Jangka suhu
Jangka suhu atau termometer (disebut [tĕr.mo.mé.tĕr],[1] serapan kata gabung Yunani: θερμός thermos, "panas" dan μέτρον metron, "sukatan") merupakan satu peranti yang digunakan bagi menyukat suhu atau perbezaan julat dirangkumkan melalui pengesanan haba dilepaskan yang menggerakkan pada takat tertentu. Ia digunakan secara meluas dalam industri untuk mengawal dan mengatur pengilangan, dalam kajian cuaca, perubatan dan dalam penyelidikan saintifik.
Alat ini mula dikembangkan Santorio Santorio, seorang saintis Itali,[2] melalui rupa termoskop yang dipertingkatkan kebolehgunaan ia dengan ditambahkan skala dan ditentuukurkan sepanjang abad ke-17 dan ke-18.[3][4][5] Daniel Gabriel Fahrenheit, seorang pengkaji yang bekerja di Belanda memperkenalkan model penyukat yang paling tebat dan stabil yang terus digunakan sehingga hari ini.[6][7]
Prinsip
Jangka suhu memiliki dua unsur penting:
- penderia suhu (contoh: tabung raksa bagi jangka suhu raksa dalam kaca) dalam mana perubahan fizikal berlaku dengan suhu, dan;
- satu cara bagi mengubah perubahan fizikal ini menjadi nilai nombor (contoh: skala kelihatan yang ditanda pada jangka suhu raksa dalam kaca).
Terdapat pelbagai prinsip yang cara mana jangka suhu berbeza beroperasi. Ia termasuk pengembangan haba pepejal atau cecair dengan suhu, dan perubahan pada tekanan gas ke atas pemanasan atau penyejukan. Jangka suhu jenis sinaran mengukur tenaga inframerah yang dipancarkan oleh objek, membolehkan pengukuran suhu tanpa sentuhan.
Kebanyakan logam adalah pengalir haba yang baik dan ia adalah pepejal pada suhu bilik. Raksa adalah satu-satunya dalam keadaan cecair pada suhu bilik, dan mempunyai pekali pengembangan tinggi. Dengan itu, perubahan sedikit dalam suhu dapat dilihat apabila ia digunakan dalam jangka suhu. Ini merupakan sebab di sebalik raksa dan alkohol yang digunakan dalam termometer.
Suhu
Sungguhpun jangka suhu individu mampu untuk mengukur darjah kepanasan, bacaan pada dua termometer tidak boleh dibandingkan kecuali ia mematuhi skala yang dipersetujui. Hari ini terdapat skala suhu termodinamik mutlak. Skala suhu dipersetujui antarabangsa direka untuk menyamai ini dengan teliti, berdasarkan titik tetap dan jangka suhu interpolasi. Skala suhu rasmi yang paling terkini adalah Skala Suhu Antarabangsa 1990, di mana skala tersebut bermula dari 0.65 K (−272.5 °C; −458.5 °F) sehingga kira-kira 1,358 K (1,085 °C; 1,985 °F).
Rujukan
Bacaan lanjut
- Middleton, W.E.K. (1966). A history of the thermometer and its use in meteorology. Baltimore: Johns Hopkins Press. Reprinted ed. 2002, ISBN 0-8018-7153-0.
- History of the Thermometer Diarkibkan 2016-03-06 di Wayback Machine
- [1] - Recent review on Thermometry at the Nanoscale
Pautan luar
- History of Temperature and Thermometry
- Thermometer and Sensor Technology
- The Chemical Educator, Vol. 5, No. 2 (2000) Diarkibkan 2004-03-10 di Wayback Machine The Thermometer—From The Feeling To The Instrument
- History Channel – Invention – Notable Modern Inventions and Discoveries
- About – Thermometer – Thermometers – Early History, Anders Celsius, Gabriel Fahrenheit and Thomson Kelvin.
- Thermometers and Thermometric Liquids – Mercury and Alcohol.
- The NIST Industrial Thermometer Calibration Laboratory
- Thermometry at the Nanoscale—Review