tatabahasa

Urutan perkataan dalam bahasa-bahasa Kru kebanyakannya menggunakan subjek-kata kerja-objek (SVO), tetapi juga ada yang menggunakan subjek-objek-kata kerja (SOV).

Perbandingan kosakata

Contoh kosakata asas 12 ahli bahasa-bahasa Kru daripada Marchese (1983):[9]

Bahasamatatelingahidunggigilidahmulutdarahtulangpokokairmakannama
Krumen (Tepo)jíênω̂âmɪ̂jã́ɲɛ́mɛ̂wũ̂tdâblώklátûgbɛ̀nîjẽ́
Krumen (Jerwe)ɟrónω̃̂ã̂mɪ̃̂ã̂ɲɛ̃́mɛ̃̂wṹklώω̂klátúwɛ̀nĩ́ẽ́dîdɛ̂ɲɔ̃́
Weɟrííēdōṹmlâɲnɪ̃̂ɛ̄̃mē̃õ̀ŋɔ̄̃ɲmɔ̄̃kpâdîɛ̄ɲnɪ̃̂
Wobeɟríɛ́dōṹmlã̂ɲnə̃̂mɛ̄̃õ̀ŋʷɔ̄̃nmɔ̄kpânĩ́ɲnẽ̂
Nyabwaɟîrîlòkûmánáɲéɲéméɛ̃̀ŋʷɔ̄̃ɲēmōkpáɲéɲé
Bete (Daloa)ɟijûkûlîmlə̂gléímɪ́ɔ́ŋōdrúkwâɲûŋʉ̂nɪ̂
Bete (Giberua)jirijúkwɨ́límə́ɲə́gʌ̂lʌ̂mɪ̄ɔ̄nûə̂dûrûkwáɲúŋʉ́ɲɪ́
Neyojɪ́ɲúkwlímléglèmɪ̄ɔ̄dòlūféēsūúɲújlɪ́
Godiejɨdíɲūkúlúmə́ɲə́gə̄lèmɪ̄ɔ̄nə̄drùféèɲúɗɨ̄ŋʉ́nʉ́
Kuyajɪjēɲúkiwíglàmɪ̄ɔ̄nə́dòlúféjēsūúɲúlɨ̄ŋɨ́nɨ́
Didaɲúkwlímnéglāmɪ̄ɔ̄nɪ̄dólūkwíjèɲúŋlɪ́
Aïzizrelωkɔmωvɔɲɪmrɔmuɲrekrakenrɪli

Contoh tambahan kosakata asas 21 ahli bahasa-bahasa Kru daripada Marchese (1983):[9]

Bahasamatatelinganosetoothtonguemouthbloodbonewatereatname
Aizizrelωkɔmωvɔɲɪmrɔmuɲrekranrɪli
Vataɲêflúmênêglàmeɔ̄nɪ̄dūlūɲú
Didaɲúkwlímnéglāmɪ̄ɔ̄nɪ̄dòlūkwíjèɲúŋlɪ́
Koyojíjēɲúkwlíŋʉ́nʉ́glàmɪ̄ɔ̄nə́dòlúféjēɲúlɨ̄ŋɨ́nɨ́
Godieɲūkúlúmə́ňə́gə̀lèmɪ̄ɔ̄nə̄dřùféèɲúɗɨ̄ŋʉ́nʉ́
Neyojɪ́ɲúkwlímléglèmɪ̄ɔ̄dòlūféēɲújlɪ́
Bete (Giberua)jiřijúkwɨ́límə́ňə́gʌ̂lâmɪ̄ɔ̄nûə̂dûřûkwáɲúnʉ́nɪ́
Bete (Daloa)ɟijûkûlîmlə̂gléímɪ́ɔ́ŋōdřúkwâɲúnʉ̀nɪ̂
Nyabwalòkûmə́náɲénéméɛ̃̀ŋwɔ̃̄ɲēmōkpáɲéné
Wobeɟríɛ́dōṹmlã̂ɲnẽ̂mɛ̄ɔ̃̀ŋwɔ̃̄nmɔ̄kpânĩ́ɲnẽ̂
Weɟrííēdōṹmlâɲnɪ̃̂ẽ̄mẽ̄õ̀ŋɔ̃̄ɲmɔ̃̄kpâdìɛ̄ɲnɪ̃̂
Konobojidɔnaomlãdaluoklaɲɛdiɲi
Ubijīrōnōāmēã̄ŋudòùlākalaɲɛ́dīdɛ̄ɲírṍ
Bakweɲʉ́ɲákúlúmňṍglɛ̀mɛ̄mʌ́tùřúkɔ̄ōɟɨnrɪ
Tepojíênω̂âmɪ̂jã́ɲɛ́mɛ́dâblώklánîjẽ́
Grebonóáméámɛ̄ŋwúnɔ̄ɲénɔ́klã́nĩ́ɲéné
Kru (Klao)ɟínɔ̄kũ̀mnã́mɛ̄wɔ̃̄ɲnɔ̄kpã́nĩ́ɲnɛ̃́
Bassaɟélémánáwɔ̃̄nɔmɔkpádunuɗiɲɛnɛ
Dewoingiremálã́mīlã̀wɔ̃̄ĩ́ɲimogbaŋɛ́lɛ́
Kuwasĩ̌nɔiɲũmɛ̀wũwɔ̃̀tòyòkwanímíɟìɲɛlɛ̃
Semeɲatasjẽmarɲenkpardi

Angka

Perbandingan angka dalam ahli bahasa-bahasa Kru: [10]

PengelasanBahasa12345678910
Keluarga KuwaKuwa (Belleh)deesɔ̃rtãã̀ɲìjɛ̀hɛwàyɔ̀ɔwɔ̀rfɔlɛ̀ (5 + 1)kɔrlɔrɔ̃r (5 + 2)kwatãã̀ (5 + 3)kɔ̃yĩ̀yɛ̀hɛ (5 + 4)kowaa
Keluarga SemeSeme (1)byẽ́ẽnĩ́ĩ̄tyáāryūrkwɛ̃̄lkpã̄âkĩ̄îkprɛ̄n̂kɛ̄l
Keluarga SemeSeme (2)dyuɔ̃15nĩ15tyɛr15yur3kwɛ̃l3k͡pa4a34kyi4ĩ34k͡prɛ4ɛ̃34kal3fu1
Keluarga Kru Timur-> Keluarga BakweBakweɗôːsɔ̂ːtʌ̄ːmɾɔ̄ːɡ͡bə̀ə̄ŋǔːɗō (5 + 1)ŋǔːsɔ̄ (5 + 2)ŋǔːtʌ̄ (5 + 3)ŋǔːmɾɔ̄ (5 + 4)pʊ̀
Keluarga Kru Timur-> Keluarga BakweWanedo³ / ɗo³sɔ²ta³ⁱhɪɛ̃⁴ŋʷũ⁴²ŋʷũ⁴² kloː²⁴(5 + 1)ŋʷũ⁴² sɔ² (5 + 2)ŋʷũ⁴² ta³ (5 + 3)ŋʷũ⁴² ⁱhɪɛ̃⁴ (5 + 4)ŋʷũ⁴² bu⁴ or bu⁴
Keluarga Kru Timur-> Keluarga BeteBete (Daloa)ɓlʊ̄sɔ̋mʊ̄wanaŋ́ɡ͡bɨ́ŋ́ɡ͡bʊplʊ (5 + 1)ŋ́ɡ͡bisɔ́ (5 + 2)ɡ͡bʊ̀wata (5 + 3)ŋ́ɡ͡bimʊwana (5 + 4)kʊ́ɡ͡ba
Keluarga Kru Timur-> Keluarga BeteBete (Giberua)ɓlʊ̄sɔ̋mʊ̄wanaŋ́ɡ͡bɨ́ŋ́ɡ͡bʊplʊ (5 + 1)ŋ́ɡ͡bisɔ́ (5 + 2)ɡ͡bʊ̀wata (5 + 3)ŋ́ɡ͡bimʊwana (5 + 4)kʊ́ɡ͡ba
Keluarga Kru Timur-> Keluarga BeteGodieɓlōōsɔ́ɔ́tāāŋ̀mɔ̀ɔ̀nāŋ̀ɡ͡bɨ́ŋ̀ɡ͡bóplóo (5 + 1)ŋ̀ɡ͡bɔ̀ɔ́sɔ́ (5 + 2)ŋ̀ɡ͡bàátā (5 + 3)ŋ̀vɔ̀ɔ̀nākʊ́ɡ͡bá
Keluarga Kru Timur-> Keluarga Bete-> Keluarga Bete TimurBete (Gagnoa)ɓɵ̯̀ɺōsɔ̋tɑ̄mɔ̀ɔ̀nɔ̄ŋ͡m̩̄.ɡ͡búɡ͡bé.pó̯ɺó (5 + 1)ɡ͡bɔ́ɔ́.sɔ̋ (5 + 2)ɡ͡bɔ̋ɔ́.tā (5 + 3)fɛ̀ɛ̀.nɔ̄kō.ɡ͡bɔ́
Keluarga Kru Timur-> Keluarga Bete-> Keluarga Bete TimurBete (Guebi)ɡ͡bɔlɔ².³so⁴ta³¹mɔna¹.³¹mŋɡ͡be²mŋɡ͡beɡ͡bɔlɔ².².³ (5 + 1)mŋɡ͡boso³.⁴ (5 + 2)mŋɡ͡bata³.³¹ (5 + 3)mŋɡ͡bɔfɛna³.¹.³¹ (5 + 4)kɔɡ͡ba².³
Keluarga Kru Timur-> Keluarga Bete-> Keluarga Bete TimurKuyaɓlòsɔ́mnʊ̀àɡ͡buɡ͡beliɓlò (5 + 1)ɡ͡besɔ́ (5 + 2)ɡ͡betā (5 + 3)ɡ͡bomnʊ̀à (5 + 4)kuɡ͡bua
Keluarga Kru Timur-> Keluarga DidaDida (Yokubwe)bólómwɔsɔ́mwɔtámwɔnáɛŋɡ͡bɪ́ɛŋɡ͡bʊ́frɔ (5 + 1)ɛmɓɔ́sɔ́ (5 + 2)ɛmɓáta (5 + 3)ɛmvwanákóɡ͡ba
Keluarga Kru Timur-> Keluarga DidaNeyoɓɔ̄lósɔ́tāāmɔ̀nāɡ͡bɪ́ɡ͡bɪ́flɔ́ (5 + 1)ɡ͡básɔ́ (5 + 2)ɡ͡bátā (5 + 3)fɛ̄nā (5 + 4)kʊ́ɡ͡bá
Keluarga Kru Timur-> Keluarga KwadiaKwadiaɡ͡bɤlɤ³² / ɓɤlɤ³²sɔː²taː²mɔna⁴³ⁿɡ͡bɤ³ⁿɡ͡bɤwlɤ³³³ (5 + 1)ⁿɡ͡bɔː⁴³sɔ³ (5 + 2)ⁿɡ͡baː⁴³ta³ (5 + 3)ⁿɡ͡bɤmɔna³⁴³ (5 + 4)kʊɡ͡ba³³
Keluarga Kru Barat-> Keluarga BassaBassaɖò, dyúáɖòsɔ̃́hĩinyɛhm̀m̌mɛ̀nɛ̌ìn-ɖò (5 + 1)mɛ̀nɛ̌ìn-sɔ̃́ (5 + 2)mɛ̀nɛ̌ìn-tã (5 + 3)mɛ̀nɛ̌ìn-hĩinyɛ (5 + 4)ɓaɖa-bùè
Keluarga Kru Barat-> Keluarga BassaDewoin (Dewoi)ɡ͡bǒsɔ̃́tahĩinyɛhm̀m̌meɖe-ɡ͡bǒ (5 + 1)meɖe-sɔ̃́ (5 + 2)meɖe-ta (5 + 3)meɖe-hĩinyɛ (5 + 4)
Keluarga Kru Barat-> Keluarga BassaGbasei (Gbii) (1)dɔ̀ː / ɗɔ̀káⁱsɔ̃́ɲ̀yɛ̃m̀ḿm̀mɽědɔ̀ (5 + 1)m̀mɽěsɔ̃́ (5 + 2)m̀mɽětã́ (5 + 3)m̀mɽěɲ̀yɛ̃ (5 + 4)báɽápʰùwe
Keluarga Kru Barat-> Keluarga BassaGbii (Gbi-Dowlu) (2)dòò, dyúáɖòsɔ̃́hĩ̀nyɛhm̀m̀mɛ̀nɛ̀ɛ̄n-ɖò (5 + 1)mɛ̀nɛ̀ɛ̄n-sɔ̃́ (5 + 2)mɛ̀nɛ̀ɛ̄n-tə̃ (5 + 3)mɛ̀nɛ̀ɛ̄n-hĩ̀nyɛ (5 + 4)ɓaɖabùè
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Grebo, Keluarga Ubi-GlioGlio-Oubihwə̃tã́hə̃ɡ͡bə̀hṹdò (5 + 1)hũ̀sɔ́ (5 + 2)mɛra (5 + 3)mɛ́ɲɛ̀ (5 + 4)pue
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Grebo-> Keluarga GadingPye (Piè) Krumenhʋɛ̃́hɛ̃̀hũ̌hũ̀jārō [hũ̀jāɾō] ('five plus one')hũ̀jāhʋɛ̃́ ('five plus two')hũ̀jātā ('five plus three')hũ̀jāhɛ̃̀ ('five plus four')
Keluarga Kru Barat-> Grebo-> Keluarga GadingTepo Krumen (1)hɔ̃́hɛ̃̀hũ̌huõ̀nɔ̀ (5 + 1)nɪ́pātā (litː 'not/be/three')nɪ́pāhɔ̃́, yèhɛ̃̀yèhɛ̃̀ (2 x 4)sēlédò (litː 'remains /there/one')
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Grebo-> Keluarga GadingTepo Krumen (2)ɔ̄ɛ́nhɛ̀nùmùmnɔ̄dô (5 + 1)ùmnɔ̄ɔ̄ɛ́n (5 + 2)blɛ̄nbìɛ̀nùmīyándō
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Grebo-> Keluarga LiberiaGrebo Tengah (Barrobo)dòoɔ̌ntaanhɛ̃ɛnwùunwùnɔ̀dǒ (5 + 1)jetan (4 + 3) ?jiinhɛ̀n (4 + 4) ?sǒndò (litː 'remain one' before 10)
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Grebo-> Keluarga LiberiaGrebo Utaradosɔ̃̌hɛ̃̀m̀mmmɔ̀do (5 + 1)nyiɛtã (4 + 3)nnyɛɛ (4 + 4)siědo (litː 'remain one' before 10)
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Kru-TajwasonKrusɔ́ntannyìɛ̀mùnéɛ́do (5 + 1)mùnéɛ́sɔ́n (5 + 2)mùnéɛtan (5 + 3)sopádo (10 - 1)puè
Keluarga Kru Kru Barat, Keluarga Kru-TajwasonTajwasondoesunn nn = ?tanhinhoomḿhon doe (5 + 1)ḿhon sunn (5 + 2)hinin (4 + 4)siɛrdoe (litː 'remains one')punn
Keluarga Kru Barat, Keluarga We, Guere-KrahnKrahn Barattòòsɔɔ̌nta̓a̓nnyìɛ̓m̀m̌mɛ̀o̓ (5 + 1)mɛ̀sɔɔ̌n (5 + 2)mɛta̓a̓ǹ (5 + 3)mɛ̀nyìɛ̓ (5 + 4)pùèè
Keluarga Kru Barat-> Keluarga We-> Keluarga Krahn-WeSapoduě / tòòsɔntannyìɛm̀m̌mɛ̀lǒ (5 + 1)mɛ̀sɔn (5 + 2)mɛ̌tan (5 + 3)mɛ̌nyiɛ (5 + 4)pùè
Keluarga Kru Barat-> Keluarga We-> Keluarga NyabwaNyabwado4sɔ̃2tã3ɲiɛ33mu4u1mɛ4ɛ1lo4 (5 + 1)mɛ4ɛ1sɔ̃2 (5 + 2)mɛ4ɛ1tã3 (5 + 4)mɛ4ɛ1ɲiɛ33 (5 + 5)bue44
Keluarga Kru Barat-> Keluarga We-> Keluarga WobeWobetoo3 / due1sɔɔn2 / sɔn2taan3nyiɛ43mm41mɛ41o3 (5 + 1)mɛ41sɔn2 (5 + 2)mɛ41na3 (5 + 3)mɛ41nyiɛ3 (5 + 4)puue3

Perbandingan angka dalam bahasa-bahasa Kru dari Marchese (1983):[9]

PengelasanBahasaonetwothreefourfivesixseveneightninesepuluhdua puluhratus
SiamouSemenḭtʸaryirokʷḛkpaakʸiiprɛkalfukarkarkʷḛ
AiziAïzimṵmɔ̰; yreiʃɪitayeɓiyugbofriʃipatɛfigujuyugbo
KuwaaKuwaadeesɔ̰ɔ̰ta̰à̰ɲìyɛ̀wààyòfolɛ̀kɔ̰lo̰kʷata̰à̰ko̰yḭ̀yɛ̰̀kuwakuma sɔ̰᷄kɔ̀lɛwúlú
Keluarga Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)
Keluarga Kru Timur, DidaDida (Lozoua)mblòmɔ̀sɔ́mɔ̀tāmɔ̀ɔ̀nāǹgbīǹgbʊfɾʊǹgbɔ̀ɔ́sɔ́ǹgbàátāǹvɔ̀ɔ̀nākʊ́gbāgrʊ̄gwlīǹgbī
Keluarga Kru Timur, DidaVataɓlɔ̀sɔ̍mɔ̀ɔ̀nāgbe̍gbòɔ́sɔ́gbɔ̍fɔ́tākógba̍golō
Keluarga Kru Timur, BeteBété (Daloa)ɓʊ̀lʊ̀sɔ̍mʊ̀nàńgbɨ́ńgbʊ́pʊ́lʊ́ńgbísɔ̍ńgbɔ̍táńgbɨ́mʊ̀nàkúgbɨ́ágʊ́lʊ́gʊ́lúgbɨ́
Keluarga Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)ɓʊ̀lʊ̀sɔ́mʊ̀ʌ̀nān̄gbɨ́n̄gbʊ̍pʊ̍lʊ̍n̄gbi̍sógbʊ̀ʌ́tān̄gbɨ̍mʊ̀ʌ̀nākʊ̄gbʌ̍gʊ̍lʊ̍gʷʉ̍lɪ̍n̄gbɨ̍
Keluarga Kru Timur, BeteGodiéɓʉ̄lʉ̄sɔ́mʊ̀ʊ̀nʌ̄ʌ̰̀gbʉ̄ʌ̰̀gbʉ̄pʉ̄lʉ̄ʌ̰̀gbɔ̀ɔ̄sɔ́ʌ̰̀gbàāɨʌ̄pɛɛ̀nʌ̄kʊ́gbʌ̍gɔ̀lɔ̀gʷʌ̀lɪ̀gbʉ̄
Keluarga Kru Timur, BeteKoyoɓɔ̄lɔ̄sɔ̄mɔ̀nāŋ̀gbɨ́ŋ̀gbóplóŋ̀gbɔ́sɔ́ŋ̀gbátāǹvɔ̀nākʊ́gbágʊ̄lʊ̄gʊ̀lɪ̀ɲ́gbɨ́
Keluarga Kru Timur, BeteNéyoɓʊ̄lʊ́sɔ́tāāmɔ̀nāgbɪ́gbɪ́flɔ́gbásɔ́gbátāfɛ̄nākʊ́gbáglʊ́gʷlɪ̀gbɪ́
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaodòòsʊ̰́tā̰ā̰ɲḭɛ̀mùùŋmìɛ̀dòŋmìɛ̀sɔ̰́ŋmìɛ̀tā̰sɛpáádōpūɪ̄wlʊ̄wlʊ̄mù
Keluarga Kru Barat, BassaBassadɔ̀òsɔ̄ta̰hḭiɲɛhm̀m̀hɔ̰́dɔ̀
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoingbòsɔ̰tà̰ɲìɛ̄m̀m̄mɛ̀legbōmɛ̀lēslɔ̰́mɛ̀lēá̰mɛ̀le̍ɲìɛèvù
Keluarga Kru Barat, GreboTépodo̍hɔ̰́ta̍hɛ̰̀hwɔ̰̀nɔ̀nɪ́pa̍hɔ̰̍nɪ́pa̍ta̍se̍rédópu̍a̍ wlʊ̀wlɪ̄ m̄
Keluarga Kru Barat, GreboGrébosɔ̰́tá̰hɛ̰᷄hm̀úbéhɛ̰᷄sīe̍dōpūnɔ́dōwōdóhúbū
Keluarga Kru Barat, GreboOubihʷə̰tá̰hə̰gbə̀hṵ́dòhṵ̀sɔ́mɛramɛ́ɲɛ̀puegōrōgòléhm̄
Keluarga Kru Barat, GreboJrwedo̍òhʊ̰́ɛ̰́ta̍a̍hɛ̰̍ɛ̰̀hm̀m̍hm̀m̍jɛ̍rʊ̍hm̀m̍jɛ̍hʊ̰́ɛ̰́hm̀m̍ja̍ta̍hm̀m̍ja̍hɛ̰̀pu̍wlʊ̍wɛ̀srɛ̍wɛ̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuérédòòsɔ̰̍ɔ̰̍tā̰ā̰ɲḭ̀ɛ̰̄ ~ ɲīɛ̄; ɲīɛ̄ ~ ɲḭ̀ɛ̰̄m̄ḿmɛ̰̄ɛ̰́ō̰mɛ̰̄sɔ̰̍mɛ̰̄á̰mɛ̰᷄ɲɛ̰̍bùùèkwlāsɔ̰̍km̄ɛ̰̍dūe̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwadʊ̀sɔ̰́tā̰ɲìɛ̄mùu̍mɛ̄ɛ̍lʊ̀mɛ̄ɛ̍sɔ̰̄mɛ̄ɛ̍tā̰mɛ̍ɲīēbùèglòlùéglàmùu̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobétòòsɔ̰̍ɔ̰̍tā̰ā̰ɲìɛ̄m̄ḿmɛ̄ɛ́ōmɛ̰̍́sɔ̰̍mɛ᷄na̍mɛ᷄ɲɛ̍pùùèkwlāsɔ̰̍km̄ɛ̍du̍e̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonobobuwɛla̰a̰ɲiɛmmmɛɛɔ̰mɛlabuwɛkʷalaso̰kɛ̰ɛ̰

Bahagian badan (kepala)

Bahagian-bahagian kepala dari Marchese (1983):[9]

PengelasanBahasakepalarambutmatatelingahidunggigilidahmulut
SiamouSemegmelfleɲiɲatasyḛmarɲenko̰
AiziAïzidrʊlɪfɪzrelʊkɔmʊvɔɲɪmrɔmu
KuwaaKuwaawúlúdùisḭ̌nɔiɲṵmɛ̀wṵwɔ̰̀
Keluarga Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)wlíɲweeɲʉ́ɲákúlúml̰ó̰glɛ̀mɛ̄mʌ́
Keluarga Kru Timur, DidaDida (Lozoua)wlúɲɪ̄ɲūklwímnéglāmɪ̄ɔ̄nɪ̄
Keluarga Kru Timur, DidaVataɲe̍ɲe̍flúme̍ne̍glàmeɔ̄nɪ̄
Keluarga Kru Timur, BeteBété (Daloa)wu̍lu̍kpèlèɲúkōjiyu̍ku̍li̍mlə̍gléímɪ́ɔ́ŋō
Keluarga Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)wúkpə̀léɲū-kʷə̄yiɾiyúkʷɨ́límə́l̰ə́gʌ̍la̍mɪ̄ɔ̄nu̍ə̍
Keluarga Kru Timur, BeteGodiéwúlúɲɪ̄yɨdíɲūkúlúmə́l̰ə́gə̄lèmɪɔ̄nə̄
Keluarga Kru Timur, BeteKoyowúlúɲɪ́īyɪ́yēɲūklwíŋʉ́ŋʉ́glàmɪ̄ɔ̄nə́
Keluarga Kru Timur, BeteNéyoɲɪ́yɪ́ɲúkʷlímléglèmɪ̄ɔ̄
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaodlo᷄nūi᷄jinɔ̄kṵ̀mna᷄mɛ̄wɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, BassaBassajélémánáwɔ̰
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoindúlúgiremálá̰mīlà̰wɔ̰̄ḭ́
Keluarga Kru Barat, GreboTépolú púpu̍yíe̍nʊ̍a̍mɪ̍yá̰ɲɛ́mɛ̍ ~ mé; mé ~ mɛ̍wṵ̍t
Keluarga Kru Barat, GreboGrébolu᷄ye̍nóáméámɛ̄ŋwúnɔ̄
Keluarga Kru Barat, GreboOubimiyīrōnōāmēā̰ŋu
Keluarga Kru Barat, GreboJrwelé ɲà̰ɛ̰̍jrónʊ̰̍a̰̍mɪ̰̍a̰̍ɲɛ̰́mɛ̰̍wṵ́
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuérédrúmíījrííēdōṵ́ɓʊ̄djūlɛ̀mɛ̰̄ò̰ŋɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwadru̍nɪ́mə̀ǹèyíɾi̍lòku̍mə́náɲénéméɛ̰̀ŋwɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobéjrúmḛ́ḛ̄ ~ me; me ~ mḛ́ḛ̄jríɛ́dōṵ́mla̰̍ɲnḛ̍mɛ̰̍ɔ̰̀ŋwɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonobodrɔmiyidɔnaomla̰

Bahagian badan (bawah)

Bahagian badan lain dari Marchese (1983): [9]

PengelasanBahasaleherlenganpayu daraususpusatkakitulangdarahkulit
SiamouSemekʷa̰nʷḛɲēfūkparto̰
AiziAïzivudrɪmʊkʊkraɲrekʊkɔ
KuwaaKuwaafɛ̀lɛɲàlìsḭyà̰bɔ̰̀kʷato̍yòkṵ᷆
Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)plidáɾóɲɪ̄tɪ̄mʊ̰̄kʷɛ̄ɓɔōkɔ̄ōtùɾú
Kru Timur, DidaDida (Lozoua)brɪ̀ ~ bɾɪ̀; bɾɪ̀ ~ brɪ̀sɔ̄ɲētīmɪ̄mʊ́kʊ̄díèɓōkwíyèdòlūkpʊ̄kpā
Kru Timur, DidaVatasɔ̄me̍mókɔ̍lɛ̍ɓɔ̄gʊ̀fa̍dūlūfu̍
Kru Timur, BeteBété (Daloa)blʊ̀sɔ́ɲɪ́tɪ́wɪ̍dàīɓʊ́kwa̍dɾú
Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)bʊ̀lʊ́sɔ̍ɲɪ̄tɪ̄mɪ́dàyīɓʊ̍kʷádu̍ɾu̍ku̍
Kru Timur, BeteGodiébʌlɛ̄sɔ̄ɲītìmɪ́dèèɓʉ̄féèdɾùkpʊ̄kpʌ
Kru Timur, BeteKoyoblɛ̀sɔ̄ɔ̄ɲītīyēmɪ́mákɔ̄lʊ́gbāɓɔ̄ɔ́féyēdòlú
Kru Timur, BeteNéyoblɛ̄sɔ̄ɔ́mɔ́gbàlɪ̄ɲúkōlíéɓɔ̄ɔ́féēdòlūkpʊ̄kpā
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaopnu᷄sʊ̰̄ɲītīmɔ̄ɛ᷄pùtùbʊ̄kpa᷄ɲnɔ̄
Keluarga Kru Barat, BassaBassabùnùnɛɛ̀mɛ̄zììɓokpánɔmɔku
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoinbūnūnḛɓōgbaɲimo
Keluarga Kru Barat, GreboTépoplʊ̀da̍bʊ́nɛ̍yɛ̍ ~ ɲɛ̍yɛ̍; ɲɛ̍yɛ̍ ~ nɛ̍yɛ̍ŋmínɛ́ɛ́ ~ nɛ́; nɛ́ ~ nɛ́ɛ́bʊ̍kláda̍blʊ́kɔ̀ ~ kɔ̍; kɔ̍ ~ kɔ̀
Keluarga Kru Barat, GreboGréboplo᷄só̰ɲínēkúdíde̍no̍na᷄kla᷄ɲénɔ́fe᷄
Keluarga Kru Barat, GreboOubipòlòho̰muə̄glinə̰bokaladòùlā
Keluarga Kru Barat, GreboJrweplʊ̀hʊ̰̍ɲɛ̰̍sɛ̍nɛ̰́ɛ̰̍bʊ̍kláklʊ́ʊ̍kɔ̀
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuéréblṵ̄sō̰ɲḛ̄ɛ̰̀mḛ̍ɓóàbʊ̍kpa̍ɲmɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwabūlūsʊ̄ɲētìɛ̀zànɛ̍ɛ̍ɓʊ̄kpáɲēmō
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobéplṵ̀sō̰ɲḛ̄ɛ̰̀mḛ̍sɛ̰̀ ɲɛ̀bʊ̄kpa̍nmɔ̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonoboɲiniɛgbolobokladaluoku

Kata nama lain

Pelbagai kata nama daripada Marchese (1983):[9]

PengelasanBahasaulartelurtandukekortalibapaibuwanitabudaknama
SiamouSemejàlkʸḛɲanmelɓisyāy̰i
AiziAïzisrɪjigbeligɛtɛzuzokekelapɛ
KuwaaKuwaagbɛ̰̀ɛ̰̀kɛ̀ɛ̀mɛ̀kṵ̌béɲídewúlédòyònuɲinɔ̀ɲɛlɛ̰
Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)tɾɔ̄sàpɨ́gēyuoŋʷɔ́l̰ɔ́yəyieɲrɪ
Kru Timur, DidaDida (Lozoua)trɛ̄jīègwɪ́gūòɓlūto̍nɔ́ŋwnɔ́cíle̍ŋlɪ́
Kru Timur, DidaVatatlɛ̄gì ~ jìvɔ́ɛ̍co̍nɔ́ŋɔnɔ́lo̍
Kru Timur, BeteBété (Daloa)tɪ́mɛ́gʉyīgɔ̍li̍kpə́tɓàŋɔ́nɔ̍gu̍ŋʉ̍nɪ̍
Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)ti̍mɛ̍gʉ̄gʊ́gʷə̀yi̍díkpə̍dɪ̄bàŋɔ́ɾɔ́ŋʉ́l̰ɪ́
Kru Timur, BeteGodiétrɛ̄gɪ̀vɪ̄gə̀ɓɨlɨ́kpə̄tʉ́ŋʷɔ́l̰ɔ́yɪ́ŋʉ́nʉ́
Kru Timur, BeteKoyomiɛ̄bòlúgɪ̀yēɓlíyēnɔ́ŋɔ́nɔ́ŋɨ́nɨ́
Kru Timur, BeteNéyotlɛ̄vʊ́ɓlútʊ́nɛ́ŋʷló̰yʊ́ylɪ́
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaoslɛ̄ɲɛ᷆ŋmo̰᷆wʊ̰᷆dlu᷄ ~ dbu᷄mi᷄ɲnɔ᷄jēgbéɲnɛ᷄
Keluarga Kru Barat, BassaBassagɛ̰gmɛ̀vɔ̰lúlúɓàlemàaɲɛnɛ
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoinsɛ̄wɛ̄geɓùlūɓa̍ma᷅ɲiro; ŋɔ́nɔ́ɲɛ́lɛ́
Keluarga Kru Barat, GreboTépohre̍ŋɔ̀ŋmʊ̄pátàbu̍díí ~ dí; dí ~ dííɲnɔ̍gbádʊ́
Keluarga Kru Barat, GreboGrébosídéŋēyēlúdu̍bu̍o̍de᷄ɲénɛ́hḛ̍a̰̍ɲéné
Keluarga Kru Barat, GreboOubiherehawɛŋɨ̰nɛŋʷɛ̰bawūlūbuidiɲīrō̰yuɲíró̰
Keluarga Kru Barat, GreboJrwehre̍ɲɔ̰́lòdo̍e̍lúrūnɔ̰̍wáɲl̰ɔ̰́
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuérésɛ̰̄sō̰a̰̍ gɛ̄ŋm̄ɔ̰̍gō̰dbúdo̍ūjú zá̰à̰ɓāòɲnɪ̰̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwasɛ̰̄sò̰o̰̍ gḛ̄ɛ̰̄gbó̰gō̰ɓlu̍kūtètalótōɲə́nɔ́yu̍ɲéné
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobésɛ̰̄so̰᷄kɛ̰̀ɛ̰̀ŋmɛ̀ko̰᷅dbū ~ dbú; dbú ~ dbūɲnɔ̍ kpāo̍jú sǎ̰ā̰ɲnḛ̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonobosɛrɛɲiegbogʷodrubadeɲɪnɪjoweɲi

Alam semula jadi

Perkataan berkaitan alam semula jadi dari Marchese (1983):[9]

PengelasanBahasaharimataharibulanairapikabuslauthabukgaram
SiamouSemeyefʸɛyefʷǒnṵniɛ
AiziAïzizizecunrɪledejrumagriɓʊɓʊtrʊ
KuwaaKuwaakùlùkàlàkewunímíka̰᷆koojiwolowokìyɔ̀
Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)srèjrósɨplekāpūbrutánīēmɔ̰l̰ɔ̰
Kru Timur, DidaDida (Lozoua)cɾɪ̄ylʊ́cʊ́ɲúkòsūjlūjḭ̄yēpipiglī
Kru Timur, DidaVatacʊ̍ɲúkōsūjɛ̰́vie̍ŋúŋu̍
Kru Timur, BeteBété (Daloa)yɪ̍ɾɪ̍yʊ̍ɾʊ̍zàrʊ́na̍pɛ́ɲu̍kòsūgbi̍ɾu̍gɨ-ɲɛ̄ɓu̍kúgʉ́ɓɨ́
Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)yɪ́ɾɪ́yʊ́ɾʊ́cʊ́ɲúkòsūju̍ɾu̍jīēɓūù-kʷə̍gɨ̍ɓɨ̍
Kru Timur, BeteGodiéyʊ̀ɾʊ̀yʊɾʊ́cʊ̄ɲúkòsūjùɾùjīyēɓàɓùūgɨ̀ɗɨ̀
Kru Timur, BeteKoyoyʊ́rʊ́yʊ́rʊ́cʊ́ʊ̄ɲúkòsūjùrùjīyēɓūɓúgʉ̀lʉ̀
Kru Timur, BeteNéyozlìylʊ́cʊ́ɲúkōsūjlùgɨ̄ēmʊ̍mʷɪ̄ɪ́gūu̍
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaoylʊ᷄cʊ̄ni᷄jlu᷄jlōpūpūíto̰᷄
Keluarga Kru Barat, BassaBassajólódɛ̀nɛ̀dunudunujóópūpūtó̰
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoinnàìtó̰
Keluarga Kru Barat, GreboTépoɲnɔ̀wo̍yrʊ́hɔ̀pɔ̍ni̍yḛ́na̍jrùyrúpúpu̍
Keluarga Kru Barat, GreboGréboŋwɛ́hɔ̀bōni᷄jūdúyúdápúíbi̍ta᷄
Keluarga Kru Barat, GreboOubiɲìrò̰jīrōhɔ̰liɛɲɛ́nàníjùrùtápɛ̀múlɔ̰̀
Keluarga Kru Barat, GreboJrweɲl̰ɔ̰̀wòjrʊ́hóóònḭ́ḛ́na̰̍jrùti̍e̍púwò
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuéréwɪ̍jru̍cʊ̍nɛ̰̄wɛ̍ìto̰̍nīdjɛ̄ɛ̀tɔ̰̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwawɪ́yórócʊ́ni̍nɛ̄jurūgɨ̄ɨ̄pīpèlètɔ̰̄
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobéwɪ̍jru̍cʊ̍nḭ́nɛ̰̄cnṵ̄to̰̍nīpu̍ētɔ̰̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonobowɔ̰jɨdocoɲɛnanijluyoomulota

Kata kerja (1)

Beberapa kata kerja asas daripada Marchese (1983): [9]

PengelasanBahasamakanminumgigitmuntahmatibunuhjalandatang
SiamouSemedinamunuo̰ko(klo)ko(kɔrɔ)koelbɛ(bla)
AiziAïzilimagʷrayranayi
KuwaaKuwaagbɛɲìmìkɔ̀jɛ̀fa̰la̰javanamu
Kru Timur, BakweBakwé (Soubré)ml̰áàml̰uwɔsɔɓláɲɛ́
Kru Timur, DidaDida (Lozoua)ti̍mlámni̍gɔ̍zɛ̄ɓlánámʊ̍ci̍
Kru Timur, DidaVatali̍nia̍nlɪ̍ɓeɔ̀nánɪ́yi̍
Kru Timur, BeteBété (Daloa)nɪ̍ma̍nɨ́mɨ́mə́tītɾɪlɪ̍ɓa̍námʉ́
Kru Timur, BeteBété (Guibéroua)nɪ́mʌ́nīmɨ̄mə́tīlɪ́bʌ́nɛ̍mʉ̍
Kru Timur, BeteGodiéɗɨ̄mʌ́nʌ́mɨ̄l̰ɨ̄gʷʌ̄sɛ̀ɓʌ́lʌ́nʌ́ʌ̄
Kru Timur, BeteKoyolɨ̄ḿlámiɨ̄gɔ̄sɛ̀ɓláná̰à̰
Kru Timur, BeteNéyomlámiīgɔ̄zɪ̀ɔ̀ɓla̍nāà
Keluarga Kru Barat, KlaoKlaona᷄nmīwlàmɛ᷄dla᷄ ~ dba᷄na᷆
Keluarga Kru Barat, BassaBassaɗinumuhwalamɛ́láɓána̍ji
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoinkuta̰; láwáyi
Keluarga Kru Barat, GreboTépodi̍ne̍wlàkʊ́lá ~ la̍; la̍ ~ ládi̍ré
Keluarga Kru Barat, GreboGrébona᷄mlíwōdákō(ɛ́)
Keluarga Kru Barat, GreboOubidīdɛ̄wɔ̀làwɔlɔna
Keluarga Kru Barat, GreboJrwedi̍dɛ̍ná̰nɛ̰́ɛ̰̍wlàla̍na̰̍di̍rè
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeGuérédjréèna̍nmūgwlàɗrēdbāna̰᷆
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwanūmūgəlāgəlálə́ɓá
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobéna̍nmūkẁlāmɛ̍dba̍na᷆
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeKonobodinawlaawɔguladranajlo

Kata kerja (2)

Kata kerja asas lain dari Marchese (1983):[9]

PengelasanBahasaberikorektidurtolaktembaknyanyi
Keluarga SemeSemekḛ; kla̰dɛ; latuturgʸai ɲḛ
Keluarga AiziAiziɲɛɓrumɔ namʊtugbi
Keluarga KuwaKuwabííwa̰nito᷆kòìfa᷆doyo
Keluarga Kru Timur-> BakweBakwe (Subre)ɲemúmɔ̀kʷɛ́ɛ̀
Keluarga Kru Timur-> DidaDida (Lozua)ɲɛ́ɓlíŋɔ̄mʊ̄jri̍ ~ jɾi̍ɓlɪ̄
Kru Timur, DidaVataɓlíɲɔ́nɔ̍súsue̍ɓlɪ̍
Kru Timur, BeteBété (Daloa)ɲɛ̍wlùŋɔ́mʉ́súnʊ̄tɪ̍tɾɪ́blɪ̄
Kru Timur, BeteBété (Giberua)ɲɛ́ɓúlúŋʌ̍mʉ̍súnɪ̄jiɾi ~ jīɾiɓʉ̄lɪ̄
Kru Timur, BeteGodieɲɛ́ɓɨ́dɨ́ŋʷɔ́ɔ̄jriɓʉ̄lɪ̄
Kru Timur, BeteKuyaɲɛ́ɓlʉ́lʉ́ŋɔ́ɔ̀zɛ́jrɨ̄ɓlɪ̄
Kru Timur, BeteNeyoɲɛ́wlúūŋɔ̄jri ~ jrīɓlɪ̄
Keluarga Kru Barat-> Keluarga Kru-TajwasonKruɲîblu᷄tṵ᷄jlìblē
Keluarga Kru Barat-> Keluarga BassaBassaɲíɓúlúnɔ́cṵ́ɓele
Keluarga Kru Barat, BassaDéwoingḭ́ɓúlúnɔ́sṵ́gbīɓēlē
Keluarga Kru Barat, GreboKrumen (Tepo)ɲègblúŋmòtúe̍bre̍
Keluarga Kru Barat, GreboGrebohḭ᷄búdúmóɔ́tṵ̄blé
Keluarga Kru Barat, GreboOubiɲébúlúiroŋmo̰tūɛ̄gìrɛ̀lɔ́bəlɛ
Keluarga Kru Barat, GreboJrweɲɛ̰̀blúŋmḛ̍bre̍wlà
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWeɓlúmo̰̍tṵ́ble̍
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeNyabwaɲe̍mbulu̍mó̰tūùjīrīɓlē
Keluarga Kru Barat, Keluarga WeWobeɲḛ̍blúmo̰̍crḭḭa̍ ~ crīīa̍ble̍
Keluarga Kru Barat-> Keluarga WeKonoboyeblomotuijidiɛble

Pelangbinaan

Bahasa Kru Proto
Rekonstruksi bahasa-bahasa Kru

Menurut Marchese Zogbo (2012), bahasa Kru Proto mempunyai:[11]

  • vokal sengauan fonemik
  • empat nada aras
  • *KVKV-(K)V dan mungkin *struktur suku kata KVV. *Suku kata KKV, dan mungkin juga *suku kata KVV, berasal daripada *akar KVKV.
  • Susunan perkataan SVO, tetapi dengan banyak tipologi OV
  • morfologi imbuhan
  • aspek sempurna dan nirsempurna

Konsonan bahasa Kru Proto (Marchese Zogbo 2012):

ptkkp
bdggb
ɓ
mnŋ (? )
s
lw

Konsonan terbitan:

  • /ɟ/ berkemungkinan diperoleh melalui palatalisasi (*g > ɟ), cth *gie > ɟie.
  • *c, *ɲ, *kʷ, *gʷ, *ŋʷ berasal daripada konsonan alveolar atau velar yang mendahului vokal belakang tinggi atau depan tinggi.
  • /ɗ/ berkemungkinan berasal daripada *l.

Vokal bahasa Kru Proto (Marchese Zogbo 2012):

ɪʊ
eo
ɛɔ
a

Terdapat pembahagian yang jelas antara bahasa Kru Barat Proto dan bahasa Kru Timur Proto yang ditandai dengan perbezaan bunyi dan kosakata. Beberapa perbandingan kata antara bahasa Kru Barat Proto dan bahasa Kru Timur Proto:

Katabahasa Kru Barat Protobahasa Kru Timur Proto
pokok*tu*su
anjing*gbe*gwɪ
api**kosu
gigi*ɲnɪ*gle

Rujukan

  • Westerman, Diedrich Hermann (1952) Bahasa Afrika Barat (Bahagian II). London/New York/Toronto: Oxford University Press.

Pautan luar

Templat:Niger-Congo branches