Jamil Sulong
Dato' Jamil Sulong (6 Ogos 1926 – 25 September 2014) merupakan seorang pengarah filem, pelakon dan penulis lirik yang berasal dari Parit Sulong, Johor. Beliau adalah pengarah tersohor yang telah menghasilkan banyak filem di bawah Malay Film Productions (MFP).[1] Beliau meninggal dunia pada 25 September 2014 akibat angin ahmar di kediaman Bukit Utama, Damansara.[2]
Jamil Sulong | |
|---|---|
| Kelahiran | 6 Ogos 1926 |
| Meninggal dunia | 25 September 2014 (umur 88) Bukit Utama, Damansara |
| Sebab kematian | Angin ahmar |
| Dikebumikan | Tanah Perkuburan Islam Janda Baik, Pahang |
| Pendidikan | Batu Pahat High School |
| Pekerjaan | Pengarah filem, pelakon, penulis lirik |
| Tahun aktif | 1951–2008[nota 1] |
| Organisasi |
|
| Pasangan | Datuk Hajah Rosnani Jamil (k. 1953–2008) |
| Anak-anak | 4 (termasuk Anwardi Jamil) |
| Ibu bapa |
|
Kehidupan awal
Beliau merupakan anak daripada pasangan Sulong Mansor dan Temun Manang. Beliau membesar dan mendapat pendidikan awal di Batu Pahat. Selain itu, beliau juga turut aktif menulis cerpen, sajak dan komik selain menubuhkan persatuan penulis ASAS '50 di Singapura dan Ikatan Persuratan Melayu (IPM) di Melaka bersama Usman Awang, Yusof Harun, dan Mokhtar Yasin.[1]
Kerjaya filem
Beliau mula bekerja di Malay Film Productions Ltd sebagai penterjemah. Pada tahun 1951, beliau dilantik sebagai penolong pengarah. Jamil Sulong manakala pada bulan November 1958, beliau menjadi pengarah secara penuh. Beliau bersama-sama P. Ramlee menubuhkan persatuan artis PERSAMA di Jalan Ampas, Singapura.[1]
Filem pertamanya ialah Batu Belah Batu Bertangkup yang dihasilkan pada tahun 1959 diikuti dengan filem klasik Si Tanggang dan juga Lela Manja. Filem beliau telah merangkul banyak anugerah pada peringkat antarabangsa. Antara filem-filemnya yang terkenal termasuklah Bidasari, Raja Bersiong, Gerak Kilat, Jiwa Remaja, Sayang Anakku Sayang, Jasmin, dan Ranjau Sepanjang Jalan. Beliau adalah penulis lirik untuk lagu Berkorban Apa Saja, Tiru Macam Saya, Selamat Hari Raya Aidilfitri, dan Azizah. Beliau juga adalah individu yang bertanggungjawab memperkenal dan seterusnya mempopularkan bintang baru yang kini merupakan seniwati tersohor negara- Uji Rashid ke layar perak pada 1975; melalui sentuhan emasnya pada filem warna pertama arahannya berjudul Permintaan Terakhir.
Filemografi
Filem
| Tahun | Tajuk | Dikreditkan sebagai | Watak | Catatan | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Pengarah | Penulis | Pelakon | ||||
| 1952 | Miskin |  | |  | Filem lakonan pertama | |
| 1953 | Hati Iblis | | | | ||
| 1954 | Pawang | | | | ||
| 1955 | Penarek Becha | | | | — | |
| 1959 | Batu Belah Batu Bertangkup | | | | — | Filem arahan pertama |
| Raja Laksamana Bentan | | | | — | ||
| 1960 | Isi Neraka | | | | Sultan Melaka | Menjadi Sultan Melaka sebelum Memeluk Islam |
| Lela Manja | | | | — | ||
| 1961 | Si Tanggang | | | | — | |
| Sri Tanjung | | | | — | ||
| 1962 | Gerhana | | | | — | |
| Lubalang Daik | | | | — | ||
| 1963 | Darah Muda | | | | — | |
| Budi dan Dosa | | | | — | ||
| 1964 | Mambang Moden | | | | — | |
| 1965 | Bidasari | | | | — | |
| Dayang Senandong | | | | — | ||
| 1966 | Kacha Permata | | | | — | |
| Gerak Kilat | | | | — | ||
| 1967 | Jebak Maut | | | | — | |
| 1968 | Raja Bersiong | | | | — | |
| Lain Jalan Ka-Shorga | | | | — | ||
| 1969 | Sopan Santun Makan Bersuap | | | | — | |
| 1970 | Dr. Rushdi | | | | — | |
| 1975 | Permintaan Terakhir | | | | — | |
| Jiwa Remaja | | | | Ayah Anita dan Yusof | ||
| 1976 | Sayang Anakku Sayang | | | | Bapa angkat Rahman | |
| Cinta dan Lagu | | | | Penghulu Kahar | Filem lakonan terakhir | |
| 1979 | Dendang Perantau | | | | — | |
| Tuan Badul | | | | — | Sebagai cerita | |
| 1981 | Jejak Bertapak | | | | — | |
| 1983 | Ranjau Sepanjang Jalan | | | | — | |
| 1984 | Jasmin | | | | — | |
| 1985 | Sepi Itu Indah | | | | — | |
| 1989 | Sumpahan Mahsuri | | | | — | |
| 1995 | Kecil-Kecil Cili Api | | | | — | |
| 1998 | Raja Melewar | | | | — | Filem arahan terakhir |
| 2022 | Showtime 1958 | | | | — | Sebagai cerita asal |
Kehidupan peribadi
Beliau telah berkahwin dengan Rosnani Jamil dan dikurniakan tiga cahaya mata iaitu Arjunaidi (seorang kapten pesawat MAS), Anwardi (seorang pengarah filem dan usahawan), dan Asnadi (kini bermastautin di New Jersey, Amerika Syarikat). Seorang lagi Puan Murniati Jamil merupakan anak angkat beliau yang telah tinggal bersama mereka sejak kecil lagi.
Kematian
Beliau mula dimasukkan ke sebuah hospital pada 28 Ogos 2014 akibat angin ahmar. Setelah beberapa minggu dilaporkan koma, beliau telah menghembuskan nafasnya yang terakhir di Bukit Utama, Damansara pada 25 September 2014. Jenazah beliau dimandikan dan dikafankan selepas sesi solat jumaat di Masjid Al-Ghufran, Pengiran Taman Tun Dr. Ismail pada 26 September 2014. Seramai 200 jemaah turut serta menyempurnakan solat jenazah, termasuklah rakan rapatnya iaitu Erma Fatima, Aziz M. Osman, Bade Hj. Azmi, dan Harun Salim Bachik.[3] Seterusnya, jenazah beliau dikebumikan di Tanah Perkuburan Islam Janda Baik, Pahang.[2][4]